بریکس در مقابل گروه 7

امروز در آفریقای جنوبی سران کشورهای به اصطلاح نوظهور اقتصادی جهان گرد هم آمده اند تا یکی دیگر از جلسات سالانه سازمان  بریکس را برگزار کنند.  این سازمان با دعوت از چندین کشور جدید برای حضور در نشست سالانه خود ضمن به رخ کشیدن قدرت نفوذ خود سعی دارد در مناسبات جهانی نیز حضور پررنگی داشته باشد1. اساس کشورهای تشکیل دهنده این سازمان فرامنطقه ای ( چین ، هند، افریقای جنوبی ، برزیل، روسیه) برای تقویت  و حمایت از پیشرفت کشورهای نوظهور  در عرصه جهانی بنا شده است. یکی از اهداف اصلی این سازمان نوعی موازنه قدرت با سازمان 7G  است. سازمان7G  از کشورهای اروپایی و آمریکایی تشکیل شده است که با یکپارچگی که در سیاستگذاری های اصلی این کشورها وجود دارد از یکدیگر حمایت میکنند و در مقابل مشکلات اقتصادی و  ... یکدیگر را ساپورت میکنند.

یکی از سیاست های جدید گروه بریکس گسترس کمی و کیفی این سازمان است2. با این سیاست، نشست فعلی این سازمان در ژوهانسبورگ تبدیل  به محفلی  برای کشورهای خواهان عضویت  در این سازمان شده است. با اعلام رییس جمهور آفریقای جنوبی  عضویت ایران  ، عربستان، مصر ، آرژانتین، امارات و اتیوپی مورد موافقت قرار گرفت و این کشورها به جرگه  کشورهای سازمان بریکس وارد شده اند. نفس موافقت  حضور کشوری چون ایران در این سازمان یعنی مقابله با سیاست های یکجانبه گرایانه کشورهای غربی. کشورهای عضو بریکس قدرت و اهمیت جایگاه ایران در معادلات فعلی و آینده جهان را پذیرفته و خواهان نزدیک شدن به کشور ایران هستند. حال اینکه چقدر منافع نصیب ایران  خواهد شد را باید با احتیاط و بدور از بزرگنمایی بررسی کرد زیرا هرگونه  افراط در معرفی این موفقیت دیپلماتیک  میتواند تبدیل به ضد خود شود و مانع از واقع نگری در تیبین این  دستاورد خواهد شد.

یکی از مسائل اساسی برای ایران حل و فصل مشکلات اقتصادی خود است که با دو سیاست  خنثی سازی تحریم ها و مذاکرات با کشورهای غربی دنبال میشود. در سیاست خنثی سازی تحریم ها، تقویت رابطه با کشورهای غیر غربی برای دور زدن تحریم ها در دستور کار است. حال با ورود ایران به سازمان بریکس و ترتیبات اقتصادی آن میتوان سیاست خنثی سازی تحریم ها را با قدرتی دوچندان پیگیری کرد3 .دو نهاد مالی در درون بریکس از ارکان قدرت این گروه محسوب می شوند که برای ایران نیز متضمن فرصت هایی هستند. بانـک توسـعه جدید بریکـس مهمترین رکن اقتصادی بریکس است که در راسـتای نقـش آفرینـی مشـترک و همگرای ایـن کشـورها در اقتصـاد جهانـی بـه وجود آمده است. بانـک توسـعه جدید بریکـس در سـال ۲۰۱۴ بـرای تامین مالی پـروژه های زیرساختی در کشورهای بریکس و سایر بازارهای نوظهور تاسیس شد. ایـن بانک دارای سـرمایه ۱۰۰ میلیـارد دلاری است و دفتر مرکزی آن در شانگهای چین قـرار دارد.

نهاد کلیدی دیگری که با هدف تقویت همگرایی مالی میان کشورهای عضو بریکس ایجاد شده، نهاد ذخیره احتیاطی بریکس است. این نهاد یک مکانیزم همکاری مالی برای حمایت از اعضای گروه در چالش ها و بحران های احتمالی مالی اسـت کـه توسـط کشـورهای بریکـس در سـال ۲۰۱۴ ایجـاد شـد4.

مهمترین هدف ایران از عضویت در بریکس، دستیابی به منابع مالی در هر دو نهاد بانک توسعه جدید و مکانیزم ذخیره احتیاطی بریکس است.

دومین موردی که برای کشور ایران حائز اهمیت است دسترسی به بازار های کشورهای نوظهور اقتصادی بریکس است5. امری که برای صنایع نظامی کشور نیز موهبت مهمی است. رشد صادرات غیر نفتی که از دیرباز هدف اصلی ایران برای بهبود وضعیت اقتصادی خود است با دسترسی به بازار چند میلیاردی سازمان بریکس قابلیت تحقق دارد. استفاده از تمام ظرفیت این سازمان به نوبه خود نیازمند رفع تحریم های  کشورهای غربی است اما با کم شدن قدرت کشورهای غربی در سالیان اخیر ایران میتواند در حدی که نیازهای خود را رفع کند از این سازمان اقتصادی منافع کسب کند و تحریم ها که روبه روز در حال کم اثر شدن هستند نیز نمیتواند مانع  این رفتار ایران و بریکس شود.

در اخر باید اضافه کرد سازمان بریکس با حضور چین و هند میتواند در آینده دچار اصطکاک شود  اما رفتار کشورهای مختلف در این سازمان بیش از آن که سیاسی باشد اقتصادی است و کشورها تا انجا که بتواند تجارت و کسب منافع کنند، رقابت های سیاسی را مدیریت خواهند کرد6. در آینده ،نبرد اقتصاد های دنیا را گروهی خواهد برد که بتواند کمیت و کیفیت محور خود را تقویت نماید. غرب با تقویت7G  و تقویت حامیان خود به نبرد بریکس و چین خواهد رفت.

 امیرعلی یگانه

1. https://www.reuters.com/world/what-is-brics-who-are-its-members-2023-08-21/

2. https://www.nytimes.com/2023/08/24/world/europe/brics-expansion-xi-lula.html

3. https://tvpworld.com/72150494/brics-summit-set-to-begin-with-potential-new-members-under-consideration

4. https://www.intellinews.com/new-development-bank-the-emerging-markets-very-own-development-bank-278934/

5. https://www.al-monitor.com/originals/2023/05/iran-increases-trade-brics-including-china-it-looks-join-bloc

6. https://www.globaltimes.cn/page/202308/1295640.shtml

7.