تقویت حضور چین در آفریقا

امیرعلی یگانه

پکن در روزهای گذشته میزبان نشست سالانه همکاری چین ، آفریقا بود. این برنامه  با سخنرانی رییس جمهور چین آغاز شد. شی جی پینگ در این سخنرانی با بیان اهمیت ارتباطات چین با کشورهای آفریقایی بر لزوم تقویت زیرساخت های کشورهای این قاره تاکید کرد و بر عزم چین برای توسعه ارتباطات با کشورهای افریقایی و نقش آینده قاره آفریقا بر توسعه اقتصاد جهانی باتوجه به منابع عظیم این قاره سخنرانی نمود. این نشست که با حضور 50 رهبر آفریقایی همراه بود در راستای تقویت حضور چین در آفریقا طراحی شده است1. تجربه چین در قاره آفریقا و اهمیت جبهه شرق به این قاره نشان میدهد حوادث مهمی درآینده آفریقا درحال وقوع است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت؛

رقابت در حوزه اقتصاد ، جبهه غربی به رهبری ایالات متحده در سال های اخیر سعی در نفوذ به قاره آفریقا داشته است و با برنامه ریزی و سرمایه گذاری در بخش های ریلی و معدنی این قاره جای پای قوی در منطقه برای خود برداشته است. ایالات متحده به دنبال منابع عظیم معدنی کشورهای آفریقایی در وهله اول است. رقابت گسترده چین و ایالات متحده بر سر منابع کوبالت و مس قاره آفریقا می باشد که در صنایع نظامی و صنعتی این کشورها کاربرد فراوان دارد. باید اشاره کرد حضور چین در کشورهای آفریقایی علاوه بر ابعاد اقتصادی، ماهیتی صلح طلبانه نیز در ظاهر دارد، این حربه توسط ایالات متحده نیز انجام میشود. جبهه غربی میداند قاره آفریقا برای آینده اقتصادی کشورهای غربی حیاتی است2 زیرا صنایع پیشرفته این کشورها بدون محصول ارزان و راهبردی کشورهای قاره آفریقا خروجی ارزان و باکیفیتی نخواهد داشت.

ابعاد نظامی، کشورهای آفریقایی در ماه های گذشته رویداد های سیاسی و نظامی زیادی را پشت سر گذاشتند و کودتا و تغییر رژیم در این قاره به وفور تکرار شد. این مسئله برای ایالات متحده و جبهه غربی بسیار قابل تامل است زیرا حضور کشورهای جبهه شرقی در این منطقه علاوه بر دسترسی به منابع اقتصادی سرشار، میتواند دسترسی نظامی کشورهای چین، روسیه و ایران به مناطق غرب کره زمین را تسهیل نماید و برای زمان جنگ سرنوشت ساز دردسر زیادی برای کشورهای غربی ایجاد نماید. تسلیح مخالفین هژمون غرب در قاره آفریقا، لشگری بزرگ و ارزان قیمت برای جنگ با کشورهای غربی خواهد ساخت. یکی از دستورکارهای مهم جبهه شرقی در آفریقا، ایجاد پایگاه های نظامی در این قاره می باشد که راهبری این هدف بیشتر بر عهده روسیه است. ایران نیز بدون سرو صدا و چراغ خاموش اهداف نظامی خود در این منطقه را به پیش میبرد3.

سبقه ضد استعماری آفریقا، یکی از مواردی که جبهه شرقی بر روی آن حساب ویژه ای باز کرده است، حس ضد استعماری مردم قاره آفریقا است که در طول چند صد سال گذشته همواره مردم این کشورها مورد تحقیر غربی ها بوده اند و برای نیل به اهداف امپریالیستی خود مردم این منطقه را به بردگی میگرفته اند و منابع غنی این کشورها را صرف اهداف نظامی خود میکردند. این سبقه یکی از برگ برنده های جبهه شرقی برای نفوذ به کشورهای آفریقایی می باشد. حضور بیش از 50 رهبرآفریقایی در پکن حاکی از مثبت بودن حس اکثر کشورهای این منطقه به چین دارد4 و این اهرم میتواند در بلند مدت جای پای مستحکمی برای جبهه شرقی در قاره آفریقا ایجاد نماید.

در مجموع باید گفت، در یک تقسیم بندی دقیق که جبهه شرقی برای کشورهای آفریقایی طراحی کرده است، دستور کارهای مشخصی برنامه ریزی شده است و برای هر عضو جبهه شرقی یک ماموریت خاص هدف گذاری شده است، چین به صورت اختصاصی وظیفه توسعه زیرساختی و اقتصادی کشورهای آفریقایی را دنبال میکند، روسیه طراحی تغییر دولت های غربرگرا در منطقه آفریقا را هدف گذاری کرده است و وظیفه دیگر کشورهای جبهه شرقی تسلیح نظامی گروه ها و سازمان های نظامی ضد غربی در قاره آفریقا می باشد. این هدف گذاری ها در حالی دنبال میشود که نظم مستقر غربی به شدت از این برنامه ریزی جبهه شرقی واهمه دارد و برای جلوگیری از اقدامات گفته شده، کشورهای نزدیک به خود در قاره آفریقا را مامور نیابتی اهداف خود در منطقه کرده است. در آینده باید منتظر وقوع اخباری از کودتا و جنگ های نظامی درکشورهای آفریقایی باشیم. 

1.         https://www.france24.com/en/africa/20240905-china-to-give-africa-50-billion-over-next-three-years-says-xi-jinping

2.        https://www.nbcnews.com/news/world/china-africa-summit-us-xi-jinping-rcna169673

3.        https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-05-26/sudan-s-army-deepens-ties-with-russia-iran-as-civil-war-rages

4.       https://abcnews.go.com/Business/wireStory/chinese-african-leaders-hold-summit-deepening-cooperation-divided-113405912