مقاومت تاریخی؛ رمز  موفقیت سوریه

سفر رییس جمهور سوریه بشار اسد به چین یکی از مهم ترین دیدار های دیپلماتیک این کشور در این برهه زمانی است. این سفر اولین ماجراجویی دیپلماتیک و رسمی بشار اسد به چین بعد از مقاومت تاریخی این کشور در دفع تروریست های خارجی و تأمین ثبات و امنیت سوریه است1. در ماه‌های گذشته کشورهای عربی نیز سعی در عادی سازی روابط با سوریه داشتند که با چراغ سبز ایران این مهم انجام شد و تبادل سفیر هم صورت پذیرفت. در این مدت کشورهای غربی نیز برای ایجاد روابط رسمی با سوریه تمایل نشان داده‌اند.

بعد از یک دهه از تلاش برای سرنگونی حکومت قانونی سوریه و هزینه‌های نجومی کشورهای حامی تروریست برای ناامنی وتخریب و فروپاشی این کشور،  سوریه استوار و مقاوم از این طرح شوم جان سالم بدر برد و با کمک همپیمان اصلی خود ایران تمام تلاش های براندازانه کشورهای حامی بی ثباتی در منطقه غرب آسیا خنثی شد2. این تلاش‌ها صرفاً برای تغییر حکومت در سوریه طراحی نشده بود بلکه هدف اصلی تغییر مسیر طرح‌های انتقال انرژی و کریدوری مختلفی بود که کشورهای غربی مصرانه در تلاش برای آن حاضر به سرنگونی حکومت قانونی سوریه بودند و در انتهای طرحی که برای منطقه غرب آسیا برنامه ریزی شده بود تضعیف حکومت ایران و متحدین آن در سراسر جغرافیای مقاومت بود.

در سال جاری آخرین تلاش کشورهای غربی کودتای نرم در سوریه بود که با عدم همراهی مردم مقاوم سوریه همراه شد، مردم سوریه یک دهه بی ثباتی و ناامنی را تجربه کرده بودند و هیچگاه این تجربه  از خاطر آنها پاک نخواهد شد و این طرح شوم را نیز مانند گذشته با هوشیاری ناکام گذاشتند.

بعد از این همه تلاش های کشورهای غربی برای تضعیف سوریه؛ بشار اسد بیش از پیش به سمت برقراری روابط راهبردی با کشورهای شرقی پیش رفت. سفر اخیر ایشان به سوریه در این راستا می‌باشد.

در واقع اگر بخواهیم اهمیت سفر تاریخی رییس جمهور اسد به پکن را بررسی کنیم باید به ابعاد اقتصادی و سیاسی و نظامی این سفر بپردازیم؛

بعد سیاسی؛ سفر رییس جمهور سوریه به پکن با هماهنگی سطح بالایی که چین برای این رویداد دیپلماتیک ایجاد کرده بود، نشان از اهمیت این سفر دارد. هماهنگی هواپیمای اختصاصی چین برای سفر رییس جمهور سوریه نشان دهنده روابط راهبردی و اهداف مشترک دو کشور دارد و پیامی غیر مستقیم برای دیگر کشورها می‌تواند داشته باشد و آن این است که سوریه متحد استراتژیک چین محسوب میشود. پیشینه روابط سیاسی دو کشور نیز نشان دهنده عمق پیوند دو ملت با یکدیگر است، سوریه اولین کشور عربی است که در سال 1971 چین انقلابی را به رسمیت شناخت3. چین در  یک دهه جاری با حمایت‌های سیاسی سطح بالایی که از نظام قانونی مستقر در سوریه داشت پیوند ناگسستنی خود با سوریه را نشان داد، وتوهای حساس کشور چین در نشست های شورای امنیت برای این کشور هزینه های سنگین به همراه داشت اما با این وجود این حمایت‌های سیاسی را در برهه‌های مختلف تکرار کرد. همچنین نگاه سیاسی چین به سوریه به عنوان عضوی از کشورهای متحد شرقی خود برای داشتن پایگاهی در منطقه حساس غرب آسیا برای پکن از اهمیت بالایی برخوردار است و این نزدیکی باعث حساسیت کشورهای غربی شده است.

