انقضای استراتژی‌های منع سلاح در اوکراین
استراتژی های منهای صلح در اوکراین
در قبال جنگ اوکراین،چهاراستراتژی از سوی بازیگران غربی قابل ترسیم می باشد که به ترتیب«هم جنگ هم صلح»،« نه جنگ نه صلح»،« صلح» و «جنگ» هستند. این روزها بازیگران اروپایی سیگنال‌های متناقضی در خصوص جنگ اوکراین و فرجام آن به نظام بین الملل مخابره می کنند. این سیگنال های سلبی و ایجابی را می تواند در مدل راهبردی «هم جنگ هم صلح» قابل ارزیابی و تحلیل قرار داد! مدلی که تاریخ مصرف آن حداقل در عصرکنونی و درحوزه روابط بین الملل به پایان رسیده است.در این میان نشانه هایی بروزکرده که منجر به نگرانی شدید مقامات اروپایی و شخص زلنسکی شده است! چندی پیش مقامات امنیتی ارشد آمریکا و روسیه (روسای سازمان سیا و سازمان اطلاعاتی روسیه) در آنکارا با یکدیگر دیدار و گفت وگو کردند. اگرچه طرفین ادعا کردند که در جریان این دیدار، صرفا موضوع «بازدارندگی تسلیحاتی و هسته ای »مورد بحث قرار گرفته و سخنی از «جنگ اوکراین» به میان نیامده است، اما نه تنها افکار عمومی دنیا،بلکه شخص زلنسکی و همراهانش نیز این ادعا را نپذیرفتند! درک این موضوع برای رئیس جمهور اوکراین بسیار سخت است که کشورش به موضوع معامله ای پشت پرده و راهبردی میان کاخ سفید و کاخ کرملین تبدیل شود اما ظاهرا این اتفاق در آینده ای
نزدیک یا دور رخ خواهد داد.در این میان، بازیگران اروپایی نیز نگران هستند که از آینده منازعه ( آینده صلح ) توسط واشنگتن حذف شوند.در هر صورت، سردرگمی اروپائیان در قبال تحلیل وضعیت جنگ اوکراین نه تنها با گذشت یک سال از جنگ اوکراین کاهش نیافته، بلکه شاهد افزایش آن هستیم..
فرصتی که ناتو از دست داد
از سوی دیگر، رد طرح چینی ها در خصوص جنگ اوکراین در راستای ترسیم نقشه راه صلح در این کشور، با مخالفت برخی اعضای ارشد پیمان آتلانتیک شمالی مواجه شد. البته هنوزجزئیات طرح چینی ها در خصوص صلح در اوکراین مشخص نیست زیرا در آن، بر سر اختلافات اصلی در مناقشه موجود از جمله «سرنوشت مناطق شرقی اوکراین»،«سرنوشت کریمه»،« فرجام پیوستن اوکراین به ناتو » و ……سخنی به میان نیامده است. با این حال، طرح ۱۲ماده ای چینی ها می تواند بستری را برای طرف های منازعه ( روسیه و اوکراین) جهت مذاکره در خصوص دغدغه های اصلی نبرد فراهم سازد. از این رو طرح چینی ها ناظر بر فرامتن جنگ اوکراین و شرایط جاری در آن ترسیم و تنظیم شده نه نقاط اختلافی. شاید هدف چینی ها از ارائه این طرح، «بسترسازی برای صلح اوکراین» و فراهم نمودن محیطی برای آغاز مذاکرات طرفین می باشد.
اشتیاق اولیه زلنسکی مبنی بر بررسی طرح صلح چینی ها در قبال جنگ اوکراین، با مخالفت سخت سران ناتو عملا فروکش کرده است! در هر حال، زلنسکی در این معادله مهره بازی غرب است نه یک سیاستمدار مستقل! تناقض درمواضع دولتمردان اوکراینی و سران ناتودر خصوص جنگ اوکراین به وضوح نشان می دهد که ناتو اجازه تنفس حداقلی و استقلال ابتدایی در تصمیم گیری را نیز از زلنسکی سلب کرده است! اوکراینی ها از یک سو نسبت به آغاز مذاکرات بی میل به نظر نمی رسند ( با توجه به شرایط خاصی که براوکراین حاکم است ) اما از سوی دیگر، همان گونه که اشاره شد نه به عنوان یک متغیرمستقل، بلکه به عنوان متغیری وابسته به ناتو در این معادله ایفای نقش می کنند. زلنسکی مطابق دستور ناتو و وعده خاص اعضای پیمان آتلانتیک شمالی مبنی بر حمایت مطلق از کی‌یف، کشورش را به زمین بازی و خط مقدم نبرد آمریکا- اروپا علیه روسیه تبدیل کرد. برخی کشورهای اروپایی از جمله فرانسوی‌ها به اوکراین وعده داده بودند که روسیه هرگز به پایتخت تا حتی مناطق شرقی اوکراین (لوهانسک و دونتسک) حمله نخواهد کرد و خیال وی بابت هرگونه لفاظی و شانتاژی علیه کاخ کرملین راحت باشد. حتی زمانی که بر دستگاه‌های امنیتی غرب مسجل شد که جنگ اوکراین نزدیک است، اعضای ناتو به زلنسکی وعده دادند که «حمایت مطلق» از وی و کشورش را در دستورکار قرار خواهند داد. اما به نظر می‌رسد نمادهای این «حمایت مطلق» یکی پس از دیگری در حال رنگ باختن هستند از جمله اینکه ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز اوکراین یا استقرار سامانه پاتریوت در خاک این کشور هیچ یک عملیاتی نشده است.
آیا میز مذاکرات صلح چیده می شود؟
سوال دیگری که در این خصوص باید پاسخ داده شود، به چگونگی چینش میز مذاکرات صلح میان روسیه و اوکراین باز می گردد. بسیاری از تحلیلگران حوزه روابط بین الملل معتقدند که«مدیریت صحنه»در جنگ اوکراین به واسطه آنچه «غیر قابل پیش بینی بودن اقدامات یا واکنش های روسیه»و «احتمال تغییر رویکرد برخی اعضای ناتو»مطرح می شود، از دست غرب خارج خواهد شد و همین مسئله، هر دو گزینه تشدید جنگ اوکراین و حرکت به سوی صلح را پررنگ می سازد!
ولادیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین با وجود تجزیه بخش های شرقی کشورش و نابودی زیرساخت های آن در کی یف، خارکیف و بندر اودسا ، نقش بازدارنده ای در هفته های اول نبرد در شکل دهی و چینش میز مذاکرات صلح ایفا کرد.حتی دیمیتری کولبا ،وزیر خارجه اوکراین در مذاکرات استانبول، در برابر سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه ( با واسطه گری دولت اردوغان) نشست و با وی دیدار کرد اما به دستور واشنگتن و لندن، از انعقاد هر گونه قرار داد صلح با مسکو سرباز زد.در هر حال، مشخص نیست که طرح کلی چینی ها در خصوص بستر سازی برای صلح اوکراین چگونه از سوی مقامات ناتو و متعاقبا اوکراینی ها مورد استقبال قرار می گیرد! در صورتی که غرب این فرصت را تحت تاثیر توهمات سران ناتو از دست بدهد، چینش میز مذاکرات در آینده آسان نخواهد بود.
منبع: رسالت
