داعش؛ قدرت یابی

امیرعلی یگانه

بعد از تصرف تمامی سرزمین های اشغالی داعش در سوریه و عراق در سال های گذشته، بیشتر کشورهای دنیا نسبت به  اتمام تهدیدات تروریستی که این گروهک  در جهان ایجاد میکرد احساس اطمینان خاطر پیدا  کردند اما در ماه های اخیر گروهک تروریستی داعش چندین عملیات موفق در کشورهای مختلف داشته است که ناظرین مسائل بین المللی را نسبت به قدرت یابی مجدد این گروهک نگران کرده است1 مخصوصا با روی کار آمدن طالبان نگرانی های کشورهای جهان نسبت به تهدیدات تروریستی  مضاعف شد .در طی عملیات های خشونت آمیز داعش  در ایران و روسیه   پاکستان(چین)، بسیاری از کشورهای غرب آسیا نسبت به فعالیت گروه داعش خراسان در مرزهای افغانستان و تاجیکستان هشدارهایی اعلام کرده اند اما گویی قدرت یابی مجدد داعش برای کشورهای غربی آنچنان احساس خطر ایجاد نکرده است. این پروژه قدرت یابی مجدد داعش دارای ابعاد مختلفی است که به آن خواهیم پرداخت؛

باز شدن دست دستگاه های امنیتی غرب، سرویس های غربی با هدایت گروهک های تروریستی برای اهداف مد نظر خود میتوانند بدون در مظان اتهام  قرار گرفتن ، نیات خود در کشورهای متخاصم را دنبال کنند. کشورهای هدف نیز با درگیر شدن در تله امنیتی که گروهک های تروریستی برای آنها  پهن میکنند ، ماه ها در درون مرزهای خود متوقف میشوند و پروژه های فرامنطقه ای خود را کمتر دنبال میکنند. این  طراحی دستگاه های امنیتی غرب با فعال شدن طالبان در افغانستان میتواند زمینه ساز مشکلات امنیتی زیادی در سطح  بین المللی شود2 و به اصطلاح پروژه از دست سفارش دهنده آن خارج شود.

غفلت محور شرق، یکی دیگر از اهداف قدرت یابی مجدد گروهک داعش بخصوص در منطقه آسیای مرکزی ایجاد حواس پرتی برای  محور شرق  است . جغرافیای آسیای مرکزی به نحوی است که هرگونه غافلگیری امنیتی میتواند تمرکز کشورهای چین و ایران و روسیه را برهم بزند ، همین امر باعث شده است که حضور احتمالی ناتو در این منطقه با حساسیت این 3 کشور روبرو شود3 .نکته دیگر حضور محور شرق در قاره آفریقاست . نفوذ در کشورهای آفریقایی یکی از اهدافی است که محور شرق برای اعمال فشار به محور غرب طراحی کرده است. جابجایی قدرت در برخی کشورهای آفریقایی در ماه های اخیر اتفاق افتاده است که رده پاهایی از حضور محور شرق در این وقایع دیده میشود حال با این تفاسیر بهترین حربه برای کند شدن تیغ فشار محور شرقی، درگیر شدن در مرز های خود با گروهک های تروریستی است. این امر میتواند برای محور غرب زمان لازم برای تجهیز کشورهای متحد خود در آفریقا برای مقابله با طرح های محور شرق را فراهم کند.

جنگ روسیه و اوکراین، یکی از مواردی که در هفته های گذشته بسیار مشهود بود فشار شدید روسیه در جبهه های جنگ علیه اوکراین است که پیروزی های مهمی برای روسیه به همراه داشت، بعد از این پیروزی ها یک حادثه تروریستی بزرگ در روسیه اتفاق افتاد که با حادثه تروریستی 11 سپتامبر در خاک ایالات متحده مقایسه میشود، این مساله برای روسیه که درگیر جنگ با اوکراین است میتواند زمینه انفعال در جبهه های جنگ با اوکراین را درپی داشته باشد، اما با سیاستی که روس ها در روزهای اخیر دنبال کردند مبنی بر جبران مافات حمله تروریستی در خاک این کشور با تشدید حملات ویرانگر در اوکراین میتوان نتیجه گرفت این طراحی سیستم های  اطلاعاتی غربی  با موفقیت همراه نبوده است.

در مجموع باید گفت،  طراحی پیچیده دستگاه های امنیتی کشورهای غربی برای فشار به محور شرق در ماه های گذشته ادامه دار خواهد بود ، وقتی در پاکستان حادثه تروریستی در محل حضور کارگران و مهندسان چینی اتفاق افتاد ،دولت های محور شرقی یقین کردند در ماه های آینده گروهک تروریستی داعش در منطقه غرب آسیا فعالیت خود را تشدید خواهد کرد تا از این طریق کشورهای غربی اهداف مدنظر خود را با پوشش این گروهک دنبال کنند، حال  برای لو نرفتن پوشش کشورهای غربی در تجهیز و هدایت این گروهک، چند عملیات کور در مناطق  جغرافیایی جبهه غربی نیز اتفاق خواهد افتاد که در رسانه ها تهدید داعش در المپیک  تابستانی فرانسه به چشم میخورد. سیاست محور شرقی باید در راستای تضعیف حامیان این گروهک های تروریستی باشد تا صرفا نبرد با شبه نظامیان این گروهک؛ زیرا وقتی حامیان این جریان در کشورهای غربی با امنیت به طراحی سناریو های خشونت طلبانه خود اقدام میکنند نباید منتظر اتمام این وقایع در کشورهای محور شرق بود.

1. https://www.csis.org/analysis/real-world-capabilities-isis-threat-continues    

2. https://jstribune.com/charai-the-moscow-attack-should-alarm-the-whole-world/

3. https://www.marshallcenter.org/en/publications/clock-tower-security-series/strategic-competition-seminar-series/russia-and-china-central-asia

4. https://www.nytimes.com/2024/03/25/us/politics/moscow-attack-isis.html