تلنگری برای همه!
اتحادیه اروپا، امنیت سایبر، اسپانیا، پرتغال، امنیت سایبری، تهدیدات سایبری، رژیم صهیونیستی، فلسطین، بحران انرژی، حمله سایبری،تلنگری برای همه!
در ماه‌های اخیر، اسپانیا و پرتغال مجموعه‌ای از قطعی‌های گسترده برق را تجربه کرده‌اند که نه تنها زندگی روزمره را متاثر کرده، بلکه آسیب‌پذیری‌های عمیقی را در زیرساخت‌های انرژی، شیوه‌های مدیریت و فرایندهای ژئوپلیتیکی درون اتحادیه اروپا را آشکار ساخته است. این رخ‌داد بحث‌هایی را پیرامون وابستگی شدید انرژی به منابع تجدیدپذیر، ناکافی بودن سیستم‌های پشتیبان و پتانسیل حملات سایبری و حتی خرابکاری های عمدی را به وجود آورده است.
یکی از چالش‌های اصلی پیش روی اسپانیا و پرتغال، اتکای آنها به انرژی‌های تجدیدنپذیر برای تأمین برق شبکه‌هایشان است. در حالی که منابع تجدیدپذیر مانند باد و خورشید جایگزین پاک‌تری برای سوخت‌های فسیلی فراهم می‌کنند، اما همیشه دائمی نیستند. در دوره‌های بحران و زمانی که نوسانات آب و هوایی و افزایش ناگهانی تقاضا رخ می‌دهد، بی‌ثباتی تولید انرژی تجدیدپذیر به یک مسئله فنی جدی تبدیل می‌شود[1].
همچنین ماهیت متناوب انرژی خورشیدی و بادی شرایطی را ایجاد می‌کند که در آن کاهش سریع عرضه می‌تواند شبکه را در برابر قطعی برق آسیب‌پذیر کند. در این شرایط، نیاز به سیستم‌های پشتیبان متعارف سریع و قوی است، با این حال بسیاری از شرکت‌های برق منطقه‌ای به اندازه کافی در چنین زیرساخت‌هایی سرمایه‌گذاری نکرده‌اند. این وابستگی انرژی، اگرچه از نظر زیست‌محیطی مترقی است، اما باید اپراتورهای شبکه در نوآوری و ساخت زیر ساخت‌ها تلاش بیشتری کرده و تاب‌آوری سیستم خود را برای جلوگیری از آسیب‌ها در شرایط اضطراری تقویت کنند[2].
علاوه بر چالش‌های فنی، نبود هماهنگی منطقه‌ای در اتحادیه اروپا هنگام مدیریت بحران‌های انرژی نیز دیده می‌شود. عدم رویکرد یکسان در مدیریت بحران بین کشورهای عضو به این معنی است که در صورت بروز اختلالات گسترده، سازوکارهای واکنش سریع اغلب ناکافی هستند. آنها بدون یک چارچوب یکپارچه برای به اشتراک گذاشتن منابع، اطلاعات و تخصص فنی، کشورها مجبورند به تنهایی با پیامدهای بحران مقابله کنند. این رویکرد ناهماهنگ، بی‌ثباتی سیستمی را، تشدید می‌کند و فقدان یک استراتژی هماهنگ اروپایی، ضعف‌های قابل توجهی را هم در سیاست‌گذاری و هم در تاب‌آوری زیرساخت‌ها برجسته می‌سازد[3].
در کنار آن، پیامدهای اجتماعی و اقتصادی این قطعی‌های برق مشهود است، مراکز شهری در اسپانیا و پرتغال شاهد اختلالات قابل توجهی در خدمات حمل و نقل، تأسیسات عمومی و فعالیت‌های تجاری بوده‌اند که بدین ترتیب روال عادی زندگی میلیون‌ها شهروند را مختل کرده است. کسب‌وکارها، به ویژه در مناطق کلان‌شهری، با توقف تولید و از هم گسیختن زنجیره‌های تأمین، متحمل زیان‌های زیادی می‌شوند. نهادهای عمومی مانند بیمارستان‌ها و شبکه‌های ارتباطی با چالش‌هایی در حفظ کارایی خود مواجه هستند که جان انسان‌ها را به خطر می‌اندازد و اعتماد عمومی را تحت الشعاع قرار می‌دهد. علاوه بر این، عدم اطمینان به توانایی‌های نهاد دولت به افزایش حس ناامنی عمومی کمک کرده است، زیرا شهروندان نسبت به بحران‌های آینده بیشتر نگران می‌شوند. واقعیت‌های تلخ یک بحران انرژی نه تنها در شاخص‌های اقتصادی و معیارهای لجستیکی، بلکه در تجربیات روزمره مردم احساس می‌شود.
