فرار نظامیان اسرائیلی از خدمت

 پدیده نافرمانی نیروهای ذخیره از خدمت در ارتش رژیم صهیونیستی با آغاز درگیری‌های داخلی با بازگشت نتانیاهو به قدرت و به صورت ویژه از زمان شروع تنش‌های سیاسی بر سر طرح جنجالی «اصلاحات قضائی» در سرزمین‌های اشغالی آغاز شد.

بر همین اساس،‌ پیش از شروع جنگ در سال 2023 و بحبوحه درگیری های بر سر اصلاحات قضائی، تعداد 200 خلبان نیروی ذخیره ارتش رژیم صهیونیستی اعلام کردند در آموزش‌های نظامی هفتگی حضور نخواهند یافت، زیرا از نظر آنها لایحه اصلاحات قضائی، نوعی کودتا در حوزه قضائی از سوی کابینه نتانیاهو است. پس از این مسئله، موج نافرمانی و اعتصابات در اعتراض به دولت نتانیاهو به نیروهای نظامی ارتش رژیم صهیونسیتی رسید.(1)

اما با وقوع جنگ غزه، این مسئله رنگ و بوی جدی تری به خود گرفت، تا آنجا که کارشناسان و مقامات این رژیم طی دفعات مکرر، از آن به عنوان یک بحران جدی یاد کرده‌اند.

جنگ غزه که از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شده، تأثیرات عمیقی بر ارتش اسرائیل و وضعیت نظامیان آن گذاشته است. این درگیری طولانی‌مدت، با فشارهای روانی، اجتماعی و استراتژیک بر رژیم صهیونیستی و خصوصا ارتش این رژیم همراه بوده و به تشدید فرار از خدمت، نارضایتی، مشکلات روانی، تمرد و کاهش روحیه در میان نیروهای نظامی صهیونیست منجر شده است.

رژیم صهیونیستی که بر خلاف اهداف اعلامی خود، تاکنون هیچ دستاوردی در جنگ دو ساله غزه نداشته است، اکنون بیش از هر زمان دیگری درگیر اختلافات داخلی، خصوصا در بدنه ساختار نظامی خود شده است. به عقیده اپوزیسیون دولت نتانیاهو، جنگ فعلی نه تنها هیچ منفعتی برای این رژیم نداشته و در دستیابی به اهداف خود ناکام بوده است، بلکه تنها شکست‌های پی در پی، انزوای بین المللی، خسارت‌های اقتصادی و مشکلات اجتماعی در پی داشته است. اما در این میان، شخص نتانیاهو و اطرافیان آن هستند که برای منافع شخصی خود و فرار از سقوط سیاسی، به دنبال ادامه جنگ و استمرار این وضعیت هستند.

از این رو، تجدید و ادامه نبرد غزه پس از نقض آتش بس از سوی این رژیم، با مخالفت و واکنش‌های گسترده شهرک نشینان و مخالفان دولت نتانیاهو و مواجه شده و به صورت ویژه، در ساختار نظامی و امنیتی این رژیم اعتراض و مخالفت‌های جدی برای بازگشت به جنگ به راه افتاده است که منجر به ایجاد بحرانی جدی برای مقامات و فرماندهان رژیم صهیونیستی شده است.

از جمله مسائلی که رژیم صهیونیستی در این جنگ با آن مواجه است، فرار نیروهای ذخیره از خدمت سربازی است. صهیونیست‌هایی که حاضر به پا گذاشتن در میدان نبرد غزه نیستند و با گذشت زمان، شدت بیشتری گرفته است. لازم به ذکر است که فرار از خدمت در ارتش رژیم صهیونیستی از ابتدای آغاز جنگ غزه وجود داشت. در آغاز شروع جنگ، ارتش رژیم صهیونیستی اطلاعیه‌ای صادر کرد که در آن اعلام شده بود با توجه به جنگ «شمشیرهای آهنین»، مجازات فراریان از خدمت سربازی را تشدید خواهد کرد. در این بیانیه اشاره شده بود که از اول دسامبر، حدود دو ماه پس از آغاز جنگ در جنوب، مجازات و تنبیه سربازان فراری که به واحدهای خود گزارش نمی‌دهند، تشدید خواهد شد. (2)

