سودان در بحرانی عمیق

امیرعلی یگانه

کشور سودان  در سال های اخیر با مشکلات زیادی روبرو بوده است و از سال 2023 بحران داخلی نیز با شدت تمام بر مصائب این کشور افزوده شد و جمعیتی میلیونی در این کشور مجبور به مهاجرت به کشورهای همسایه شده اند1. ابعاد بحران های داخلی سودان تنها  به جغرافیای این کشور ختم نشده است و بازی بزرگتری در جریان است و کشورهای فرامنطقه ای هرکدام در جهت منافع خود خواهان براندازی یا تثبیت حکومت مستقر فعلی در سودان هستند.  در روند بررسی مشکلات سودان ابتدا باید بازیگران درگیر در این پرونده را شناسایی کرد و سپس اهداف آنها از فعالیت در این کشور مشخص خواهد شد؛

ایالات متحده؛ این کشور که از جمله بازیگران اصلی در قاره آفریقا می باشد در راستای تقویت و گسترش متحدین خود در منطقه آفریقا در حال طراحی برنامه های مختلفی می باشد2. به جهت جغرافیای سیاسی مناسب سودان و دسترسی آن به آب های بین المللی و تردد کشتی های غربی از مسیر های این کشور ، تسلط بر سودان یکی از راهبردهای اصلی ایالات متحده می باشد. در ماجرای 7 اکتبر و نبرد جانانه نیروهای رزمنده فلسطین بر علیه رژیم صهیونیستی ، ژنرال برهان که از دیرباز رابطه خوبی با محور مقاومت داشت در یک اعواج بی دلیل سعی نمود با دور شدن از محور مقاومت امتیازات لازم برای بقا حکومت خود بر سودان را از طرف های غربی کسب نماید ، این برهه زمانی درست در موقعی است که مخالفان سرسخت ژنرال برهان در حال فعالیت شدید در این کشور بودند و کشور سودان در آتش اختلافات داخلی حال و روزی وخیمی داشت ، ایالات متحده با هدف تسلط بر سودان کمک هایی به ژنرال برهان برای سرکوب مخالفین انجام داد اما در ماه های گذشته اهداف نظامی ژنرال برهان تحت فشار مخالفین داخلی می باشد. به گفته منابع آگاه وظیفه تسلیح مخالفین داخلی ژنرال برهان با کشورهای غربی می باشد و اینگونه جبهه غرب با یک بدل توانست فشار به سودان را افزایش دهد تا این کشورها به منافع و اهداف خود نزدیک تر شوند و مردم بی پناه این کشور را در  جنگ و قحطی گسترده تنها گذاشتند.

جبهه شرق؛ برنامه عملیاتی کشورهای محور شرق تسلط و نفوذ به کشورهای آفریقایی می باشد، امری که در ماه های گذشته با چندین کودتا در این قاره شاهد آن بوده ایم. ژنرال برهان که در بازه ای محدود به سمت غرب گرایش پیدا کرده بود با دیدن اوضاع نابسمان کشور خود و همچنین خیانت کشورهای غربی به خود، بار دیگر به جبهه شرق روی آورده است و کمک های نظامی مناسبی از کشورهای محور مقاومت دریافت کرده است3 . در روزهای اخیر طرح های عملیاتی گسترده ای در شمال این کشور برای دفع شورش های داخلی توسط ژنرال برهان پیاده شده است که نشان دهنده تسلیح مناسب ارتش این کشور دارد .

کشورهای عربی و ترکیه ؛ یکی دیگر از بازیگران فعال کشور سودان امارات (عربستان) و ترکیه می باشند4 که در راستای تقویت هویت سیاسی بین المللی خود اقدام به دخالت در کشورهای آفریقایی  کرده اند ، این دو کشور با ایدئولوژی اخوانی که دارند در حال تلاش برای صادرات اندیشه های اخوانی خود به مناطق مختلف جهان هستند و قدرت نرم خود را با پول بادآورده کشورهای عربی به کشورهای فقیر صادر می نمایند تا از این طریق برای ایدئولوژی خود هوادار پیدا کنند ، این هدف اصلی این دو کشور با پوسته حمایت از مسلمین جهان تزیین میشود. این دو کشور به نوعی پیاده نظام کشورهای غربی در سودان نیز می باشند و با استفاده از استراتژی پلیس خوب و پلیس بد منافع ایالات متحده در کشور سودان را پیاده می کنند.

در مجموع باید گفت، بحرانی که در سودان در حال شعله افروزی می باشد فراتر از این کشور معطوف به یک بازی بزرگتر جهانی می باشد و طرفین درگیری در این کشور در یک نزاع بزرگتر جهانی در حال تحقق اهداف خود در مناطق تنش زا جهان می باشند ، از تنش تایوان و چین  در شرق جهان تا درگیری اوکراین و روسیه  در دروازه های اروپا تا جنگ داخلی سودان در آفریقا همگی حول جنگ جبهه شرق و غرب تفسیر میشوند، سودان نیز با جغرافیای سیاسی مناسب و منابع غنی یکی دیگر از زمین های بازی کشورهای غربی و شرقی می باشد که این دو جبهه برای افزایش قدرت خود خواهان پیوستن این کشور به متحدین خود می باشند. در آینده با معلوم شدن نتیجه نبرد های داخلی سودان  کفه ترازو برای جبهه شرق و غرب در قاره آفریقا سبک سنگین خواهد شد. 

1. https://www.rescue.org/article/fighting-sudan-what-you-need-know-about-crisis

2.  https://foreignpolicy.com/2023/04/20/sudan-civil-war-biden-burhan-hemeti-foreign-policy/

3.https://www.reuters.com/world/middle-east/are-iranian-drones-turning-tide-sudans-civil-war-2024-04-10/

4.https://www.theafricareport.com/348154/gulf-rivals-uae-and-saudi-arabia-vie-for-power-while-stoking-sudans-civil-war/