السیسی و اردوغان ؛ تلاش برای تقویت جایگاه ریاست جمهوری

امیرعلی یگانه

سفر رییس جمهور مصر به آنکارا بعد از 12 سال تیرگی روابط دو کشور، یکی از مهم ترین خبرهای چند روز اخیر در رسانه های منطقه غرب آسیا بود1. روابط دو کشور بعد از سقوط دولت اخوانی مصر در سال 2013 به وخامت گرایید زیرا کشور ترکیه و شخص اردوغان از حامیان اصلی اخوان المسلمین مصر بوده است و بعد از سقوط مرسی رییس جمهور مصر، ترکیه در واکنش به قدرت گرفتن نظامیان در مصر بر علیه آنان سخنرانی طوفانی کرد و به شدت به آنان حمله کرد. این رویداد تاثیر جدی در روابط دو کشور در سالیان گذشته داشته بود و سطح روابط سیاسی و اقتصادی دو کشور را به شدت تنزل داده بود. سفر رییس جمهور مصر به ترکیه آنهم در این زمان نیازمند بررسی بیشتر است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت ؛

اهمیت روابط اقتصادی، دو کشور مصر و ترکیه از جمله مهم ترین کشورهای منطقه غرب آسیا می‌باشند و برای تقویت جایگاه خود در منطقه تلاش دارند . یکی از ابعاد این تلاش ها، تقویت تجارت و توسعه اقتصادی دو کشور با هدف نزدیک شدن به یکدیگر می باشد. در این راستا دو کشور در تلاش برای افزایش سطح مبادلات اقتصادی دوجانیه می باشند که این برنامه به نفع صلح و ثبات منطقه نیز می باشد. یکی از اولویت های اصلی دولت مصر که در سال های اخیر با مشکلات اقتصادی زیادی دست و پنجه نرم کرده است رشد اقتصادی و صادرات انرژی به دیگر کشورها می باشد. ترکیه نیز با هدف دسترسی به کشورهای شمال آفریقا و توسعه تجارت با سرزمین های مجاور مصر، تلاش زیادی برای بهبود رابطه با مصر کرده است. ترکیه نیازمند واردات گاز از کشور مصر است و در این زمینه در حال تلاش برای متنوع سازی واردات این محصول استراتژیک می باشد2. در حال حاضر ایران به ترکیه انرژی صادر میکند و ترکیه در حال تلاش برای عدم وابستگی به یک کشور برای تامین نیازمندی های خود می باشد.

تلاش برای ایجاد صلح در فلسطین، در تاریخ ، دو کشور مصر و ترکیه از جمله نخستین کشورهایی بودند که در راه آزادی فلسطین تلاش میکردند. مبارزات طولانی مردم این دو کشور در راه مبارزه با صهیونیست‌ها در اذهان عمومی مردم منطقه غرب آسیا ماندگار است. در زمان حال و با توجه به انفعال دو کشور در ایجاد صلح در فلسطین، افکار عمومی دو کشور به شدت در حال فشار به دولت های متبوع خود هستند تا از این طریق تاثیرگذاری دو کشور در مذاکرات صلح فلسطین را افزایش دهند. سفر السیسی به ترکیه میتواند دیدگاه های این دو کشور در تاثیرگذاری بر مذاکرات صلح قطر میان فلسطینیان و صهیونیست ها را بار دیگر مورد توجه رسانه ای  قراردهد3. با این حربه فشار مردم دو کشور برای تاثیرگذاری دو دولت مصر و ترکیه در پرونده آتش بس در فلسطین نیز تخلیه خواهد شد.

تلاش مصر برای نزدیک شدن به جبهه شرق ، بعد از عضویت مصر، ایران وعربستان در بریکس، علاقه برای عضویت کشورهای دیگر در این سازمان افزایش پیدا کرد. رسانه های ترکیه در روزهای اخیر خبر تلاش دولت این کشور برای عضویت در سازمان بریکس را اعلام کردند4. این مسئله در کنار سفر رییس جمهور مصر به ترکیه میتواند تلاش قاهره برای ترغیب ترکیه به عضویت در این سازمان معنا پیدا کند. مصر در سالیان گذشته همواره در تلاش برای اتتخاب جبهه متحد خود بوده است. احتمال طراحی چنین سناریوای میتواند جایگاه کشور مصر را ارتقا بخشد و کشورهای چین و روسیه را بیش از پیش ترغیب به سرمایه گذاری و حمایت از مصر نماید. حمایتی که دولت مصر به شدت به آن نیازمند است.

در مجموع باید گفت،  عادی سازی روابط دو کشور مصر و ترکیه علاوه بر فواید اقتصادی که برای دو کشور به همراه خواهد داشت باعث تقویت جایگاه این دو کشور در غرب آسیا نیز خواهد شد. این مسئله خبر خوبی برای گروه اخوان المسلمین نیست، باید اشاره کرد نزدیکی دو کشور ترکیه و مصر به یکدیگر برای امارات نیز خبر خوشایندی نیست. بعد دیگر این عادی سازی روابط دوکشور را باید به وضعیت شکننده منطقه غرب آسیا تعبیر کرد. در وضعیت ابهام آلود منطقه غرب آسیا اقدامات صلح آمیز میتواند کشورهای این منطقه را در ایجاد صلح فراگیر در منطقه کمک کند.

1.       https://www.reuters.com/world/middle-east/egypts-sisi-heads-turkey-first-presidential-visit-12-years-2024-09-04/

2.       https://www.middleeasteye.net/news/egypt-sisi-visits-turkey-rift-erdogan

3.       https://www.nbcnews.com/news/world/egypt-abdel-fattah-al-sisi-turkey-recep-tayip-erdogan-rcna169489  

https://www.dailysabah.com/politics/diplomacy/turkiye-intends-to-join-brics-ruling-ak-party-spokesperson-celik