آمریکا سرزمین بدعهدی ها
ایالات متحده همواره معاهدات، پیمان‌ها و وعده‌های خود را نقض کرده است. امری که در طول زمان به اذعان بسیاری از کارشناسان، دیپلمات‌ها و سیاستمداران سبب بی اعتمادی به آمریکا شده و در عرصه بین المللی چهره شریکی غیرقابل اعتماد را به وی داده است.
بازگشت ترامپ به کاخ سفید و وعده های او مبنی بر خروج از توافق ها و قراردادهای بین المللی، یادآور دوره قبلی ریاست جمهوری اوست، دوره ای که خروج ترامپ از توافق‌های بین المللی سبب شد تا از اقدامات وی تحت عنوان «دکترین خروج ترامپ» یاد شود؛ اما باید توجه داشت که این نامگذاری سبب می‌شود همه توجهات تنها به نام ترامپ و بدعهدی دولت وی محدود بماند، در حالی که نقض توافق و بدعهدی آمریکا روالی معمول در دولت‌ها و نهاد های حاکمیتی مختلف این کشور بوده است.
ایالات متحده همواره معاهدات، پیمان‌ها و وعده‌های خود را نقض کرده است. امری که در طول زمان به اذعان بسیاری از کارشناسان، دیپلمات‌ها و سیاستمداران سبب بی اعتمادی به آمریکا شده و در عرصه بین المللی چهره شریکی غیرقابل اعتماد را به وی داده است.
تاریخ این کشور پر از معاهداتی است که آمریکا آن ها را امضا کرده، اما به تصویب نرسانده، یا امضا کرده و مجددا امضایش را پس گرفته و یا پس از اجبار همه به امضا کردن توافقنامه، خود از امضای آن امتناع کرده است.
عدم پایبندی به معاهدات بین المللی یک سنت قدیمی آمریکایی است که همزمان با تاسیس این کشور پا گرفت. در این مورد می‌توان به صد‌ها معاهده با قبایل بومی آمریکایی اشاره کرد که یا نقض شدهاند و یا پس از امضا به تصویب نرسیدند. امروز نیز آمریکا از معدود کشور‌هایی است که کمترین تعداد معاهدات بین المللی حقوق بشری را به تصویب رسانده است؛ آمریکا تنها ۵ معاهده از ۱۸ معاهده حقوق بشری مصوب سازمان ملل را تصویب کرده است.
با بررسی آرشیو اسناد رسمی دولت آمریکا می‌توان معاهدات نقض شده در دولت‌های پیش از ترامپ را نام برد که مهم ترین آنها از این قرار است:
- بین سال‌هایی ۱۷۷۲ تا 1869م بین آمریکا و قبایل بومیان در این کشور ۳۷۴ معاهده منعقد شده است. از میان این معاهدات، آمریکا به بسیاری از آنها عمل نکرده است.
- پیمان ورسای ۱۹۱۹: پس از پایان جنگ جهانی اول، رئیس‌جمهور آمریکا، وودرو ویلسون این پیمان را امضا کرد، اما کنگره ایالات متحده که تحت کنترل حزب جمهوری‌خواه بود، با تصویب آن مخالفت کرد.
-کنوانسیون بین المللی کار ۱۹۴۹: قدیمی‌ترین معاهده‌ای که هنوز منتظر تصویب سنا است.
- توافق ژنو ۱۹۵۴: کنفرانس ژنو به منظور پایان بخشیدن به جنگ کره و اولین جنگ هندوچین تشکیل شد. آمریکا با وجود شرکت در این کنفرانس و مذاکرات مربوط به آن از امضای این توافقنامه خودداری کرد.
- پیمان بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی 1966
- معاهده حذف همه انواع تبعیض علیه زنان ۱۹۷۹
- کنوانسیون حقوق دریا‌ها 1982
- کنوانسیون حقوق کودک 1989
- پیمان جامع تسلیحات هسته‌ای ۱۹۹۶
- معاهده اتاوا (پیمان منع استفاده، نگهداری، ساخت و جابجایی مین) ۱۹۹۷
- پروتکل کیوتو برای کاهش صدور گازهای گلخانه‌ای ۱۹۹۷
- معاهده رم برای ایجاد یک دادگاه کیفری بین المللی ۱۹۹۸
- توافق نامه پیمان لیسبون 2009
همانطور که اشاره شد بدعهدی آمریکایی از بدو تاسیس این کشور آغاز شده و در دوره ترامپ به اوج خود رسیده است. یکی از مشهورترین بدعهدی‌های او، خروج یکجانبه از توافق برجام (توافق هسته‌ای ایران) در سال ۲۰۱۸ بود. او با ادعای «ناقص» بودن این توافق، ضمن ابراز خواست خود برای رسیدن به توافقی «جامع‌تر»، از برجام خارج و سیاست فشار حداکثری علیه ایران را اتخاذ کرد.
اقدام رئیس‌جمهور آمریکا حتی با نارضایتی شرکای اروپایی واشنگتن و همچنین دیگر اعضای برجام روبرو شد. به اذعان «آنگلا مرکل» صدراعظم وقت آلمان و «ترزا می» نخست‌وزیر وقت انگلیس، ترامپ با خروج یکجانبه از برجام حتی قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل را نیز نقض کرده بود.
نکته مهم و قابل توجه در روابط بین المللی آمریکا، نقش اساسی کنگره ایالات متحده شامل مجلس نمایندگان و سنا در تصویب یا لغو پیمان ها، قرارداد ها، تحریم ها و ... است. قرارداد های متعددی از جمله موارد ذکر شده در بالا، توسط رؤسای جمهور آمریکا با کشورهای دیگر منعقد شده اما به دلیل تصویب نشدن در کنگره اجرایی نشده و دولت آمریکا از زیر بار تعهدات خود شانه خالی کرده است.
نباید فراموش کرد حتی بعد از اجرای برجام، این پیمان در کنگره آمریکا تصویب نشد و به دنبال آن تحریم های کنگره علیه ایران لغو نشد. حال یکی از بدعهدترین رؤسای جمهوری آمریکا با استفاده از سیاست چماق و هویج، علاوه بر افزایش تحریم ها علیه ایران، صحبت از مذاکره می کند! با توجه به تجربه تاریخی و شرایط حال حاضر، بر فرض اگر ترامپ هم بخواهد تحریم های ایران را کاهش دهد (و نه حتی لغو)، کنگره همانند دفعات قبل به او اجازه نخواهد داد.
نویسنده: محمدصالح قربانی
