رزمایش مشترک نظامی چین با مصر؛ افزایش آمادگی مصر

در روزهای گذشته خبر برگزاری مانور نظامی مشترک کشور مصر با چین در رسانه های بین المللی بازتاب فراوانی داشت¹. کشور مصر از سالیان گذشته همواره متکی به تجهیزات و پشتیبانی نظامی ایالات متحده بوده است و ارتش این کشور بسیاری از جنگ افزارهای خود را از کشورهای غربی دریافت می‌کرده است. علاوه بر کمک های نظامی از جهت مالی نیز دولت این کشور سالیانه مبالغ هنگفتی یارانه از کشور ایالات متحده دریافت می نماید که این مسئله سایه سنگینی بر استقلال این کشور کهن انداخته است. چین با درک این وضعیت مصر در 5 سال گذشته روابط خود با این کشور را گسترش داده است و با استفاده از پیشنهادهای اغواکننده اقتصادی، سیاسی و نظامی به دولت سیسی، مصر را متمایل به برقراری روابط عمیق با خود کرده است. برگزاری مانور مشترک دو کشور نشان دهنده تمایل برای تقویت روابط دو جانبه می باشد. چرایی تقویت روابط دو کشور در این برهه زمانی نیازمند تحلیلی عمیق تر می باشد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت؛

آمادگی دو کشور برای تهدیدات منطقه ای و جهانی؛ کشورهای چین و مصر در زمانه ای زیست می کنند که انواع تهدیدات نرم و سخت برای این دو کشور وجود دارد. چین با توجه به پیشرفت های چند سال اخیر خود زیر رادار کشورهای غربی قرار گرفته است و ایالات متحده همواره از این کشور به عنوان بزرگترین تهدید نظامی و اقتصادی خود یاد می‌کند. مصر نیز با توجه به رویکرد استقلال طلبانه خود در 3 سال گذشته و نزدیکی به جبهه کشورهای شرقی خود را در معرض حساسیت کشورهای غربی گذشته است، اختلافات دولت سیسی و ترامپ بر سر موضوع غزه و انتقال ساکنان آن به مصر یکی از جنجالی ترین وقایع در روابط کشور مصر با ایالات متحده می باشد که منجر به سرد شدن بی سابقه ارتباطات دو کشور شده است.

 این وضعیت یاد شده به دو کشور امکان نزدیکی استراتژیک داده است.  برگزاری مانورهای سنگین نظامی، واردات سلاح چینی به ارتش کلاسیک و قدرتمند مصر میتواند در سال های آینده وابستگی قاهره به چین را زیاد کند. تبادل فناوری نظامی چینی  و آموزش های نظامی به بدنه ارتشی که سال ها توسط ایالات متحده تعلیم دیده است خود یک پیام آشکار به دولت های غربی می باشد²که نشان دهنده حضور پرقدرت چین در عرصه نظامی در سال های آینده می باشد و رویکرد مصر نسبت به تحولات بین المللی را نیز آشکار می‌کند.

بالانس قدرت در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا؛ سیاست کشورهای غربی برای منطقه غرب آسیا وآفریقا در سال های گذشته به وضوح نشان دهنده طرح دقیقی از نفوذ کشورهای غربی به این مناطق غنی و استراتژیک دارد. ایالات متحده در برنامه‌ای هدفمند با ایجاد پایگاه های متعدد نظامی در کشورهای فوق، تسلط خود به کانون انتقال انرژی و کالا در مناطق غرب آسیا و آفریقا را در اختیار گرفته است. خروجی این روند برای ایالات متحده در سال های بعد از جنگ سرد افزایش هژمونی برای این بازیگر بین المللی بوده است. حضور چین در این منطقه و ایجاد پایگاه های نظامی و ارسال تجهیزات نظامی به کشورهای قدرمند منطقه غرب آسیا میتواند علاوه بر کاهش نفوذ ایالات متحده در سطح منطقه ای، جریان موازنه قوای مد نظر نظم بین‌المللی را تغییر دهد.

 کشورهای امارات، ترکیه و عربستان که از شرکای استراتژیک ایالات متحده می باشند نسبت به نفوذ محسوس هژمونیک چین در منطقه حساس شده اند. به زعم کارشناسان تقویت حضور چین در مصر و همزمانی مانور نظامی ایالات متحده با عربستان و رزمایش مشترک چین با مصر در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا خود یک انگاره از وضعیت پیچیده منطقه می باشد که در کش و وقوس رقابت چین با ایالات متحده، بالانس هژمونی جبهه شرق و غرب در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا در آینده دستخوش تغییرات احتمالی می شود.

تلاش چین برای کاهش وابستگی مصر به تجهیزات نظامی غربی؛ بر اساس پیمانی نانوشته، دولت مصر در ازای ارائه خدماتی به ایالات متحده از جمله ارائه تسهیلات لجستیک برای ناوهای امریکایی در کانال سوئز، امتیازات پروازی در حریم هوایی مصر و وابستگی قاهره به تسلیحات امریکایی، سالیانه یارانه ای چند میلیارد دلاری دریافت می کند. در ماه های گذشته و با افزایش اختلافات مصر با ایالات متحده، دولت سیسی در تلاش است تا کارت های بازی خود را متعدد نماید³و با راه دادن به چین در زمینه افزایش مبادلات نظامی مترصد کاهش وابستگی به یارانه نظامی و مالی ایالات متحده شود. چین نیز با هدف نفوذ در منطقه شمال آفریقا و حضور موثر در کانال سوئز و همچنین ارائه تصویری از قدرت نظامی خود و تجهیزات مدرن و جنگ افزار های پیشرفته⁴، وابستگی نظامی مصر به ایالات متحده را کاهش دهد. نقش شرکت های نظامی چینی نیز در پیاده کردن طرح فوق بسیار اهمیت دارد.  شرکت های نظامی چین  با نفوذ در کشور مصر، بازار مصرف بزرگی برای خود پیدا میکنند و کشورهای دیگر منطقه نیز با مشاهده قابلیت های نظامی جدید چینی، خواهان خرید نظامی از این کشور خواهند شد و محتمل است با افزایش این روند، شرکت های نظامی چینی در آینده جایگزین شرکت های نظامی غربی در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا شوند.

در مجموع باید گفت، افزایش حضور چین در  مصر، پیامدی غیر مستقیم بر دیگر کشورهای منطقه نیز خواهد داشت. کشورهای دیگر منطقه باتوجه به تعریفی که از روابط خود با ایالات متحده دارند، میتوانند از ظرفیت کشور چین برای کمک به رشد و پیشرفت خود استفاده نمایند. احتمال دارد وضعیت رقابت ایالات متحده با چین در این منطقه باعث ایجاد بالانس در روابط کشورهای منطقه با جبهه شرق و غرب شود که این مسئله میتواند در میان مدت هژمونی غرب را کاهش دهد.

 امیرعلی یگانه  

1. https://nationalpost.com/news/china-and-egypt-hold-first-joint-military-exercises-near-israeli-border

2.  https://breakingdefense.com/2025/04/in-a-first-egypt-conducts-military-drills-with-china-signaling-closer-ties/

3.  https://san.com/media-miss/china-and-egypt-conduct-first-joint-air-exercises/

4.  https://theaviationist.com/2025/04/22/china-egypt-first-joint-aerial-drills/