شطرنج کره شمالی در شرق آسیا

امین مهدوی

کره شمالی به عنوان کشوری که دارای سلاح هسته‌ای است نقش مهمی در معادلات امنیت شرق آسیا ایفا می کند. کشورهای این منطقه به خوبی از اهمیت جایگاه پیونگ یانگ مطلع هستند و همواره در تلاش هستند که از شکل گیری یا افزایش تنش ها در این منطقه جلوگیری کنند.

بازی کره شمالی ؟

چند روز پیش بود که خواهر رهبر کره شمالی از تمایل رهبر این کشور برای صحبت با نخست وزیر ژاپن پرده برداشت و اعلام کرد که توکیو مایل به نشست و دیدار رهبران دو کشور است. پس از این مواضع ژاپن نیز از تمایل خود به گفتگو گفت و بیان داشت که دیدار رهبران می تواند زمینه ساز شکل گیری فصل جدیدی از روابط بین دو کشور شود[1].

مسئله ژاپن و کره شمالی به موضوع گروگان گیری اتباع ژاپن در کره شمالی است که شامل۱۷ نفر میشود.

پس از سفر نخست وزیر وقت، کویزومی به پیونگ یانگ در سال 2002، به پنج نفر از گروگان ها اجازه بازگشت به خانه داده شد. اما کره شمالی اعلام کرده است که از 12 نفر باقی مانده، هشت نفر جان خود را از دست داده اند و چهار نفر هرگز وارد خاک این کشور نشده اند. همین مسئله هم چنان محل تنش و بحث بین دو کشور است. هرچند ژاپن سعی کرده است که افکار عمومی خود را برای گفتگوها آماده کند. به طوریکه ماه گذشته، بستگان افراد ربوده شده به طور مشروط با احتمال لغو تحریم‌های توکیو علیه پیونگ‌یانگ موافقت کردند و به دولت ژاپن فرصتی برای تلاش برای دستیابی به پیشرفتی با همسایه دارای سلاح هسته‌ای خود دادند[2].

کیشیدا که بر “مذاکرات بدون پیش شرط” تأکید کرده و بارها گفته است که یک “گام جسورانه” برای بهبود روابط ضروری است، در تلاش برای برگزاری نشست با کیم جونگ اون، یافتن راه حلی قابل قبول برای مسئله آدم ربایی، مانع بزرگی برای عبور از بحران بین دو کشور بوده است[3].

در کنار آن کره شمالی بر این باور است که ژاپن باید یک تصمیم سیاسی مهم بگیرد و به دنبال تغیبر در راهبردهای خود باشد تا بتوان به جدیت توکیو در مذاکرات پی برد. در واقع کره شمالی بر این باور است که ژاپن باید اقدامات عملی و محسوسی از خود نشان دهد که نمایان گر تلاش آن برای بهبود روابط است. در غیر اینصورت رهبری کره شمالی بر این باور است که کیشیدا به دنبال افزایش محبوبیت خود است. دیدار بین رهبران دو کشور بی شک برای کیشیدا بسیار مهم خواهد بود و پیونگ یانگ به خوبی از این موضوع مطلع است و نمی خواهد اعتبار نخست وزیر را بدون دریافت امتیاز ویژه ای افزایش دهد.

 بازی با مهره‌ها

در کنار این مسئله کره شمالی دورنگاهی به افزایش تعامل و روابط بین ژاپن و کره جنوبی و ایالات متحده دارد. این کشور با درک پیچیدگی شرایط در نظام بین الملل و افزایش همکاری ها بین شرکای آمریکا در تلاش است که با استفاده از ابزارهای متنوعی که در اختیار دارد از تقویت روابط سه جانبه بین ژاپن و کره جنوبی و ایالات متحده جلوگیری کند. در واقع درک ضرورت این اقدامات توسط کره شمالی هم زمان با تحولات گسترده در نظام بین الملل امری به نظر لازم است چرا که همانطور که کشور ژاپن در حال فاصله گرفتن از اصول قوانین اساسی خود درباره غیر نظامی بودن است و در تلاش است که به تقویت و بهبود نیروهای نظامی خود بپردازد.

بنابراین کره شمالی به دنبال کاهش تنش با همسایه خود است زیرا توان رقابت با همه‌ی همسایگان برای آنها هزینه های سنگین و گزافی خواهد داشت. و در کنار آن پیونگ یانگ به خوبی متوجه تغییرات جهان پس از جنگ اوکراین شده است که یک کشور باید قدرت بازدارندگی نظامی داشته باشد و برای حفظ آن تلاش کند. در همین راستا رهبر کره شمالی به دنبال از بین بردن نگرانی های جانبی از سوی ژاپن است تا بتواند با تمرکز بیشتری بر کره جنوبی و عملکرد آن نظارت کند. در واقع شطرنج کره شمالی با همسایگان و رقبا در مراحلی است که باید بسیار سنحیده و بر اساس توانایی های طرفین بازی شود و اگر در این بین اشتباه محاسباتی از سوی هریک از بازیگران رخ دهد می تواند منجر به یک نبرد تاکتیکی یا راهبردی و کلان شود. باید به نظاره نشست و دید که در پایان این بازی پیچیده و چند وجهی کدام یک بهترین استفاده را از مهره‌ها و توانایی های خود انجام می دهد و برنده نهایی کیست.

[1] reuters.com

[2] apnews.com

[3] japantimes.co.jp