تأثیر جنگ غزه بر نابودی زیرساخت‌های کشاورزی رژیم صهیونیستی

یکی از آثار اصلی جنگ غزه و همچنین درگیری‌های مرزی لبنان، آسیب به بخش‌های کشاورزی اراضی اشغالی است. در همین راستا گزارش‌های مختلف شش ماه اخیر نشان میدهد حجم و میزان آسیب‌ها در این حوزه تا چه اندازه بزرگ و قابل توجه هستند.  بروز ناامنی غذایی در اراضی اشغالی مناطق کشاورزی اطراف مرز نوار غزه حدود 50 درصد از کل نیاز سالانه کالری جمعیت اسرائیل را تامین میکند. در این رابطه یک گروه تحقیقاتی از دانشگاه بن گوریون تأثیر جنگ بر تولید مواد غذایی در این منطقه را بررسی کرد. آنها در بررسی تهدیدات امنیت غذایی به مواردی از جمله تخلیه کشاورزان و کارگران، تخریب مزارع و زیرساخت‌های کشاورزی، اختلال در زنجیره تامین و محدودیت توانایی دولت برای کنترل بی‌ثبات ترین بازارهای مواد غذایی اشاره کردند.

گفته میشود 40 درصد کشاورزی این مناطق شامل محصولات زراعی، مرکبات و سبزیجات است و با توجه به وابستگی امنیت غذایی اسرائیل به این منطقه، گزارش‌های مذکور بسیار نگران کننده است. به طور کلی 80 درصد از کل سیب زمینی تولیدی در اراضی اشغالی در این منطقه کشت می‌شود. در همین حال گندم، تربچه، تره فرنگی، کنگر اورشلیم، زنجبیل، اسفناج، شاتوت، هویج، بادام زمینی، جو عمدتاً در این منطقه کشت می‌شوند. به همین دلیل جنگ و ناامنی در این منطقه، نگرانی‌های جدی در حوزه امنیت غذایی به وجود آورده است.

به طور کلی 80 درصد از کل سیب زمینی تولیدی در اراضی اشغالی در این منطقه کشت می‌شود. در همین حال گندم، تربچه، تره فرنگی، کنگر اورشلیم، زنجبیل، اسفناج، شاتوت، هویج، بادام زمینی، جو عمدتاً در این منطقه کشت می‌شوند. به همین دلیل جنگ و ناامنی در این منطقه، نگرانی‌های جدی در حوزه امنیت غذایی به وجود آورده است.[1]

از سویی، آتش سوزی‌های ناشی از حملات موشکی و راکتی حزب الله به مناطق شمالی، خسارت زیادی به کشاورزی اسرائیل وارد کرده است. به دلیل تداوم آتش سوزی‌ها و مسدود شدن برخی از جاده‌های منطقه، دسترسی کشاورزان به تمام مناطق و ارزیابی خسارت امکان پذیر نبود، اما از هم اکنون مشخص شده که خسارت هنگفتی به تولید میوه وارد شده است. باغ ها، تاکستان‌های انگور، مزارع تولید تخم مر غ و مراتع و چراگاه‌ها از جمله بخش‌های آسیب دیده هستند.

آتش سوزی های گسترده در شرایطی است که امکان حضور به موقع تیم‌های آتشنشانی نیز وجود ندارد. در همین رابطه اعلام شده است از آغاز جنگ، بسیاری از جنگل‌های شمال آسیب جدی دیده‌اند. حدود 14 هزار دونم از این جنگل‌ها در آتش سوخته‌اند که در مقایسه با جنگ سال 2006 این رقم دوبرابر شده است. در آن زمان 7 هزار دونم از جنگل‌های این منطقه آسیب دیده بودند.[2]

با توجه به این مسائل، بر اساس ارزیابی وزارت کشاورزی، امسال کاهش 10 درصدی تولید محصول نسبت به میانگین پیش بینی میشود، زیرا حدود 20 درصد از مناطق کشت در مناطق جنگی شمال (مناطق 0 تا 2 کیلومتری از مرز) واقع شده است.[3]

اما این تمام آسیب نیست. زیرا 77 درصد از باغ‌های میوه در اسرائیل که شامل شلیل، هلو، آلو، زردآلو، سیب، گلابی و گیلاس است، در منطقه جلیل-جولان هستند که اکنون زیر آتش حزب‌الله قرار دارند. در همین حال از ورود کشاورزان به بخشی از مزارع در متولا و کیبوتس های مجاور مرز جلوگیری می‌شود و به دلیل دستورات امنیتی تردد آنها محدود شده است.[4]

