مسئولیت عراق در قبال پرونده ترور شهید سلیمانی

مرضیه شریفی

یکی از فجیع ‌ترین جرایمی که در عرصه ‌های داخلی و خارجی رخ می ‌دهد ترور است که در بسیاری از نظام‌ های حقوقی دنیا قابلیت پیگیری حقوقی در کنار پیگیری دیپلماسی را دارد و قریب به اتفاق حقوقدانان بین ‌المللی پیگیری حقوقی و مجازات ترور را طبق قوانین کشورها امری مجاز و ضروری می ‌دانند.

با وجود ضرورتی که در پیگیری موضوع ترور وجود دارد ، اما با گذشت چهار سال از ترور حاج قاسم سلیمانی و همرزمان شهیدش همچنان این پرونده مفتوح و در حال رسیدگی است. [1]

سردار سپهبد شهید قاسم سلیمانی ، فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بامداد 13 دی 1398 به دست دولت آمریکا در نزدیکی فرودگاه بغداد ، پایتخت عراق ترور شد و به فیض شهادت نائل آمد.

متهمان پرونده ترور شهید سلیمانی چه کسانی هستند ؟

آنطور که مقامات قضائی می‌گویند سه کشور در منطقه و سه کشور خارج از منطقه درگیر پرونده ترور شهید سلیمانی و ابومهدی المهندس هستند و پرچم‌ دار این اقدام تروریستی رژیم آمریکاست که موجب شده تعداد کثیری از متهمان پرونده آمریکایی باشند.

در این خصوص ، بیش از ۱۲۷ متهم شناسایی شدند که ۷۴ نفر از آنها تبعه آمریکا هستند. برای بیش از ۴۰ متهم حکم جلب صادر شده و به ۹ کشور نیز نیابت قضائی برای پیگیری ارسال شده است طبق گفته مسئولان قضائی و پیگیر پرونده ، اتهام اصلی پرونده متوجه دونالد ترامپ ، رئیس جمهور وقت و مقامات دولت آمریکا است. [2]

نقش دولت وقت عراق در ترور شهید سلیمانی

در زمان دولت پیشین عراق که ریاست آن را مصطفی الکاظمی به عهده داشت پنهان‌کاری ‌هایی در خصوص پرونده ترور شهید سلیمانی انجام شد و برخی شواهد نشان می ‌دهد که افسرانی در دولت الکاظمی در این پرونده تعلل کردند و بر آن سرپوش گذاشتند.

در این خصوص چندی پیش نماینده فراکسیون صادقون تاکید کرد که مصطفی الکاظمی به تمام سوالات  پاسخ نداده است و به نظر می رسد که با آمریکایی‌ ها تبانی کرده است. [3]

مسئولیت عراق در پیگیری پرونده ترور فرماندهان مقاومت

علی رغم تلاش های جمهوری اسلامی ایران و اقداماتی که در خصوص پیگیری پرونده ترور شهید سلیمانی انجام شده است متأسفانه باید بگویم که تاکنون هیچ پیشرفت قابل توجهی از جانب دولت عراق در موضوع پیگیری پرونده قضائی ترور سرداران مقاومت رخ نداده است. در اینجا باید بین دو سطح تفاوت قائل شویم ؛ بین تلاش‌ ها و تحرکات مردمی و پیگیری ‌های رسمی حکومتی. در مورد تلاش ‌های مردمی ، در مدت اخیر شاهد فعالیت ‌های گسترده ‌ای از سوی مردم بودیم ؛ تا جایی که ۷۲ نفر از حقوقدانان و فعالان عراقی به همراه برادر حاج ابومهدی المهندس ، علیه دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق آمریکا و برخی مقامات دیگر در دادگاه‌ های عراق ، اقامه دعوی کرده ‌اند. برخلاف تلاش های مردمی اما در سطح دولت عراق [در دولت سابق الکاظمی] متأسفانه فعالیت ‌ها در خصوص پیگیری پرونده ترور فرماندهان مقاومت متوقف شد الکاظمی با کارگروه‌ های حقوقی و قضائی تشکیل‌شده به دست عادل عبدالمهدی ، نخست ‌وزیر پیش‌تر از خود در این پرونده هیچ همکاری ‌ای نداشت ؛ دلایل سیاسی روشنی پشت این مسئله است که مهم ‌ترینشان روابط سیاسی بین دولت الکاظمی و آمریکایی ‌ها بود به همین جهت او مخالف هرگونه تنش و اتهامی علیه واشنگتن در عراق بود. علاوه بر آن الکاظمی خودش نیز از مهم ‌ترین متهمان پرونده بود ؛ بنابراین شاهد اهمال‌ از جانب دولت الکاظمی در این پرونده بودیم. [4]

چشم انداز پیگیری پرونده ترور شهید سلیمانی

با وجود آنکه الکاظمی از مسند قدرت کنار رفته است اما اقدام جدی در خصوص پیگیری پرونده ترور شهید سلیمانی توسط دولت کنونی عراق رخ نداده است در چنین شرایطی به نظر می رسد که ایالات متحده آمریکا همچنان با سیاست تحکم و سلطه ‌جویانه در عراق جولان می‌ دهد و ابزار هایی در دست دارد که می‌توانند یک دولت را ساقط و موجبات کنار رفتنش را فراهم کنند. یکی از این ابزارها در حوزه اقتصادی است ، همچنان که دیدیم آمریکایی ‌ها با افزایش قیمت دلار موفق به ایجاد یک بحران اقتصادی در عراق شدند ؛ چه بسا این حربه ‌ای باشد که آمریکایی‌ ها برای تعویق رسیدگی دولت به پرونده ‌هایی همچون پرونده ترور سرداران مقاومت و فشار به آن برای گفت ‌وگو و جلب رضایت ، در پیش گرفته باشند.

[1] https://www.mehrnews.com/news/5670171/

[2] https://www.tasnimnews.com/fa/news/1402/02/21/2893330/

[3] https://www.isna.ir/news/1401100401841

[4] https://www.farsnews.ir/news/14011012000388