تنش زایی مجدد آمریکا در دریای سرخ
تنش زایی مجدد آمریکا در دریای سرخ
ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا با صدور بیانیه‌ای از حضور بیش از سه هزار نظامی نیروی دریایی این کشور در دریای سرخ خبر داد و اعلام کرد که ملوانان و تفنگداران آمریکایی پس از عبور از کانال سوئز وارد دریای سرخ شده اند. در بیانیه ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا آمده است که این نظامیان با ناو هواپیمابر یواس‌اس باتان و یواس‌اس کارتر هال به دریای سرخ رسیده‌اند که قابلیت دریایی و انعطاف پذیری بیشتری به ناوگان پنجم می‌دهد. یواس‌اس باتان یک کشتی تهاجمی آبی خاکی است که می‌تواند هواپیماهای بال ثابت و بال گردان و همچنین ناوچه آب‌خاکی را حمل کند. یواس‌اس کارتر هال یک کشتی بارانداز برای فرود، تفنگداران دریایی و تجهیزات آنها را حمل کرده و به خشکی می‌فرستد.[1]
نیروهای دریایی صنعا، عبور این نیروها در آب های بین المللی در دریای سرخ را تحت نظر گرفته و اعلام کردند برای هرگونه نبرد با آمریکا آماده اند. نیروهای گارد ساحلی صنعا برای نظارت بر هرگونه نفوذ آمریکا به آب‌های سرزمینی یمن، قایق‌ها و کشتی‌های نظارت دریایی را در فاصله دو مایلی از کریدور کشتیرانی بین‌المللی مستقر کرده است. قایق‌های نیروی دریایی یمن به گشت‌زنی‌های فشرده در مناطق تحت کنترل جنبش «انصارالله» که شامل ۱۸ جزیره در دریای سرخ می باشد، می پردازند تا بر هرگونه تحرکات خصمانه نظارت داشته باشند.
در اولین اظهارنظر رسمی از صنعا درباره این تحولات، سرلشکر محمد القادری، فرمانده نیروی دفاع ساحلی تأیید کرد که نیروهایش از زمان ورود نیروهای آمریکایی به کانال سوئز، این نیروها را زیر نظر داشته‌اند و بر آمادگی این کشور برای پاسخگویی و جلوگیری از هرگونه رویکرد به آب های سرزمینی یمن تاکید کرد. او حضور نظامی نیروهای آمریکایی و صهیونیستی در دریای سرخ و باب المندب را تحریک‌آمیز توصیف کرد و هشدار داد که نیروی دریایی یمن دارای توانایی‌هایی و غافلگیری‌هایی است که دشمن را باز می‌دارد. القادری با اشاره به اینکه (ما) در طول آتش‌بس و کاهش تنش هستیم، تاکید کرد توانایی‌های خود را به شکلی بی‌سابقه ایجاد و توسعه داده‌ایم.
از سوی دیگر، نیروهای آمریکایی حضور خود را به ویژه در جزیره استراتژیک مَیّون تقویت کرده اند. نیروهای آمریکایی هر از چند گاهی در مسیر کشتیرانی بین‌المللی در دریای سرخ و باب المندب گشت‌زنی می‌کنند و کشتی‌های نیروی دریایی آمریکا هر از گاهی از مَیّون به سمت پایگاه دریایی آمریکا در جیبوتی حرکت می‌کنند. اهمیت میون در این واقعیت است که بر کریدوری که واشنگتن به دنبال کنترل آن است، نظارت می کند. گفتنی است، بیشترین حضور آمریکایی ها در جزیره بزرگ الحنیش متمرکز شده است، جایی که واشنگتن مرکز ردیابی کشتی و اتاق عملیات دریایی ایجاد کرده است.[2]
