نسل کشی خاموش
در کنار آن آلودگی آب و نبود سیستم دفع زباله کارآمد، منجر به افزایش بیماریهای عفونی و واگیردار شده است. کودکان، که بیش از نیمی از جمعیت غزه را تشکیل میدهند، به شدت در معرض سوءتغذیه و بیماریهای ناشی از کمبود مواد غذایی و آب آشامیدنی سالم قرار دارند. همچنین، قطع مکرر برق و محدودیت در واردات سوخت، توانایی بیمارستانها برای ارائه خدمات اضطراری را به شدت محدود کرده است. اینطور به نظر میرسد که هدف از این فشار گسترده به غیر نظامیان، بیش از آنکه حماس باشد، مردم فلسطین و بهخصوص کودکان هستند.
نوار غزه، منطقهای کوچک و پرجمعیت، سالهاست که به دلیل محاصره اقتصادی و حملات نظامی، با چالشهای عظیمی در زمینههای انسانی و بهداشتی مواجه است. اما در سال ۲۰۲۴، اوضاع بهداشتی در غزه به سطحی بحرانی رسید که نه تنها سازمانهای بشردوستانه، بلکه حتی کشورهای غربی مانند بریتانیا نیز به آن واکنش نشان دادند. وضعیت وخیم بهداشتی در غزه، نمادی از پیچیدگی درگیریهای سیاسی و نظامی در خاورمیانه است و این موضوع زنگ خطری جدی برای جامعه جهانی و ارزشهای انسانی است، جایی که باید دید سیاست بر انسانیت غلبه میکند یا هنور میتوان به آرمانی انسانی امید داشت.
سیستم بهداشتی غزه، تحت تأثیر سالها محاصره اقتصادی و حملات مداوم، به شدت فرسوده شده است. این اتفاق پس از ۷ اکتبر شدت بیشتری گرفت و رژيم اسرائیل به صورت هدفمند زیرساختهای بهداشتی و درمانی را هدف حملات خود قرار داده است. در نتیجه این اقدامات بیمارستانها و مراکز درمانی غزه با کمبود شدید دارو، تجهیزات پزشکی، و منابع انسانی متخصص مواجهاند. به گفته سازمان بهداشت جهانی، بسیاری از بیمارستانها تنها با ۵۰ درصد ظرفیت خود فعالیت میکنند و اغلب مجبورند بیماران را به دلیل کمبود تخت یا تجهیزات لازم، رد کنند. علاوه بر آن گزارشهای سازمانهای بینالمللی و نهادهای حقوق بشری، تصویری تکاندهنده از وضعیت غزه ارائه میدهند. ازدحام بیش از حد بیماران در بیمارستانها، کمبود داروهای حیاتی، نبود امکانات لازم برای جراحیهای اورژانسی، و شیوع بیماریهایی مانند وبا و اسهال، تنها بخشی از این وضعیت اسفناک است. کودکان، زنان باردار و سالمندان، آسیبپذیرترین گروههای جامعه در برابر این بحران هستند.
در کنار آن آلودگی آب و نبود سیستم دفع زباله کارآمد، منجر به افزایش بیماریهای عفونی و واگیردار شده است. کودکان، که بیش از نیمی از جمعیت غزه را تشکیل میدهند، به شدت در معرض سوءتغذیه و بیماریهای ناشی از کمبود مواد غذایی و آب آشامیدنی سالم قرار دارند. همچنین، قطع مکرر برق و محدودیت در واردات سوخت، توانایی بیمارستانها برای ارائه خدمات اضطراری را به شدت محدود کرده است. اینطور به نظر میرسد که هدف از این فشار گسترده به غیر نظامیان، بیش از آنکه حماس باشد، مردم فلسطین و بهخصوص کودکان هستند. در واقع دولت رژیم اسرائیل به دنبال یک نسل کشی هدفمند با محوریت کودکان است تا از این طریق بتواند زمینههای کاهش جمعیت در غزه را فراهم آورد و در کنار آن بتواند در یک برنامه بلند مدت ترکیب جمعیتی را به نفع خود تغییر دهد. این رویکرد را میتوان در مصاحبهها و مواضع سیاسیون اسرائیل دید، جایی که آنها کاملا بیپروا از کشتن و از بین بردن همهی فلسطینیان یا زنان و کودکان به راحتی سخن میگویند و ترسی از عواقب آن ندارند.