بعد نظامی؛ سفر رییس جمهور سوریه به چین برای بازسازی ارتش و قوای نظامی این کشور نیز دارای اهمیت بالایی است. پکن نیز نیم نگاهی به داشتن یک پایگاه خاص نظامی در کشور سوریه  دارد. این پایگاه نظامی از تجارت بین المللی در دریای مدیترانه حراست می نماید. تقویت پیوند نظامی دو کشور برای همسایگان کشور سوریه پیام خاصی دارد و ترکیه بصورت خاص از تقویت نظامی سوریه احساس خطر خواهد کرد. بالا بردن قدرت نظامی سوریه می‌تواند  تلاش دولت سوریه برای پاکسازی  معدود نقاط اشغالی این کشور که توسط تروریست های چند ملیتی  به تصرف درآمده را به ثمر نشاند. پکن با تقویت ارتش سوریه به کشور ایالات متحده نیز پیامی معنادار ارسال میکند و این کشور را برای خروج هرچه زودتر از خاک سوریه تحت فشار قرار میدهد.

بعد اقتصادی؛ این  سفر برای کشور سوریه  که بعد از جنگ هنوز هم نیازمند بازسازی است از ابعاد مهم و استراتژیک سفر اسد  به پکن می‌باشد. سوریه  بعد از یک دهه جنگ و نابه سامانی ناشی از آن که سبب عقب ماندگی  در تقویت زیرساخت هایش شده است، نیاز به سرمایه گذاری سنگین دارد4 و برای رسیدن به این هدف  باید  با  رایزنی با کشورهای مختلف، سرمایه گذار خارجی به کشور جذب شود. نقش ایران  در این زمینه پر رنگ بوده است  تا جایی که برای  بهبود شرایط کشور سوریه ، چین را  ترغیب نموده است تا با طرح های اقتصادی کلان زیرساخت های کشور سوریه را احیا کند.

 همچنین پکن برای طرح جاده ابریشم جدید خود نیاز به احیای زیرساخت‌های کشور سوریه دارد و مسیر زمینی ایران ،عراق و سوریه به  صرفه ترین مسیر برای طرح کشور چین است. برای ایجاد کریدور شرق به غرب باید این سه کشور به مرور زیرساخت های خود را تقویت نمایند. در هفته‌های اخیر کشورهای غربی نیز برای زیرسوال بردن طرح چین اقدام به مطرح کردن کریدور جایگزین شرق به غرب نمودند5، واکنش چین به طرح مذکور تقویت سوریه برای اجرایی نمودن طرح چینی بود که هم از جهت اقتصادی و هم از جهت سیاسی معنادار است.

در مجموع باید گفت ایران به مثابه لنگرگاه امنیت کشورهای غرب آسیا همواره در شرایط مختلف اعم از  جنگ  و صلح  سعی در تقویت کشورهای همپیمان خود دارد  و نقطه اتکا امن دوستان خود است. تجربه کشور سوریه نشان می‌دهد ، دوستی و روابط راهبردی با ایران برای کشورهای منطقه پیام آور صلح، ثبات و امنیت است و آن کشوری به اهداف خود خواهد رسید که با ایران پیوند سیاسی نزدیکی دارد.

 امیرعلی یگانه

 1.   https://apnews.com/article/bashar-assad-china-8390d1c5f70001f35018e9d9682c6b69   

2. https://www.stimson.org/2023/irans-victory-in-syria-is-not-worry-free/

3. https://www.chinadaily.com.cn/a/202309/21/WS650c6664a310d2dce4bb7159.html

4. https://asia.nikkei.com/Politics/International-relations/China-s-Xi-offers-to-help-Assad-rebuild-Syria-regain-regional-status

5. https://www.cfr.org/blog/will-us-plan-counter-chinas-belt-and-road-initiative-work