سوالی که مطرح است این است که چرا در چنین زمانی آمریکایی ها نیروی های خود را در دریای سرخ افزایش داده اند؟ در پاسخ باید گفت هر طرف که به طور مستقیم یا غیرمستقیم درگیر جنگ یمن است، یعنی عربستان، امارات، انصارالله، چین، عمان، قطر، اردن و غیره، به نظر می‌رسد که می‌خواهند جنگ را پشت سر بگذارند. بیش از یک سال است که آتش‌بس برقرار بوده و مذاکرات صلح، از جمله در موضوع تبادل زندانیان، با شتاب بیشتر پیش می‌رود. با این حال، به نظر می‌رسد که آمریکا مشتاقانه مایل به پایان جنگ نیست.[3]
آمریکایی‌ها که بعد از روی کار آمدن دولت جو بایدن، مدعی تلاش برای پایان دادن به جنگ ویرانگر یمن بودند، بعد از توافق ایران و عربستان برای احیای روابط احساس کردند که این توافق می‌تواند بازتاب مثبتی بر پرونده یمن داشته باشد و به پایان جنگ کمک کند. از همان زمان مانع‌تراشی‌های واشنگتن نیز آغاز شد و هم‌زمان با مذاکرات سعودی-یمنی مقامات ارشد آمریکایی سفرهای متوالی به ریاض داشتند و در روند این مذاکرات اختلال ایجاد کردند. دولت‌های مختلف آمریکا طی هشت سال گذشته بزرگترین حامی متجاوزان در جنگ یمن و اصلی‌ترین عامل طولانی شدن آن بوده‌اند تا دست‌کم منبع درآمد عظیمی را که با فروش سلاح به ائتلاف سعودی به دست آورده بودند، از دست ندهند، حتی دولت دموکرات جو بایدن نیز که از زمان ورود به کاخ سفید همواره درحال مانور دادن روی سناریوی پایان جنگ یمن است نیز هرگز گام جدی در این زمینه برنداشته و با وجود گرفتاری در بحران اوکراین، حاضر به بستن پرونده جنگ یمن نشده است. مقامات صنعا از جمله «مهدی المشاط» رئیس شورای عالی سیاسی یمن نیز بارها تاکید کرده‌اند که آمریکا مانع به نتیجه رسیدن مذاکرات صلح و پایان رسمی جنگ یمن می‌شود و ایالات متحده به دنبال تامین منافع خود با بهره‌برداری از درگیری‌ها در یمن است.[4]
در کنار فعالیت های نظامی، تحرکات دیپلماتیک آمریکایی ها نیز ادامه دارد. وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد تیم لندرکینگ، فرستاده ویژه این کشور در امور یمن، به عنوان بخشی از تلاش برای دستیابی به آتش بس در یمن و "راه اندازی یک روند صلح جامع" از خلیج فارس دیدار خواهد کرد. در بیانیه وزارت خارجه آمریکا آمده است لندرکینگ در طول سفر خود با شرکای یمنی، سعودی، اماراتی، عمانی و بین‌المللی دیدار خواهد کرد تا در مورد گام‌های لازم برای تضمین آتش‌بس پایدار و آغاز یک فرآیند سیاسی فراگیر و با میانجیگری سازمان ملل و اطمینان از ادامه تلاش‌ها در جهت کاهش بحران و رنج اقتصادی بحث کند. این در حالی است که فرستاده ویژه آمریکا در امور یمن، چهارماه قبل، نظرات بدبینانه‌ای را در مورد مذاکرات ارائه کرده است. او گفته بود: من انتظار ندارم یک راه حل پایدار برای درگیری تقریباً ۸ ساله، یمن یک شبه اتفاق بیفتد؛ یک روند سیاسی زمان می‌برد و احتمالاً با مشکلات متعددی مواجه خواهد شد. [5] تجربه نشان داده است که آمریکایی ها در مواجهه با مسائل گوناگون از کارت های مختلف استفاده می کنند؛ از یک طرف با افزایش نیروهای نظامی خود اوضاع را متشنج تر می کنند و از طرف دیگر، با اعزام دیپلمات های خود ژست صلح طلبی می گیرند.