در کنار فرار از خدمت، بعد دیگر بحرانی داخلی در ارتش رژیم صهیونیستی، نافرمانی و عدم اطاعت نیروهای ذخیره برای بازگشت به جنگ غزه است. ادامه جنگ و تبدیل شدن آن به یک جنگ فرسایشی، بدون داشتن افق مشخص، منجر به آن شده است که بسیاری از نیروهای ذخیره ارتش انگیزه‌ای برای خدمت و فراخوان دوباره برای جنگ نداشته باشه و تلاش خود را برای فرار از بازگشت به جنگ به بهانه‌های مختلف انجام دهند.

 روزنامه عبری زبان هاآرتص طی گزارشی در این رابطه نوشت: ارتش اسرائیل در بحبوحه برنامه‌های تشدید نبرد در نوار غزه، که شامل بسیج ده‌ها هزار نیروی ذخیره می‌شود، نسبت به بحرانی که در نیروهای ذخیره در حال شکل‌گیری است، هشدار می‌دهد. پس از تصمیم اسرائیل به نقض توافق آتش‌بس، آزادی اسرا و بازگشت به نبرد، ارتش متوجه کاهش انگیزه نیروهای ذخیره شد. علاوه بر این، در روزهای گذشته، بسیاری از نیروهای ذخیره با فرماندهان خود تماس گرفته و به صراحت اعلام کرده‌اند که در صورت فراخوان برای دور دیگری از بازداشت، قصد ندارند خود را معرفی کنند. ارتش اسرائیل معتقد است که دامنه این پدیده بسیار گسترده‌تر از آن چیزی است که عموم مردم می‌دانند، تا حدودی به این دلیل که بسیاری از نیروهای ذخیره قصد خود را برای عدم گزارش عمومی مطرح نمی‌کنند و منتظرند تا دستور اجرای این تصمیم به آنها ابلاغ شود. (3)

یک افسر ذخیره که در این رابطه با هاآرتص مصاحبه کرد، همچنین بر فرسایش در میان نیروها و فرماندهان تأکید کرد که صدها روز ذخیره را در طول سال گذشته گذرانده‌اند. به گفته وی، نیروهای ذخیره نه تنها به دلایل سیاسی، بلکه صرفاً به دلیل خستگی نیز برای اعزام به برنامه‌های بیشتر مشکل دارند. او خاطرنشان می‌کند که فرسایش، تنش زیادی در واحدها ایجاد می‌کند و حتی باعث درگیری‌هایی می‌شود که در ابتدای جنگ دیده نمی‌شد. او گفت: «بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند بلیط هواپیمای ارزان به مقصدی خاص بخرند، فقط به این خاطر که بتوانند بگویند که نمی‌توانند برای تور رزرو شده بیایند.»

به گفته وی، فرماندهی ارشد ارتش اسرائیل، بار سنگینی را که نیروهای ذخیره بر دوش دارند، درک نمی‌کند و اگر این موضوع را نادیده بگیرد، همانطور که از قبل مشخص شده است، افراد به سادگی حاضر به حضور در ارتش و انجام وظایف خود نخواهند شد. (4)

در مواردی دیگر، این مسئله به شکل تمرد و نافرمانی مستقیم بروز می‌کند، به گونه‌ای که طی هفته‌های اخیر رخ داده است و نیروهای ذخیره ارتش رژیم صهیونیستی گروه گروه و طی نامه‌های متعددی، مقامات این رژیم صهیونیستی را تهدید به استعفا و تمرد از دستورات می‌کنند.، مسئله‌ای که با واکنش خشم آلود نخست وزیر این رژی مواجه شد. بنیامین نتانیاهو در روزهای اخیر در اظهاراتی تند نسبت به موج اعتراضات گسترده درون ارتش این رژیم علیه ادامه جنگ در نوار غزه، مدعی شد که نامه‌های منتشرشده با امضای افسران و سربازان معترض، نوشته آن‌ها نیست بلکه اکاذیبی است که از سوی نهادهای تأمین‌شده از خارج نوشته شده است. وی در ادامه تهدید کرد: هر شخصی که به نافرمانی از خدمت نظامی تشویق کند، بی‌درنگ از ارتش اخراج خواهد شد. نتانیاهو در ادامه با ادبیاتی تند، معترضان را «علف‌های هرز» توصیف کرد و گفت: این افراد تلاش دارند اسرائیل و ارتش آن را تضعیف کنند و با این کار، دشمن ما را برای ضربه‌زدن به ما دلگرم می‌کنند.

