خارکیف؛ جبهه جدید روسیه در اوکراین
پس از هفته‌ها گمانه‌زنی در خصوص حمله احتمالی روسیه به خارکیف، دست‌آخر صبح روز جمعه دهم ماه می (۲۱ اردیبهشت) وزارت دفاع اوکراین از پیشروی ارتش روسیه به این منطقه واقع در شرق اوکراین خبر داد.
پس از هفته‌ها گمانه‌زنی در خصوص حمله احتمالی روسیه به خارکیف، دست‌آخر صبح روز جمعه دهم ماه می (۲۱ اردیبهشت) وزارت دفاع اوکراین از پیشروی ارتش روسیه به این منطقه واقع در شرق اوکراین خبر داد.
بر اساس اخبار منتشره و برخی اظهارات مقامات اوکراینی فقط طی ساعات ابتدایی این پیشروی، نیروهای روسی چندین کیلومتر در مناطق شرقی خارکیف و داخل خاک اوکراین پیشروی داشته‌اند . در همین خصوص ولادیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین در یک کنفرانس خبری بیان داشت: «روسیه نوع جدیدی از اقدامات تهاجمی را آغاز کرده و در حال حاضر نبردهای شدیدی در این راستا، در جریان است».[1] وزارت دفاع اوکراین روز جمعه طی بیانیه‌ای اظهار داشت که طی روز اخیر، روسیه در بخش ووچانسک، هم‌مرز با منطقه بلگوراد روسیه، با بمب‌های هوایی هدایت‌شونده حملات هوایی انجام داده است. روسیه از بیش از دو سال پیش عملیات ویژه نظامی را در اوکراین آغاز کرده و این عملیات همچنان ادامه دارد و عملاً روسیه با حمله به خارکیف جبهه جدیدی را در جنگ با اوکراین گشود.
در ابتدا لازم به ذکر است طی ماه‌های اخیر و با توجه به حمایت گسترده تسلیحاتی اروپا و آمریکا و هم‌پیمانانشان از اوکراین، جهان رسانه‌ای در سراسر گیتی در انتظار یک ضد حمله و یا عملیاتی جهت بازپس‌گیری مناطق ازدست‌رفته از سوی کی‌یف بودند. اما در میدان نبرد واقعی شاهد تجدیدقوای روسی و پیشروی مقتدرانه آن‌ها در میدان نبرد هستیم. در سمت مقابل اوکراین زیر فشاری که بیش از دو سال جنگ با روسیه بر ارتش این کشور وارد کرده برای تکمیل صفوف خسته نظامیان خود، با مشکلات بسیاری روبرو است. شور و شوق اولیه اوکراینی‌ها برای پیوستن به مبارزه با ارتش روسیه کاهش‌یافته است و برای مدتی نسبتاً طولانی حمایت‌های همه‌جانبه غرب از اوکراین افول پیداکرده است. فرماندهان اوکراینی در چنین وضعیتی می‌گویند که سرباز کافی برای عملیات و حملات تهاجمی در اختیار ندارند و این تعداد نیرو برای حفظ مواضع فعلی در هنگام تشدید حملات روسیه به‌سختی جوابگو است.[2] هرچند مقامات اوکراینی پیش‌تر گفته بودند که سرویس‌های اطلاعاتی ارزیابی کرده‌اند که حمله روس‌ها به منطقه خارکیف قریب‌الوقوع است، چراکه هزاران نیروی روسی در امتداد مرز شمال شرقی این کشور تجمع کرده بودند و درنهایت هم نیروهای روسی ابتدا با توپخانه و بمب‌های هوایی هدایت‌شونده و سپس با حمله زمینی زرهی به منطقه خارکیف در شمال شرقی اوکراین یورش بردند.
در همین خصوص گیلبرت داکتورو نویسنده و تحلیلگر مسائل روسیه بیان داشته است «در حقیقت بحران کنونی را اوکراینی‌ها با اشتباه راهبردی خودشان ایجاد کردند آن‌ها در طی سال‌های اخیر سعی داشتند قلعه‌ای دور خود ایجاد کرده و با روس‌ها قطع ارتباط کنند ولی اگرچه سعی می‌کردند با کمک غربی‌ها این کار را انجام بدهند ولی در عمل نتوانستند خیلی از خطوط دفاعی‌شان را تقویت کنند و اکنون شاهد آن هستیم که در جنگی که ایجاد شد این ضعف‌های آن‌ها مشخص شد، آن‌ها بار‌ها از طرف نیروهای روسی شکست‌خورده‌اند.»[3]
لازم به یادآوری است نگرانی‌های اوکراین در مورد اهداف کرملین در منطقه خارکیف زمانی افزایش یافت که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، خواستار ایجاد یک منطقه حائل در داخل خاک اوکراین شد. او با اشاره به اینکه این اقدام پاسخی در مقابل ارسال تسلیحات و مهمات جدید آمریکایی برای اوکراین است تأکید کرده بود که ایجاد این منطقه حائل برای محافظت از روسیه در برابر گلوله‌باران اوکراین و حملات مرزی ضروری است.[4]
به گفته موسسه مطالعات جنگ (ISW)، اندیشکده مستقر در واشنگتن، نیروهای روسی هنگامی‌که روز جمعه منطقه خارکیف اوکراین را هدف قراردادند، «دستاوردهای تاکتیکی مهمی» داشتند. به گزارش روزنامه اوکراینی اوکراینسکا پراودا، نقشه‌های موسسه مطالعات جنگ نشان می‌دهد که نیروهای روسی در دو نقطه در آن‌سوی مرز حمله می‌کنند و طی آن آن‌ها روستاهای استریلچا، کراسنه، پیلنا و بوریسیوکا را به تصرف خود درآورده‌اند.[5] خارکیف که در حدود 30 کیلومتری مرز روسیه قرار دارد، دومین شهر بزرگ اوکراین است و ماه‌هاست که هدف بمباران موشکی و هوایی سنگین قرارگرفته است. نیروهای روسی احتمالاً فاز اولیه یک عملیات تهاجمی در شمال شهر خارکیف را انجام می‌دهند که اهداف عملیاتی محدودی دارد، اما درنهایت هدف آن دستیابی به اثر راهبردی جذب نیروی انسانی از دیگر بخش‌های حیاتی جبهه در شرق اوکراین است. نقشه موسسه مطالعات جنگ نشان می‌دهد که نیروهای روسی دو بار به منطقه خارکیف حمله کرده‌اند، «یکی در شمال شهر خارکیف در جهت شهر لیپتسیک و دیگری در شمال شرقی شهر خارکیف در نزدیکی شهر ووچانسک». با توجه به موارد فوق‌الذکر دور از ذهن نخواهد بود اگر روسیه را برنده این جبهه گشایی جدید در شرق و شمال شرق اوکراین بدانیم که نتایج راهبردی و عملیاتی آن طی روزها و هفته‌های آتی با تمرکز نیروهای اوکراینی در این جبهه جدید و غفلت از سایر جبهه‌ها عیان خواهد شد.
[1] https://kayhan.ir/001Cuw
[2] https://www.entekhab.ir/fa/news/782347/%D9%84%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%88%D9%81-%D8%A7%DA%AF%D8%B1-%D8%BA%D8%B1%D8%A8-%D8%A8%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF-%D8%A8%D8%AC%D9%86%DA%AF%D8%AF-%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87-%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA
[3] https://www.iribnews.ir/00Hkig
[4] https://parsi.euronews.com/2024/05/10/russia-attacks-ukraines-northeast-in-new-ground-offensive
[5] https://www.magiran.com/article/4512344
