پیام از دریای سرخ به دریای اژه!
یونان و ترکیه از دیرباز با یکدیگر در چالش هستند و همواره شکل گیری یک موضوع نه چندان مهم شاید زمینه ساز یک بحران بزرگ بین این دو کشور شود. زمینه های تاریخی عدم اعتماد این دو کشور به هم در کنار رقابت های استراتژیک همواره این دو عضو ناتو را در یک تنش بلند مدت قرار داده است که اگر به درستی مدیریت نشود می تواند به یک بحران بزرگ جهانی تبدیل شود.
زمینه های تاریخی
مهم ترین موضوع که به شکل گیری تنش در روابط یونان و ترکیه منجر شد، مسئله جزایر ایمیا در سال۱۹۹۵ است که منجر به کشته شدن سه افسر یونانی و دخالت ایالات متحده برای حل آن شد.
در تاریخ ۲۶ دسامبر ۱۹۹۵، کشتی باری ترکیه‌ای به نام «فیگن آکات» در شرقی‌ترین نقطه از دو جزیره‌ی کوچک ایمیا که تنها هفت کیلومتر (۴.۴ مایل) با سواحل ترکیه فاصله دارند، به گل نشست. زمانی که یک یدک‌کش یونانی برای کمک نزدیک شد، کاپیتان ترک اصرار داشت که یدک‌کش در آب‌های سرزمینی کشور او قرار دارد. پس از اینکه کشتی آسیب‌دیده سرانجام به بندری در ترکیه یدک‌کش شد، ادعای نجات یدک‌کش یونانی باعث شد چرخ‌های سیاست در آنکارا، پایتخت ترکیه، به چرخش سریع و خشن علیه یونان درآید.
در ۲۷ دسامبر ۱۹۹۵، ترکیه با مقامات یونانی تماس گرفت تا مقدمه‌ای برای اعلام مالکیت دو جزیره‌ی کوچک باشد. دریای اژه سال‌ها شاهد تنش‌های مکرر بین این دو به اصطلاح متحد بر سر مالکیت جزایر، آب‌های سرزمینی و حریم هوایی بوده است[1].
آنچه وضعیت ایمیا را متفاوت می‌کرد، نحوه‌ی تشدید این وضعیت با دخالت آمریکا، اتحادیه اروپا و رهبران سیاسی هر دو کشور بود. آتن با استناد به تعدادی از معاهدات بین‌المللی از سال‌های ۱۹۲۳، ۱۹۳۲ و ۱۹۴۷، ادعای حاکمیت ترکیه را رد کرد، اما اوضاع تا اواخر ژانویه ۱۹۹۶ ادامه داشت. و در پایان یک درگیری بین این دو کشور شکل گرفت که ایالات متحده با دخالت در آن به این موضوع خاتمه داد[2].
در کنار آن یونان از تحویل برخی افسران ارشد دولت ترکیه به جرم کودتا علیه دولت امتناع کرده است و این موضوع نیز به بد بینی بیشتر به روابط بین مقامات دو کشور منجر شده است.
این دو کشور در زمینه های اقتصادی و بهره برداری از منابع دریای اژه نیز با یکدیگر در چالش به سر می برند. در واقع در کنار مسائل سرزمینی و اختلافات پیرامون آن، موضوع مهم دیگر منافع اقتصادی و بهره برداری از منابع طبیعی در دریای اژه و حیطه سرزمینی است که باعث شده است همواره این دو کشور و همسایه با هم در تنش باشند[3].
اختلافات بین این دو کشور معمولا به بهانه های مختلف رو به افزایش می رود و گاه در آستانه یک بحران قرار می گیرد.
یونان با درک شرایط نظام بین الملل و سابقه تاریخی حمایت آمریکا از متحدانش بر این باور است که درصورت درگیری نظامی با ترکیه تنها خواهد بود، بنابراین در تلاش است که به ترکیه سیگنال های مختلف و قدرتمندی ارسال کند تا از عواقب احتمال درگیری نظامی ترکیه را به خوبی آگاه کند.
یونان به عنوان یکی از پیشگامان عرصه دریانوردی و قدرت های دریایی جهان عملیات نظامی اتحادیه اروپا را دریای سرخ رهبری خواهد کرد. این اقدام یونان بیشتر تلاشی برای ارسال پیام های مشخص به ترکیه است و این کشور در تلاش است که با حفظ آمادگی رزمی و دریایی خود به عنوان نقطه قوت اصلی، به ترکیه نشان دهد که می تواند در عملیات های مهم دریایی شرکت کند و یک قدرت اثر گذار در حمل و نقل دریایی است. این رویکرد منجر به این می شود که هزینه های ترکیه برای اقدام نظامی علیه یونان افزایش یابد و این کشور به جای رجز خوانی و تلاش برای اقدام نظامی به گفتگو و دیپلماسی روی آورد.
در کنار آن یونان فقط به این امر بسنده نکرده است و در منطقه قفقاز جنوبی نیز به فعالیت پرداخته است. از جمله اینکه این کشور با ارمنستان همکاری های مختلف نظامی و اقتصادی پرداخته است. در واقع یونان با یک دیپلماسی فعال و چند جانبه به دنبال ارتقا و حفظ جایگاه خود در نظام بین الملل است و تلاش می کند با ابزارهای مختلف این موضوع را پیش ببرد. به ویژه اینکه این کشور با چالش های مختلف اقتصادی و بحران پناه جویان نیز روبه رو است، اگر نتواند با دیپلماسی فعال خود از احتمال تنش با ترکیه بکاهد بی شک با مشکلات بسیار بزرگتری رو به رو خواهد شد که هزینه های آن دیگر فقط بر عهده یونان نیست و می تواند بر کل اتحادیه اروپا اثرات عمیقی بگذارد. بنابراین یونان به دنبال اقدامات پیش گیرانه است تا از بدتر شدن اوضاع در کشورش و اروپا جلوگیری کند. هرچند این موضوع به حمایت متحدین این کشور نیز نیاز دارد و باید دید که آیا آنها هم مانند یونان نگران هستند یا خیر.
[1] greekreporter.com
[2] greekreporter.com
[3] aljazeera.com