افزون براین صدها کشاورز در شهرک‌های نزدیک مرز لبنان در ماه‌های اخیر مجبور به ترک مزارع خود شدند و برخی از مزارع در آتش سوختند . بر اساس اطلاعات وزارت کشاورزی، در اثر آتش‌سوزی در شمال بلندی‌های جولان، 10 هزار دونم مرتع و در کیبوتز یفتاح 280 دونم باغ انگور، گلابی، شلیل و انگور در آتش سوخت.[5]

نکته دیگر اینکه 70 درصد تخم مرغ مصرفی در اسرائیل در شمال تولید می‌شود که در نتیجه درگیری‌های نظامی در این منطقه، با مشکل کاهش تولید روبرو شده‌اند. لذا در روزهای نزدیک به عید پسح در ماه آوریل، دولت مجبور به واردات تخم‌مرغ شد. زیرا در این عید میزان مصرف تخم مرغ بیشتر از روزهای عادی می‌شود. اما تخریب مزارع و باغ‌ها در اثر جنگ تنها آسیب نیست. امنیت غذایی در اراضی اشغالی نه تنها به دلیل روابط با کشورهای جهان در خطر است، بلکه مسائلی نیز وجود دارد که پیشتر نیز وجود داشتند: کمبود نیروی انسانی در کل زنجیره غذایی.

کارگران خارجی که بیش از یک سوم نیروی کار کشاورزی در اسرائیل را تشکیل می‌دهند اما پس از بروز جنگ، صنایع غذایی امروز با مشکل کمبود کارگر روبرو شدند؛ زیرا خارجی اراضی اشغالی را به دلیل ناامنی ترک کردند. از سویی کابینه نتانیاهو اجازه ادامه فعالیت به کارگران فلسطینی که از کرانه باختری به اسرائیل می‌رفتند را نداد. علاوه بر همه اینها، ارتش بسیاری از کارگران اسرائیلی را تحت عنوان نیروهای ذخیره فراخواند.[6]

بر اساس داده‌های وزارت کشاورزی قبل از جنگ غزه حدود سی هزار کارگر خارجی در این بخش مشغول بودند که بیشتر آنها اهل تایلند بودند. پس از بروز جنگ حدود 10 هزار کارگر خارجی به همراه حدود 12 هزار کارگز فلسطینی، دیگر در محل کار خود حاضر نشدند. بنابراین، بخش کشاورزی رژیم صهیونیستی با کمبود حدود 20 هزار کارگر مواجه شد.[7]

در کنار این مشکلات، دولت رژیم صهیونیستی باید بودجه‌ای را برای احیای کشاورزی در مناطق جنگی اختصاص دهد. در حال حاضر فقط برای بازگرداندن وضعیت کشاورزی در شهرک‌های اطراف مرز نوار غزه، 481 میلیون شکل در نظر گرفته شده است که این رقم باید تا پایان سال جاری به دست کشاورزان و نهادهای فعال در این زمینه برسد.[8] در کنار این مشکلات، دولت رژیم صهیونیستی باید بودجه‌ای را برای احیای کشاورزی در مناطق جنگی اختصاص دهد.

در حال حاضر فقط برای بازگرداندن وضعیت کشاورزی در شهرک‌های اطراف مرز نوار غزه، 481 میلیون شکل در نظر گرفته شده است که این رقم باید تا پایان سال جاری به دست کشاورزان و نهادهای فعال در این زمینه برسد. 8 ولی این تنها بخش کوچکی از این هزینه است و ارزیابی دقیقتر از حجم خسارات در مناطق جنوبی به اضافه مناطق شمالی، بدون تردید به ارقام بزرگتری خواهد رسید.

1.        https://www.ynet.co.il/environment-science/article/hkelf9cbc

2.       https://www.calcalist.co.il/local_news/article/bjrdu63n0

3.        https://www.kikar.co.il/israel-news/se6rbm

4.        https://www.davar1.co.il/514525/

5.         https://www.themarker.com/allnews/2024-06-04/ty-article-magazine/.premium/0000018f-e2f0-ddd0-ab8f-fef9fee30000

6.       https://www.globes.co.il/news/article.aspx?did=1001475543

7.       https://www.jpost.com/israel-news/article-807064

8.       https://www.davar1.co.il/512492/