بررسی احتمال مذاکرات تجاری ایالات متحده با چین
درهم تنیدگی اقتصاد ایالات متحده با چین به عنوان دومین اقتصاد بزرگ دنیا در بسیاری از مواقع مواضع سیاسی دو کشور را به یکدیگر نزدیک می نمود. اما با سیاست تجاری ترامپ این دوگانگی میتواند روابط اقتصادی این دو کشور و در مجموع اقتصاد بین الملل را وارد یک چالش جدید نماید. زمزمه ایجاد یک دوره بحران اقتصادی برای کشورهای پیشرفته همانند کابوس برای دولت های غربی و شرقی می باشد.
بعد از روی کار آمدن مجدد ترامپ در ایالات متحده، اصطلاح جنگ تجاری که بازمانده از دوران دولت اول وی می باشد بار دیگر در دستور کار دولت دوم او قرار گرفت1. این سیاست ناشی از درک ترامپ نسبت به وضعیت فعلی اقتصاد بین الملل و جایگاه ایالات متحده در این مناسبات می باشد. ایالات متحده در سال های اخیر با دیدگاه بازی نسبت به سرمایه گذاری در دیگر کشورها و ایجاد قوانین سهل نسبت به واردات، درهای این کشور را بر روی کالاهای تجاری دنیا گشوده بود. این رویکرد در دیدگاه ترامپ به شدت مذموم می باشد. اولین اقدام دولت ترامپ ایجاد تغییراتی در تعرفه گذاری تجاری بود که قریب 170 کشور شامل مقررات جدید شد. این مساله عمیقا دارای پیامدهای اقتصادی و سیاسی می باشد.
درهم تنیدگی اقتصاد ایالات متحده با چین به عنوان دومین اقتصاد بزرگ دنیا در بسیاری از مواقع مواضع سیاسی دو کشور را به یکدیگر نزدیک می نمود. اما با سیاست تجاری ترامپ این دوگانگی میتواند روابط اقتصادی این دو کشور و در مجموع اقتصاد بین الملل را وارد یک چالش جدید نماید. زمزمه ایجاد یک دوره بحران اقتصادی برای کشورهای پیشرفته همانند کابوس برای دولت های غربی و شرقی می باشد. اکنون بعد از این کش و قوس ها عده ای از کارشناسان بین المللی در مورد احتمال مذاکرات تجاری بین ایالات متحده و چین صحبت می‌کنند و ممکن است واقعیت های اقتصاد خود را به امر سیاسی تحمیل نماید. مساله فوق دارای ابعاد مختلفی است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت؛
تلاش دو کشور برای کاهش تنش‌های اقتصادی از طریق گفتگو، در پی آسیب‌های ناشی از جنگ تجاری، تحریم‌ها و محدودیت‌های فناوری، دو کشور ایالات متحده و چین رقیب در عرصه فن آوری های جدید در طیف گسترده ای از علوم نوین می باشند. بسیاری از این رقابت ها در سایه ای از همکاری دو جانبه میان این دو کشور شکل گرفته است. موانع ایجاد شده در ماه های اخیر به رشد فن آوری دو کشور ضربه زده است و در کوتاه مدت می تواند بر بسیاری از طرح های دانش بنیان این دو کشور خلل وارد نماید. منطق پیشرفت حکم می‌کند دو کشور برای رسیدن به یک توافق اقدامات لازم را انجام دهند. ممنوعیت چین نسبت به صادرات برخی فلزات حیاتی در هفته های گذشته مستقیماً صنایع پیشرفته ایالات متحده را هدف قرار داده است. ایالات متحده نیز ممنوعیت صادرات تراشه‌های نیمه هادی به چین را مجدداً عملیاتی کرده است. این اقدامات میتواند ضربه سنگینی به صنایع دو کشور بزند که باید هرچه زودتر نسبت به مدیریت این وضعیت، دولت های چین و ایالات متحده اقدامات لازم را انجام دهند.2
نگرانی نهادهای اقتصادی بین‌المللی از ادامه درگیری تجاری و تأثیر منفی آن بر زنجیره تأمین جهانی، تورم و رشد اقتصاد، نگرانی از بوجود آمدن دور جدیدی از رکود در اقتصاد بین الملل درست در زمانی که تاثیر مخرب اقتصادی همه گیری کرونا در حال فراموش شدن بود باعث بوجود آمدن جو منفی در بین شرکت های بین المللی چند ملیتی شده است. بسیاری از نهاد های اقتصادی بین المللی معتقدند چین باتوجه به وابستگی عمیق اقتصادی به تجارت بین الملل رفته رفته به سمت توافق تجاری با ایالات متحده خواهد رفت. تشدید جنگ تعرفه ها که بین دو کشور در حال عملیاتی شدن است از نرخ 100 درصد عبور است3 که در تاریخ اقتصاد بین الملل بی سابقه است.
