نمایش قدرت بازدارندگی روسیه در رزمایش راهبردی هسته‌ای

مرضیه شریفی

به دنبال حمایت ‌های غرب از اوکراین و استقبال از افزایش حملات به خاک روسیه، روس‌ ها سطح آماده‌ باش نیرو‌های مسلح خود را بالا برده ‌اند. بر همین اساس ارتش روسیه رزمایش «پاسخ عظیم» اتمی به اولین حمله اتمی دشمن را شبیه‌ سازی کرد تا پیام هشداری به ناتو مبنی بر اینکه مسکو برای هرگونه سناریویی آمادگی دارد را صادر کند.

چهارشنبه گذشته و با اعلام رئیس‌ جمهور روسیه، ارتش این کشور یک موشک بالستیک قاره‌ پیما با قابلیت حمل کلاهک اتمی از نوع «یارس» را از سکوی پرتاب «پلستسک» در شبه جزیره کامچاتکا شلیک کرد.

موشک یارس در سال ۲۰۰۷ توسعه یافت. این یک موشک گرما هسته ‌ای است که می‌تواند با چهار کلاهک که به صورت تکی برای حمله به اهداف مختلف حمله کنند، عمل کند.

همچنین وزارت دفاع روسیه اعلام کرد، ۲ زیردریایی هسته ‌ای در دریای برنت واقع در شمالگان و در دریای اوخوتسک در اقیانوس آرام موشک ‌های بالستیک و بمب افکن ‌های راهبردی Tu-۹۵ هم موشک‌ های کروز دوربرد را شلیک کردند. [1]

به نظر می رسد روسیه این رزمایش را در پاسخ به رزمایش ‌های هسته ‌ای بزرگ ناتو با نام «ظهر پایدار» (Steadfast Noon) که چند روز قبل با شرکت ۲۰۰۰ نظامی از ۱۳ کشور عضو و ۶۰ جنگنده در شمال اروپا برگزار شد انجام داده است. [2]

علاوه بر آن که روسیه با برگزاری رزمایش هسته ای پاسخ و پیام روشنی به رزمایش ‌های هسته ‌ای بزرگ ناتو با نام «ظهر پایدار» صادر کرده است این هدف مهم را دنبال می کند که با نمایش قدرت هسته ای، بازدارندگی روسیه نیز افزایش پیدا کند. در این خصوص ولادیمیر پوتین رئیس ‌جمهور روسیه هنگام برگزاری رزمایش اتمی اظهار داشت: « با توجه به تنش ‌های ژئوپلیتیکی فزاینده و ظهور تهدید ها و خطرات خارجی جدید، داشتن نیرو های راهبردی مدرن و دائماً آماده برای استفاده، از اهمیت زیادی برخوردار است.» وی در ادامه افزود: استفاده از سلاح هسته ‌ای اقدامی ضروری برای تضمین امنیت کشورمان به‌ شمار می‌آید. ما به بهبود نیروهای بازدارنده راهبردی خود ادامه خواهیم داد و از منابع لازم برای این منظور برخورداریم. سه‌گانه هسته‌ای ضمانت قابل اعتمادی برای حاکمیت کشور است. رئیس‌جمهور روسیه همچنین هشدار داد که مسکو به هرگونه حمله با قدرت هسته‌ ای قاطع پاسخ می‌دهد چون امنیت روسیه امری مهم است. [3]

موضوع دیگری که نیاز است به آن پرداخته شود ارتباط این رزمایش با انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا است که تنها چند روز تا برگزاری آن زمان باقی مانده است. کارشناسان بر این باور هستند که رزمایش اتمی روسیه با هدف تاثیرگذاری بر انتخابات آمریکا و تقویت موضع ترامپ و تضعیف جایگاه هریس در افکار عمومی آمریکا انجام شده است. در واقع نظرسنجی ‌ها نشان می‌دهد که مردم آمریکا از تشدید جنگ‌ های منطقه ‌ای غزه و اوکراین به شدت نگران هستند و این ترامپ است که خود را به عنوان کسی جا زده که می‌تواند جلوی یک جنگ اتمی جهانی را بگیرد. ترامپ همچنین بارها هشدار داده است که در صورت پیروزی هریس جنگ جهانی سوم اجتناب ‌ناپذیر خواهد بود. [4]

البته ذکر این نکته لازم است که تحلیلگران معتقد هستند هیچ یک از دو گزینه کنونی برای ریاست ‌جمهوری در آمریکا نمی‌توانند وعده‌ های انتخاباتی خاصی را برای بهبود روابط با کشوری مطرح کنند که ارتباط با آن به پایین‌ترین حد خود از زمان جنگ سرد رسیده است.

در شرایط کنونی که کامالا هریس، معاون جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا مواضع سختی را علیه روسیه اتخاذ کرده است، دونالد ترامپ، به عنوان گزینه اصلی نامزدی حزب جمهوری‌خواه در جریان رقابت‌ های ریاست ‌جمهوری این کشور به ابراز حمایت از برقراری ارتباط با پوتین در صورت بازگشت خود به کاخ سفید اقدام کرده است.

این در حالی است که پوتین چندی پیش بر این موضوع تاکید کرد که ترامپ در دوران ریاست‌ جمهوری‌ اش تحریم ‌های زیادی علیه روسیه اعمال کرد و محدودیت‌ هایی را در ارتباط با این کشور وضع کرد که در دوران رئیس ‌جمهور پیشین آمریکا سابقه نداشت. [5]

بهره کلام

چند روز پیش ارتش روسیه رزمایش «پاسخ عظیم» اتمی به اولین حمله اتمی دشمن را شبیه‌ سازی کرد که در این برهه از زمان می توان دلیل اصلی اجرای آن را نمایش قدرت بازدارندگی هسته ای مسکو و همچنین پاسخ به رزمایش هسته ای ناتو عنوان کرد عده ای از تحلیلگران نیز بر این باور هستند که انجام چنین رزمایشی با هدف اثر گذاری بر نتیجه انتخابات آمریکا صورت گرفته است با این حال آنچه که مسلم است تلاش روسیه برای تبادر پیام قدرت به تمام طرف‌هایی است که بعد از شروع جنگ در اوکراین برایش خط و نشان کشیده بودند.

[1] https://www.isna.ir/news/1403080906562

[2] https://www.mashreghnews.ir/news/1652461

[3] https://www.javanonline.ir/fa/news/1261138

[4] https://kayhan.ir/fa/news/298671

[5] https://www.mashreghnews.ir/news/1657948