انتخابات محلی ترکیه، آزمون مقبولیت حزب اردوغان

نوید دانشور

         نزدیک به یک سال پس از برگزاری انتخابات سراسری ترکیه در ماه می سال گذشته میلادی که با پیروزی رجب طیب اردوغان همراه بود ، روز ۱۲ فروردین در این کشور، انتخاباتی منطقه‌ای جهت انتخاب مدیران محلی شامل شهرداران شهرها و کدخدایان(فرمانداران) محلات و روستاها برگزار گردید.

رقابت اصلی در این انتخابات به مانند دوره قبلی انتخابات که با پیروزی رقبای سنتی اردوغان در استانبول همراه بود ادامه داشته و در سه کلانشهر اصلی ترکیه یعنی آنکارا، استانبول و ازمیر بین دو حزب عدالت و توسعه و حزب جمهوری‌خواه خلق (CHP) در جریان بوده و نتایج بدست آمده نشانگر همین رویه و پیروزی مخالفان اردوغان از حزب جمهوری‌خواه خلق است.[1] لازم به ذکر است که طبق نظر کارشناسان، پیروزی در انتخابات استانبول عملاً پیروزی در ترکیه محسوب شده و در همین خصوص رجب طیب اردوغان پس از برگزاری جشن پیروزی در انتخابات سراسری سال گذشته میلادی از اهمیت این انتخابات محلی و منطقه‌ای یاد کرده و در همان مقطع هم بیان داشته بود که تمرکز اصلی حزب وی، پیروزی در انتخابات پیشرو در استانبول بوده و بدین منظور اردوغان طی ماه‌های اخیر ضمن سفر به بیش از 50 شهر و استان در این کشور جهت معرفی و تبلیغ نمایندگان حزب خود، برنامه‌های متعددی را در استانبول برگزار نموده بود.[2] در طرف دیگر مخالفان دولت ترکیه از طریق انتخابات شهرداری‌ها به دنبال جبران فرصت ازدست داده و خسارتی بودند که در نتایج انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی سال گذشته تجربه کرده اند. درست در همینجا باید یادآور شد که بیش از ۲۵درصد مردم این کشور در دو کلانشهر استانبول و آنکارا ساکن بوده و همین دو شهر نقش بسزایی در انتخاب حاکمان آتی در این کشور خواهند داشت. چراکه به یاد داریم رجب طیب اردوغان هم راه خود را در سپهر سیاست ترکیه از شهرداری استانبول آغاز کرده و همین موضوع اهمیت این انتخابات را به خوبی نمایان می‌کند. امّا حالا با شمارش آرا و اعلام رسمی نتایج انتخابات، اردوغان ضمن بیان تلویحی نارضایتی خود از نتایج بدست آمده در انتخابات اعلام داشت: "این حزب به نتیجه ای که انتظار داشته نرسیده و نتایج، نشان دهنده‌ی افول محبوبیت این حزب است."[3]

لازم به ذکر است بصورت سنتی، رقابت اصلی در انتخابات ترکیه، در استانبول (بزرگترین شهر و پایتخت اقتصادی) و آنکارا (پایتخت سیاسی) بوده است. هرچند ازمیر هم به عنوان سومین شهر بزرگ ترکیه در این رقابت‌ها نقش داشته و دارد، ولی از سال‌ها قبل به‌عنوان پایگاه اصلی حزب جمهوری‌خواه خلق شناخته شده و در انتخابات اخیر هم همین سنت حفظ گردید. امّا رقابت اصلی در آنکارا و استانبول میان دو کاندیدای حزب حاکم ترکیه (حزب "عدالت و توسعه" یا بطور خلاصه "آک پارتی" به ‌رهبری رجب طیب اردوغان) و حزب مخالف وی (جمهوری‌خواه خلق CHP) صورت پذیرفت. شهردار فعلی استانبول "اکرم امام اوغلو" از حزب جمهوری‌خواه خلق که در انتخابات شهرداری‌ها در سال ۲۰۱۹ توانست با شکست کاندیدای حزب اردوغان به ۲۵ سال حکمرانی آنها بر استانبول پایان داده و حالا با پیروزی در انتخابات اخیر، بزرگترین ضربه انتخاباتی دو دهه اخیر را به اردوغان و حزب متبوع او یعنی حزب عدالت و توسعه وارد کند. هرچند، اردوغان توانست در سال ۲۰۲۳ میلادی بار دیگر به ریاست جمهوری ترکیه نائل شده و اکثریت پارلمانی را با متحدان ملی‌گرای خود کسب کند امّا نتایج انتخابات روز یکشنبه منجر به کاهش کنترل اردوغان بر شهرهای بزرگ ترکیه به عنوان عضوی از پیمان ناتو گردیده و درنهایت ، آغازگر تغییری دیگر در آتیه سیاسی متکثر در این کشور مسلمان و اقتصاد رو به رشدش خواهد شد. درپایان یادآور می گردد به وضوح نمایان شده است که انتظارات عمومی از امام اوغلو برای تبدیل شدن به یک رهبر در سطح ملی در حال افزایش بوده و طبق قاعده نانوشته سنتی در این کشور، منتخب انتخابات استانبول را می‌توان برنده انتخابات بعدی ترکیه در ۵ سال آتی دانست و شاهد کاهش مقبولیت حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان که طبق اعلام رسمی خود در آینده‌ای نچندان دور از سیاست بازنشسته خواهد شد، بود.

[1] https://secim.aa.com.tr/

[2] https://www.trthaber.com/haber/gundem/28-donem-milletvekilleri-yemin-etti-772157.html

[3] https://www.hurriyet.com.tr/gundem/31-mart-yerel-secimleri-cumhurbaskani-erdogandan-ilk-degerlendirme-31-mart-bitis-degil-donum-noktasidir-42438565