نقش رقابت ژئوپلیتیکی و مداخلات سیاسی برخی جریان‌ها در آمریکا در جلوگیری از توافق و حفظ فشار بر پکن، سیاست در ایالات متحده باتوجه به رقابت های حزبی جمهوری خواه، دموکرات جریان دارد. دموکرات ها در سیاست بین الملل طرفدار مدیریت غیر مستقیم تنش ها با شیوه های نوین و استفاده از جنگ رسانه‌ای بر علیه دشمنان خود و همچنین نزدیکی ژئوپلوتیک به اروپا برای مدیریت کشورهای متخاصم(چین ، روسیه و ایران) می باشند. رویکرد دولت دموکرات مختص کشور چین استفاده از شیوه تقویت همکاری و نظارت مستمر بر رفتار کشور چین بود . علاوه بر مساله فوق جنگ رسانه ای و تبلیغاتی و به اصطلاح نرم در مواجهه دولت دموکرات با چین همیشه در اولویت با برخورد سخت بوده است. جریان دموکرات در ایالات متحده از وضعیت تشدید درگیری دولت ترامپ با چین خشنود می باشد و حتی بنظر میرسد برای آینده رای آوری خود نیز به این وضعیت منفی در روابط دو کشور نیاز دارد تا با این حربه بتواند در دور بعدی انتخابات و نقد وضعیت دولت ترامپ و چین که به بی ثباتی جهانی منجر شده است سبد رای خود را افزایش دهد.
تأثیر این وضعیت بر اقتصاد جهانی و ثبات بازارهای بین‌المللی، به‌ویژه در حوزه فناوری، انرژی و صادرات کالا، وضعیت تنش زا در روابط دو کشور چین و ایالات متحده میتواند جریان صادراتی کالا بین دو کشور و حتی بین جبهه شرق و غرب را نیز تحت الشعاع قرار دهد زیرا بسیاری از کالاهای چینی( شرکت های مادر) در مقصد اروپا نیز ممکن است در معرض تحریم های ایالات متحده قرار گیرد و این مساله میتواند تاثیر مخربی بر اقتصاد کشورهای پیشرفته و در حال توسعه بگذارد. ثباتی که در سال اخیر و بعد از کمرنگ شدن درگیری ها در مناطق بحران خیز جهان بوجود آمده ممکن است دوباره تشدید شود.
در مجموع باید گفت، باتوجه به وضعیت دو کشور آینده مذاکراتی که در آن چین و ایالات متحده به توافقی دست پیدا کنند منوط به کوتاه آمدن دو طرف از مواضع حداکثری خود می باشد که در این زمینه توپ در زمین ایالات متحده است زیرا این کشور جنگ تجاری و تعرفه ای را شروع کرده است. شواهد حاکی از عدم عقب نشینی دو کشور دارد4.
3. https://taxfoundation.org/research/all/federal/trump-tariffs-trade-war/
https://edition.cnn.com/2025/04/13/business/american-farmer-china-trade-trump-intl-hnk-dg/index.html
