پیشنهاد صلح روسیه؛ یک فرصت ویژه
طی روزهای گذشته رئیس‌جمهوری روسیه، ولادیمیر پوتین شرایط کشورش برای صلح با اوکراین را اعلام کرده و بیان داشته بود "روسیه آماده است از خاک اوکراین عقب‌نشینی کند تا زمینه اجرای صلح فراهم شود اما برخلاف ادعای غربی‌ها، روسیه این جنگ را به‌عنوان بخشی از یک عملیات نظامی ویژه آغاز نکرده، بلکه این رژیم کی‌یف بوده است که خصومت‌ها را آغاز کرده و ادامه داده است".
طی روزهای گذشته رئیس‌جمهوری روسیه، ولادیمیر پوتین شرایط کشورش برای صلح با اوکراین را اعلام کرده و بیان داشته بود "روسیه آماده است از خاک اوکراین عقب‌نشینی کند تا زمینه اجرای صلح فراهم شود اما برخلاف ادعای غربی‌ها، روسیه این جنگ را به‌عنوان بخشی از یک عملیات نظامی ویژه آغاز نکرده، بلکه این رژیم کی‌یف بوده است که خصومت‌ها را آغاز کرده و ادامه داده است".[1]
در ابتدا لازم به یادآوری است که پیش‌تر، رئیس‌جمهور روسیه در خصوص عدم مذاکره درباره 4 منطقه خودمختار تحت حاکمیت روسیه اظهارنظر نموده و از شکست سیستم امنیت یورو در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) یادکرده و پیشنهاد ایجاد یک ساختار امنیتی جدید را داده بود که منافع همه کشورهای این قاره را در نظر بگیرد. در همین باره پوتین در نشستی با کارکنان ارشد وزارت امور خارجه روسیه طی هفته گذشته، بیان داشته بود: "در غرب این اصطلاح که روسیه جنگ را در چارچوب یک عملیات نظامی ویژه آغاز کرد و متجاوز است، مدام تکرار می‌شود. من می‌خواهم یک‌بار دیگر تأکید کنم که روسیه جنگ را آغاز نکرده و این رژیم کی‌یف است که پس از اعلام استقلال بخشی از اوکراین مطابق با قوانین بین‌المللی، خصومت‌ها را آغاز و به آن‌ها ادامه داده است". در ادامه همین بیانات خبرگزاری رویترز نیز با انتشار گزارشی، نوشت: رئیس‌جمهوری روسیه اعلام کرده است که اگر اوکراین جاه‌طلبی‌های خود را در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) کنار بگذارد و نیروهای خود را از چهار منطقه که مسکو مدعی آن است خارج کند، مسکو آتش را متوقف کرده و وارد مذاکرات صلح خواهد شد.[2] لازم به ذکر است که قبل‌تر پوتین اعلام کرده بود که روسیه آماده است از خاک اوکراین عقب‌نشینی کند تا زمینه اجرای صلح فراهم شود.[3]
اما پس از اعلام رسمی مواضع پوتین و پیشنهاد صلح روسیه، در دیگر طرف به‌مانند رویه همیشگی غرب در وارونه جلوه دادن حقایق و بیان گزینشی وقایع، این بار سوئیس به نمایندگی از غرب میزبان رویدادی تحت عنوان کنفرانس صلح اوکراین در منطقه‌ای تفریحی با حضور نمایندگانی از حدود 80 کشور شده بود که بنا بر گفته سفارت روسیه در برن، هدفش پیشبرد تکرار فرمول صلح مناقشه برانگیز کی‌یف است.
در کنفرانسی که روسیه و چین غایب بودند گفت‌وگوهایی حول محور طرح صلح ۱۰ ماده‌ای زلنسکی که در اواخر سال ۲۰۲۲ طرح‌شده بود، انجام شده و درنهایت روز یکشنبه 16 ژوئن بدون ارائه هیچ‌گونه راه‌حل مشخصی برای دستیابی به صلح در منطقه و فقط با صدور یک بیانیه پایان یافت.[4] در همین خصوص هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه بابیان انتقاد ضمنی خود در خصوص عدم حضور روسیه در این کنفرانس یادآور شده بود : "روسیه هم اخیراً شرایط موردنظر خود را پیشنهاد داده است. صرف‌نظر از محتوای آن‌ها، این‌ها گام‌های مهمی برای حرکت به جلو و بارقه امیدی برای شروع مذاکرات صلح هستند و باید توجه داشته باشیم که اگر طرف دیگر مناقشه - روسیه - هم حضور داشت، این کنفرانس نتیجه‌بخش می‌بود".[5]
به اعتقاد کارشناسان بسیاری تمام این اقدامات در حالی است که پیشنهاد ارائه‌شده از سوی پوتین با یک‌چشم انداز مشخص و ارائه نقشه راهی جهت خروج از بحران به‌عنوان فرصتی ویژه شمرده‌شده و درصورتی‌که اراده‌ای بر حل مشکل و خروج از بحران در سران اوکراین و حامیان غربی آن‌ها باشد می‌تواند بهترین فرصت جهت رسیدن به صلحی پایدار باشد اما در نقطه مقابل شاهد آن هستیم که زلنسکی با جدالی لجبازانه نه تنها از این فرصت استفاده نکرده بلکه با قرار دادن شروطی غیرقابل‌پذیرش سعی در به تعویق انداختن دستیابی به صلح دارد. در مقابل «دیمیتری مدودف» معاون رئیس شورای امنیت روسیه طی گفت‌وگویی با خبرنگاران بیان داشت: "آن‌ها [مقام‌های اوکراین] اکنون این فرصت را دارند که پیشنهاد صلح ولادیمیر پوتین را بررسی کنند. حداقل برای برقراری صلح تلاش کنند و به این بخش از درگیری پایان دهند، بااین‌حال کی‌یف در کنفرانس سوئیس «با امتناع» از پیشنهاد صلح پوتین هرگونه پیشنهادی را از ابتدا رد کرده و بحث را به همان نقطه شروع بازگرداند. بنابراین از این به بعد شرایط بدتر خواهد شد".
امتناع از پذیرش پیشنهاد صلح پوتین در حالی است که از اوکراین خبرهایی در خصوص عدم وجود نیروهای مسلح آماده و ذخایر کافی برای دفع حملات به گوش رسیده[6] و به نظر می‌رسد نیروهای مسلح اوکراین در مسیر ازدست‌دادن توان نوسازی و تقویت خود هستند و درصورتی‌که از فرصت ویژه مطرح‌شده استفاده مناسبی صورت نگیرد احتمالاً اوکراین بیش‌ازپیش درگیر مشکلات خواهد شد و رهایی از این بحران برای آن‌ها بسیار بسیار سخت‌تر و پرهزینه‌تر خواهد شد.
[1] https://www.gazeta.ru/politics/2024/06/14/19241395.shtml
[2] https://www.reuters.com/world/europe/putin-says-west-needs-find-way-work-with-russia-2024-06-14/
[3] https://www.kommersant.ru/doc/6771894?from=doc_vrez
[4] https://www.kommersant.ru/doc/6772837
[5] https://www.trthaber.com/haber/gundem/bakan-fidan-cografi-olarak-bu-savas-ukraynanin-da-otesine-gecebilir-863782.html
[6] https://ria.ru/20240618/vsu-1953819979.html