در مناطق شهری، جایی که تراکم جمعیت و فعالیت اقتصادی بیشترین تمرکز را دارد، کارشناسان نسبت به فقدان زیرساخت کافی برای مدیریت قطعی‌های سراسری هشدار داده‌اند. در مراکز کلان‌شهری، مخاطرات بیشتر است: هرگونه وقفه ولو کوتاه در تأمین برق می‌تواند منجر به اتفاقات ناگوار بزرگی بر سیستم خدمات و نظم مدنی شود. این وضعیت با شکاف‌های موجود در امنیت سایبری که سیستم‌های حیاتی را در معرض حملات سایبری بالقوه قرار می‌دهد، تشدید می‌شود. با دیجیتالی شدن شبکه‌های انرژی، آسیب‌پذیری‌ها در پروتکل‌های امنیت سایبری می‌تواند کل مناطق را در معرض دخالت‌های مخرب قرار دهد. احتمال یک رخنه امنیت سایبری نگرانی را به بحران انرژی می‌افزاید و رهبران صنعت و سیاست‌گذاران را مجبور می‌کند تا الزامات و سازوکارهای دفاع سایبری قوی و مستحکمی را در نظر بگیرند.
همچنین، زمان‌بندی این قطعی‌ها گمانه‌زنی‌ها را در مورد دخالت احتمالی خارجی و به طور خاص رژیم اسرائیل برانگیخته است، به ویژه با توجه به وقوع آنها اندکی پس از تعهد مجدد اسپانیا به شناسایی کشور فلسطین و اظهارات انتقادی نخست‌وزیر پدرو سانچز در مورد عملیات نظامی اسرائیل. در حالی که مقامات اسپانیایی در نسبت دادن مسئولیت این اتفاق محتاط بوده‌اند، کارشناسان امنیتی اشاره می‌کنند که الگو و دامنه اختلالات، نشانه‌هایی از عملیات سایبری پیچیده دارد.
آژانس امنیت سایبری اتحادیه اروپا (ENISA) نیز از افزایش تهدیدات سایبری با هدف قراردادن زیرساخت‌های مهم انرژی، گزارش داده است که احتمال دارد بازیگران دولتی به شبکه‌های برق اروپا حمله سایبری کرده باشند. بیانیه اخیر نخست‌وزیر سانچز، تحقیق در مورد "تمام احتمالات، از جمله دخالت بالقوه خارجی" را تأیید کرد، ضمن اینکه بر لزوم تحقیقات کامل قبل از نتیجه‌گیری تأکید نموده است. [4]
بنابراین این بحران به عنوان یک زنگ بیدارباش برای امنیت انرژی اروپا عمل می‌کند و نیاز فوری به افزایش تاب‌آوری زیرساخت و بهبود هماهنگی منطقه‌ای را برجسته می‌سازد. این حادثه بر چندین اولویت حیاتی تأکید کرده است، از جمله تقویت تاب‌آوری شبکه از طریق افزایش ظرفیت ذخیره‌سازی و بهبود سیستم‌های پشتیبان، توسعه هماهنگی منطقه‌ای بهتر با پروتکل‌های اضطراری استاندارد و تقویت اقدامات امنیت سایبری از طریق سیستم‌های پیشرفته تشخیص تهدید و همکاری بین‌المللی.
همچنین همزمانی این اتفاق با مواضع دیپلماتیک اسپانیا در قبال فلسطین، لایه دیگری از پیچیدگی را به چالش‌های امنیت انرژی اروپا افزوده و بر تقاطع بین امنیت انرژی، روابط بین‌الملل و امنیت سایبری در اروپای مدرن تأکید می‌کند. همزمان با ادامه تحقیقات، این حادثه نشان دهنده‌ی آسیب‌پذیری زیرساخت‌های حیاتی و پتانسیل سیستم‌های انرژی اروپا برای تبدیل شدن به اهداف، در اختلافات سیاسی بین‌المللی و تسویه حساب‌های قدرت‌های جهانی است.