اما فرار از خدمت و تمرد از دستورات تنها پیامد‌های جنگ غزه برای ارتش رژیم صهیونیستی نبود. در کنار آسیب‌های جانی و مالی، نظامیان رژیم صهیونیستی اکنون با مشکلات روحی و روانی نیز دست و پنجه نرم می‌کنند. در همین رابطه، بر اساس تحقیقات دانشگاه تل‌آویو، از هر ۸ سرباز اسرائیلی که در عملیات‌های نظامی غزه شرکت کرده‌اند، یک نفر به دلیل اختلالات روانی ناشی از اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) قادر به بازگشت به خدمت نیست. (5)

این مطالعه نشان می‌دهد حدود ۱۲ درصد از نیروهای ذخیره که در غزه حضور داشته‌اند، علائم شدید PTSD را تجربه کرده‌اند. این وضعیت نه تنها توانایی نظامی آنان را تحت تأثیر قرار داده، بلکه به چالشی جدی برای ساختار ارتش اسرائیل تبدیل شده است، به ویژه در شرایطی که جنگ ادامه دارد و تنش‌ها در منطقه تشدید می‌شود.

افزایش فرار از خدمت، نارضایتی، مشکلات روانی و تمرد در ارتش اسرائیل، توازن نظامی را به نفع گروه‌های مقاومت، به‌ویژه حماس و جهاد اسلامی، تغییر داده است. گروه‌های مقاومت با استفاده از تاکتیک‌های جنگ نامتقارن، مانند حملات موشکی و عملیات چریکی، توانسته‌اند فشار مداومی بر ارتش اسرائیل وارد کنند.

در مجموع باید گفت افزایش فرار از خدمت، نارضایتی، مشکلات روانی و تمرد در ارتش اسرائیل، همراه با فشارهای روانی ناشی از جنگ طولانی‌مدت، به کاهش روحیه و کارایی نیروهای نظامی منجر شده است. این عوامل نه‌تنها انسجام داخلی ارتش را تضعیف کرده، بلکه تا حدودی توازن نظامی را به نفع گروه‌های مقاومت تغییر داده و ضعف راهبردی رژیم صهیونیستی را در ادامه جنگ غزه برجسته کرده است. این وضعیت، همراه با فشارهای بین‌المللی و اقتصادی، چالش‌های جدی برای رژیم صهیونیستی ایجاد کرده و توانایی آن برای دستیابی به اهداف نظامی و سیاسی را بیش از پیش محدود کرده است، به گونه‌ای که کارشناسان و تحلیلگران عبری زبان، در چنین شرایطی، نتیجه جنگ را چیزی جز شکست‌های بیشتر و سنگین‌ تر نمی‌دانند.

الیاس مهدوی

رفرنس مطالبی که مستقیم ذکر شده است:

1-https://www.israelhayom.co.il/news/politics/article/13763544

2-https://www.ynet.co.il/news/article/hjmr2hi4t

3-https://www.haaretz.co.il/news/politics/2025-03-27/ty-article/00000195-d3a7-ddde-a19f-d3af9b420000

4-https://www.haaretz.co.il/news/politics/2025-03-27/ty-article/00000195-d3a7-ddde-a19f-d3af9b420000

5-https://www.haaretz.com/israel-news/2025-05-08/ty-article/.premium/study-one-in-8-israeli-soldiers-who-fought-in-gaza-is-mentally-unfit-to-return-for-duty/00000196-af8c-dbb0-af9f-af9e13c60000

منابعی که از کلیت آن استفاده شده است:

https://www.ynet.co.il/news/article/yokra14297332#google_vignette

https://www.tasnimnews.com/fa/news/1403/08/03/3185393