در میان مداخلات آمریکا در روند مذاکرات پرونده یمن، یک منبع آگاه اعلام کرد که دولت آمریکا از طریق مجاری دیپلماتیک پیغامی را به دولت نجات ملی یمن رسانده و گفته که اگر صنعا سه خواسته واشنگتن را اجابت کند، جنگ یمن به پایان می‌رسد. لیست این خواسته‌ها به شکل زیر است:
اول، باب‌المندب یک تنگه بین‌المللی باشد نه یمنی: دریای سرخ و خلیج عدن، اقیانوس هند را به دریای مدیترانه متصل می‌کند؛ منطقه‌ای که از نظر ژئوپلیتیکی به قدری برای جریان نفت و ترافیک بین‌المللی مهم است که آمریکا یکی از بزرگترین پایگاه‌های خود را در سمت دیگر تنگه باب المندب یعنی جیبوتی دارد. هم چنین تنگه باب‌المندب همواره یادآور اتفاقی تلخ برای آمریکا و رژیم صهیونیستی است. در جنگ اکتبر 1973 ارتش‌های عربی با بستن تنگه باب‌المندب ضربه مهلکی به اسرائیل وارد کردند و آمریکا نگران است که این سناریو این بار توسط یمن اجرا شود؛ سناریویی که علاوه بر منافع دریایی و تجاری اسرائیل، منافع نظامی آمریکا را به شدت تهدید می‌کند.
در 15 مارس 2017 «ژوزف ووتیل» فرمانده ارشد نیروهای آمریکایی در منطقه به کمیته نیروهای مسلح کنگره آمریکا گزارش داد: « منافع حیاتی آمریکا در خطر است. تنگه باب‌المندب تبدیل به یک موضع نظامی و مجهز به انواع تجهیزات دفاعی از جمله موشک‌های ساحلی، سامانه‌های راداری، مین‌ها، قایق‌های مملو از مواد منفجره و .. شده و این یک تهدید بزرگ برای عملیات‌های امنیتی ماست.
دوم، یمن باید متعهد شود که منبع تهدید برای اسرائیل نیست: جنبش انصارالله یمن همواره رژیم صهیونیستی را دشمن مشترک همه اعراب و مسلمانان دانسته و بر ضرورت مقابله با این غده سرطانی و حمایت از آرمان فلسطین تاکید کرده است. یمنی‌ها همچنین بارها به رژیم اشغالگر هشدار داده و تاکید کرده‌اند که اهداف این رژیم در تیررس موشک‌های یمنی است. مقامات نظامی و سیاسی اسرائیل نیز معتقدند در جنگ آینده با گروه‌های مقاومت، یمن یکی از طرف‌های اصلی مقاومت است که فلسطین اشغالی را محاصره می‌کند. علاوه بر آن بعد از افشای مداخله نظامی اسرائیل در جنگ یمن در کنار ائتلاف متجاوز، یمنی‌ها انگیزه جدی برای جنگ با این رژیم دارند.
سوم، پایان دادن به نفوذ ایران در یمن: آمریکایی‌ها معتقدند که نفوذ ایران در منطقه و یمن همچنان در حال افزایش است و حضور ایران در منطقه استراتژیکی چون یمن می‌تواند بر بسیاری از پرونده‌های منطقه تاثیر بگذارد. بنابراین واشنگتن از دولت نجات ملی یمن می‌خواهد که ارتباط خود را با ایران قطع کند یا دست کم کاهش دهد.
آنگونه که منبع آگاه مذکور اعلام کرده، دولت صنعا همه این درخواست‌های آمریکا را رد کرده است. صنعا در این زمینه تاکید کرده که هرگز هیچ اقدام نظامی که به مسیرهای ناوبری دریایی آسیب بزند یا امنیت منطقه را تحت تاثیر قرار دهد، انجام نخواهد داد. همچنین روابط تهران و صنعا یک رابطه دوستانه است. یمن همچنین خواسته دوم آمریکا را به هیچ وجه نمی پذیرد؛ چرا که محافظت از منافع اسرائیل نقض هویت عربی و اسلامی یمن است.[6]
برآورد شرایط نشان می دهد که آمریکایی ها، از شرایط موجود در یمن اصلا راضی نیستند؛ از یک سو نیروهای مخالف دولت نجات ملی یمن، دچار تفرقه هستند و برای منافع بیشتر با یکدیگر می جنگند و از سوی دیگر ائتلاف متجاوز به یمن و در راس آنان عربستان سعودی، با تجربه ضربات دردناکی که از انصارالله دریافت کرده اند، مایل به ادامه جنگ و هزینه کردن بیشتر در یمن نیستند. به همین خاطر آمریکا با افزایش نیروهای خود درصدد سر و سامان دادن اوضاع به نفع خود است.
[1] euronews.com
[2]syaaq.com
[3] mizanonline.ir
[4] alef.ir
[5] irna.ir
[6] alef.ir
