راهبرد فرانسه در لبنان بعد از روی کار آمدن ژوزف عون

نفوذ فرانسه در منطقه غرب آسیا، نفوذي تاريخي، حياتي و حتي پرستيژي مي باشد. حدود ۲۳ هزار شهروند فرانسوی در لبنان زندگی می‌کنند و بیش از ۳۰۰ هزار لبنانی نیز ساکن فرانسه هستند. روابط تاریخی و فرهنگی نزدیک دو کشور، در اوایل سال ۱۸۶۰ میلادی یعنی زمانی که ناپلئون سوم ۶ هزار سرباز را برای نجات مسیحیان مارونی از حکومت عثمانی به این منطقه فرستاد، مستحکم شد و بر اساس معاهده سایکس‌-پیکو در سال ۱۹۱۶ میلادی که خاورمیانه را شکل داد، سرزمین‌های لبنان و سوریه که تا آن زمان بخشی از امپراطوری عثمانی بودند، تحت قیمومیت فرانسه قرار گرفتند. سپس کشور لبنان در سال ۱۹۲۰ میلادی ایجاد شد و البته تا سال ۱۹۴۳ همچنان تحت‌الحمایه فرانسه باقی ماند.
همکاری دو کشور در آن دوره تأثیر زیادی بر فرهنگ، اقتصاد و سیاست لبنان گذاشت. این روابط بویژه در دوران ریاست جمهوری ژاک شیراک، دوست نزدیک رفیق حریری، نخست‌ وزیر وقت لبنان قوی‌تر بود و طی دهه های اخیر دو کشور روابط پایداری را تجربه می کردند که انفجار بندر بیروت در اوت 2020 باعث شد تا کاهش نفوذ فرانسه در لبنان آغاز شود و در سال های اخیر نیز به اوج خود برسد. گزارش ها در این خصوص نشان می دهد که جامعه لبنان بعد از بحران اقتصادی سال ۲۰۱۹ و پس از انفجار بندر بیروت به این نتیجه رسیدند که فرانسه راهی برای حمایت از این کشور ندارد؛ بنابراین ناامید شدند و یکی از نماد های این نا امیدی، کاهش چشم گیر استفاده از زبان فرانسه در لبنان است. 
شروع جنگ اخیر غزه و افزایش دامنه درگیری به لبنان باعث شد تا فرانسه بیش از پیش در حفظ نفوذ خود در لبنان ناکام بماند چرا که مواضع مشخصی اتخاذ نشد تا لبنانی‌ها این برداشت را داشته باشند که فرانسه حامی صلح و ثبات در این منطقه است. سیاست این کشور در قبال منطقه بیشتر شبیه یک مسابقه طناب‌کشی بوده است که یک سوی این مسابقه افرادی هستند که خود را حامیان سرسخت اسرائیل معرفی می کنند و در گروه محافظه‌ کاران فرانسوی قرار دارند و طرف دیگر کسانی هستند که بیشتر نسبت به موضوع فلسطین احساس نگرانی می‌کنند. رئیس ‌جمهور فرانسه در بین این دو گروه قرار گرفته است  مواضع نا پایدار مکرون پس از آغاز حملات جدید اسرائیل در لبنان به عنوان مستعمره‌ی پیشین فرانسه ابعاد جدیدتری به خود گرفته است. از این نظر، حمله اسرائیل به لبنان، نوعی شکست برای ماکرون محسوب می‌شود که تلاش می‌کرد، تنش‌ها در غرب آسیا را کاهش دهد. 
ناکامی فرانسه در حفظ تسلط به لبنان تا جایی پیش رفت که در انتخاب رییس جمهور جدید در این کشور نتوانست مهره اصلی خود را روی کار بیاورد اما اهمیت لبنان برای فرانسه به قدری بود که مکرون تصمیم گرفت شخصا به بیروت سفر کند تا بتواند همچنان در تحولات لبنان نقش آفرینی کند. خصوصا آنکه این اولین سفر رئیس‌ جمهور فرانسه پس از سال  ۲۰۲۰ و انفجار بندر بیروت و شروع بحران در لبنان است. در این خصوص دفتر ریاست جمهوری فرانسه  پیش از سفر مکرون با انتشار بیانیه ‌ای تأکید کرد که هدف از سفر امانوئل ماکرون به بیروت ، « تعهد تزلزل‌ ناپذیر فرانسه برای حمایت از لبنان، حاکمیت و وحدت در این کشور » است.
بر اساس بیانیۀ دفتر ریاست جمهوری فرانسه، این سفر همچنین فرصتی برای کار بر روی اجرای کامل آتش‌ بس و تأکید بر تعهد پاریس نسبت به این موضوع در چهارچوب نیروهای حافظ صلح سازمان ملل در لبنان (یونیفیل) و ساز و کار نظارتی اجرای توافق، خواهد بود. 
ژان نوئل بارو ، وزیر خارجه فرانسه که همراه با ماکرون به بیروت سفر کرده پیش از این در پارلمان این کشور مدعی شده بود که « در سه ماه اخیر به لبنان کمک کردیم تا از تشدید تنش به سمت بهبودی حرکت کند و صفحه جدیدی از امید را باز کند ». 
با توجه به بیانیه منتشر شده و اظهارات وزیر خارجه فرانسه در ظاهر به نظر می رسد که مکرون در سفرش به لبنان این هدف را دنبال می کند تا صلح و ثبات بر این کشور حاکم باشد اما با تامل به سخنان رییس جمهور فرانسه در دیدار با عون مشخص می شود که راهبرد فرانسه همچنان دخالت در امور داخلی لبنان و حفظ منافع رژیم صهیونیستی است. در واقع مکرون به دنبال آن است تا حزب الله را از معادلات لبنان حذف کند تا رژیم صهیونیستی بیش از این در جبهه شمالی آسیب پذیر نباشد. در این خصوص امانوئل مکرون خطاب به رییس جمهور جدید لبنان اظهار داشت: « ما از هدف شما برای حفظ حاکمیت و حفاظت از لبنان در برابر مداخلات و تجاوزات حمایت خواهیم کرد ». وی همچنین با تأکید بر ضرورت تقویت نیروهای حافظ صلح «ِ یونیفل » در جنوب لبنان، اعلام کرد ارتش اسرائیل باید به طور کامل از جنوب لبنان عقب ‎نشینی کند و سلاح فقط در دست ارتش لبنان باشد.

نویسنده : مرضیه شریفی