اخرین هماهنگی ها میان ایران و روسیه

در روزهای اخیر سفر وزیر امور خارجه روسیه به ایران بازتاب رسانه ای فراوانی داشت1. این سفر که درست بعد از مذاکرات ایالات متحده با روسیه در مورد اوکراین  و همچنین سفر آقای لاوروف به ترکیه صورت پذیرفت ابعاد مهم تری نیز پیدا کرد. کشورهای ایران و روسیه دارای روابط نزدیک بهم می باشند و در سال های گذشته عمق این روابط بیشتر نیز شده است. بعد از روی کار آمدن ترامپ رییس جمهور ایالات متحده که با سیاست اتمام جنگ های بیهوده ، پالس مثبتی برای روسیه فرستاد، دو کشور روسیه و ایالات متحده در نشستی که در ریاض برگزار شد نسبت به چگونگی پایان جنگ در اوکراین به تفاهماتی نیز رسیدند. سفر وزیر امور خارجه روسیه به ایران بعد از اتفاقات مذکور میتواند ابعاد مهمی داشته باشد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت؛
همگرایی بین مثلث ایران، چین و روسیه، یکی از مسائلی که در ماه های اخیر به شدت درطراحی سیاستمداران ایالات متحده مشاهده میشود، تلاش برای دور کردن متحدان جبهه شرقی از یکدیگر می باشد. این برنامه که از گذشته در سیاست های آمریکا وجود دارد و  برای هرکدام از کشورهای جبهه شرقی برنامه خاصی تدوین شده است. هدف نهایی این طراحی مقابله با چین در شرایطی است که دیگر متحدان این کشور شرقی دست از حمایت از آن بردارند. امتیاز ایالات متحده به روسیه بر سر تجزیه اوکراین و امتیاز به ایران برای تخفیف تحریمی میتواند ابزاری برای ایالات متحده و جبهه غربی باشد که تا از این طریق دو کشور روسیه و ایران دیگر سد راه سیاست های واشنگتن نباشند، سفر لاوروف به ایران میتواند باطل سحر این توطئه جبهه غربی باشد و نشان دهنده‌ی همگرایی بیشتر مثلث جبهه شرقی برای ادامه راه مقابله با سیاست های یکجانبه گرایی ایالات متحده تعبیر شود2.

ترسیم سیاست های منطقه غرب آسیا، بعد از سقوط دولت اسد در سوریه و همچنین آتش بس در لبنان و فلسطین اشغالی بنظر میرسد وقت مناسبی برای کشورهای ایران و روسیه است که با تدوین سیاست های خود در منطقه غرب آسیا3 ، برنامه عملیاتی خود برای اجرای سیاست های جبهه شرقی را تدارک ببینند. روسیه با ازدست دادن سوریه به عنوان یکی از اصلی ترین پایگاه های خود در منطقه غرب آسیا انگیزه بالایی برای همکاری مشترک با ایران دارد. ایران نیز به نوبه خود برنامه خاصی برای منطقه غرب آسیا دارد و با کمک روسیه میتواند این نقشه عملیاتی برای شامات را پیاده نماید. 
همکاری با اروپا ، کشورهای اروپایی در هفته های گذشته بر سر موضوع اوکراین با ایالات متحده دچار اختلافاتی شده اند4 . این مساله بستر مناسبی برای کشورهای شرقی ایجاد کرده است تا از طریق مذاکره با این کشورها، اروپا را از ایالات متحده دورتر نمایند. سفر وزیر خارجه روسیه به ایران میتواند اخرین مشورت ها در این زمینه برای اجرای این طراحی باشد. ایران در ماه های گذشته مذاکرات هسته ای را با 3 کشور اروپایی آغاز کرده است. این مسیر میتواند با کمک کشور چین که از دیرباز روابط خوبی با کشورهای اروپایی داشته است بصورت منظم ادامه پیدا کند. هرچه کشورهای شرقی روابط خود با اروپا را گسترش دهند اهرم مناسبی برای فشار به دولت ترامپ خواهند داشت. دولت ایالات متحده به خوبی میداند برای احیای اقتصاد این کشور نیاز  به عدم تنش و سیاست های منعطف تری در روابط بین دولی خود دارد.

در مجموع باید گفت،  سفر وزیر خارجه روسیه به ایران از ابعاد مهمی برخوردار است. کشورهای روسیه و ایران در وضعیت تحریمی میتوانند برنامه های مشترکی برای ایجاد مسیرهای تجاری خاص خود ایجاد نمایند. اقتصاد دو کشور در بزنگاه تحریم های هدفمند دولت ترامپ باید تاب آوری خود را افزایش دهد. اتمام جنگ اوکراین می‌تواند فرصت مناسبی برای دو کشور ایران و روسیه باشد و به تهران برای افزایش راه های دور زدن تحریم کمک شایان توجهی کند. بازخورد سفر اقای لاوروف به ایران در جمع  بندی مسائل مهم، افزایش سرمایه گذاری روسیه در کریدور شمال جنوب، افزایش مراودات اقتصادی و مشورت در زمینه مذاکرات هسته ای باشد. کشورهای جبهه شرقی در شرایطی که ترامپ در ابتدای کار خود در کاخ سفید با سیاست جدیدی روبرو شده اند و برای تدوین طراحی مشترک نیازمند استفاده از تجارب یکدیگر می باشند. وحدت رویه  و اتحاد کشورهای ایران، روسیه و چین  میتواند به عنوان سلاحی موثر در راه مبارزه با سیاست های ایالات متحده باشد.

امیرعلی یگانه

 https://www.reuters.com/world/russias-lavrov-will-visit-iran-tuesday-russian-foreign-ministry-says-2025-02-25/ 
 https://nournews.ir/en/news/213831/Iran-FM-spokesman-comments-on-upcoming-Lavrov's-visit 
 https://wanaen.com/iran-and-russia-foreign-ministers-joint-press-conference/ 
https://www.npr.org/2025/02/25/nx-s1-5307012/europe-nato-us-ukraine-russia-eu