اوضاع فاجعهبار در غزه، انتقادهای گستردهای را از سوی کشورهای مختلف جهان، از جمله برخی از حامیان اسرائیل، برانگیخته است. یکی از برجستهترین واکنشها، اظهارات نماینده دائم بریتانیا در سازمان ملل بود. او در سخنانی تأکید کرد که شرایط انسانی در غزه به حدی بحرانی شده است که ادامه این وضعیت قابل قبول نیست. وی همچنین اشاره کرد که بریتانیا به عنوان یک کشور حامی اسرائیل، خواستار اقدامات فوری برای تسهیل دسترسی به کمکهای بشردوستانه و رفع محدودیتهای اعمال شده بر غزه در چارچوب قوانین بینالملل و حمایت از غیر نظامیان است. این موضعگیری، اگرچه نشاندهنده نگرانیهای انسانی بریتانیاست، اما پیچیدگیهای روابط این کشور با اسرائیل را نیز آشکار میکند. بریتانیا، به عنوان یکی از حامیان دیرینه ی رژیم اسرائیل، به رغم انتقاد از وضعیت غزه، همچنان از اقدامات نظامی اسرائیل در چارچوب "دفاع از خود" حمایت میکند. این تناقض، نشاندهنده ی چالشهای سیاسی و دیپلماتیکی است که مانع از شکلگیری یک اجماع جهانی برای حل بحران غزه میشود.
وضعیت غزه، آزمونی برای جامعه جهانی است. سکوت و بیتفاوتی در برابر این فاجعهی انسانی، نه تنها غیرقابل قبول است، بلکه میتواند پیامدهای وخیمتری نیز به دنبال داشته باشد. محاصره اقتصادی، که به عنوان ابزاری برای فشار بر حماس اعمال شده، در عمل تنها به تشدید رنج مردم عادی منجر شده است. در این میان، سازمان ملل و کشورهای تأثیرگذار باید اقدامات جدیتری برای پایان دادن به محاصره و تضمین دسترسی مردم غزه به خدمات بهداشتی، آب و غذا انجام دهند. یکی از گامهای ضروری، تقویت کمکهای بشردوستانه و افزایش فشار دیپلماتیک بر اسرائیل و حماس برای پذیرش آتشبس پایدار و همکاری در بهبود زیرساختهای اساسی غزه است. در واقع مهمترین مسئله در حال حاضر اوضاع وخیم انسانی است که باید هرچه سریعتر اسرائیل تحت فشار قرار گیرد تا اجازه ورود کمکهای بیشتری به غزه فراهم شود. همچنین، کشورهای جهان باید از طریق سازمانهای بینالمللی مانند صلیب سرخ و سازمان بهداشت جهانی، امکانات لازم برای بازسازی سیستم بهداشتی غزه را فراهم کنند.
در نهایت باید گفت بحران بهداشتی در غزه، یک تراژدی انسانی است که نیازمند اقدام فوری و هماهنگ جامعه جهانی است. این بحران نشان میدهد که چگونه سیاستهای نادرست و نادیده گرفتن مسائل انسانی، میتواند به فجایعی با ابعاد گسترده منجر شود. پایان دادن به بحران غزه، مستلزم تغییر رویکردهای سیاسی و دیپلماتیک است. جامعه جهانی باید با اولویت دادن به ارزشهای انسانی و حقوق بشر، تلاش کند تا از تکرار چنین فجایعی جلوگیری کند. زمان آن رسیده که کشورهای غربی، از جمله بریتانیا، سیاستهای خود را بازنگری کرده و به جای منافع کوتاهمدت سیاسی، بر راهحلهای پایدار و انسانی تمرکز کنند. تنها از این طریق است که میتوان امید به بهبود شرایط در غزه و بازگشت صلح پایدار را انتظار داشت.