روابط روسیه و فرانسه در چه مسیری قرار دارد؟

مرضیه شریفی

روابط دو کشور فرانسه و روسیه همواره با فراز و نشیب هایی همراه بوده است. مناسبات دو کشور در زمان ژاک شیراک ، رئیس جمهور فرانسه از 1995 تا 2007، دوستانه بود. روابط کرملین با نیکولاس سارکوزی ، رئیس جمهور فرانسه از 2007 تا 2012، نیز لحظات پر افتخاری داشت بطوریکه ، سارکوزی در جنگ ناگهانی بین روسیه و گرجستان در اوت 2008 میانجیگری کرد. اما در زمان ریاست جمهوری فرانسوا اولاند ( 2012-2017) روابط متقابل بین روسیه و فرانسه به واسطه الحاق کریمه توسط روسیه ، بدترین دوره بی سابقه در روابط فی ما بین را تجربه کرد و حالا نیز روابط دو کشور با توجه به برخی مسایل از جمله جنگ اوکراین در وضعیت با ثباتی قرار ندارد. [1]

از واسطه گری پاریس در گرجستان تا رویارویی با مسکو بر سر اوکراین

سال 2008 ، گرجستان با حمله ای ناگهانی به اوستیای جنوبی که اغلب ساکنان آن را روس تبار ها تشکیل می دادند قصد داشت این منطقه را به اشغال خود در آورد این اقدام واکنش سریع مسکو را به دنبال داشت تا جایی که روسیه وارد رويارويي مستقيم با نيروهاي گرجي شد در چنین شرایطی که بیم آن میرفت آتش جنگ بیش از پیش زبانه بکشد نیکولاس سارکوزی رییس جمهور وقت فرانسه با واسطه گری توانست مانع ادامه درگیری ها میان دو کشور شود. [2]

همانقدر که پاریس توانست در میانجیگری مسکو و تفلیس موفق عمل کند در واسطه گری میان اوکراین و روسیه با شکست مواجه شد و برغم تلاش های مکرون این بار فرانسه نتوانست نقش یک ناجی را به خوبی ایفا کند. چندی پیش روسیه دلیل این نا کامی را عدم بی طرفی فرانسه عنوان کرده بود. در همین خصوص دیمیتری پسکوف ، سخنگوی کرملین در گفت و گو با خبرگزاری " تاس " روسیه اظهار داشته بود : فرانسه را به سختی می‌توان به عنوان یک کشور بی ‌طرف توصیف کرد ، کشور هایی مانند برزیل ، چین یا کشور های آفریقایی می‌ توانند ادعای میانجی گری کنند. پاریس دیگر نمی ‌تواند این کار را انجام دهد زیرا به صورت فعال در این جنگ شرکت کرده و طرف اوکراین را گرفته است. پسکوف همچنین یاد آور شد که « امانوئل ماکرون » رئیس جمهور فرانسه فرصت میانجی‌گری در جنگ اوکراین را از دست داده است. [3]

رویکرد دوگانه فرانسه در قبال روسیه

در حالی که پاریس بر خلاف کشورهای غربی که تحریم های همه جانبه ای را علیه روسیه اعمال کردند کوشید تا مناسبات خود را با روسیه حفظ کند و خواهان میانجی گری بین دو کشور روسیه و اوکراین بود اخیرا وارد تنش لفظی با مسکو شده است.  امانوئل ماکرون در مصاحبه با روزنامه « اکونومیست » هشدار داد : اروپا در معرض خطر قریب ‌الوقوع قرار دارد و احتمال اعزام نظامی به اوکراین برای مبارزه با روسیه را منتفی ندانست. « امانوئل ماکرون »رئیس‌ جمهور فرانسه در مصاحبه با روزنامه « اکونومیست » ، در خصوص احتمال اعزام نظامیان اروپایی به اوکراین تصریح کرد : « من هیچ چیز را منتفی نمی‌دانم ، زیرا با کسی روبرو هستیم که هیچ چیز را منتفی نمی‌داند ». وزیر امور خارجه روسیه در واکنش به این سخنان اظهار داشت : ماکرون اکنون در حال اتخاذ مواضع شدید ضد روسیه است و این نوع از روس ‌هراسی که مکرون به شیوه غارنشینی آن را تبلیغ می‌کند ، ضروری به نظر نمی ‌رسد ، مگر آنکه او با سواری گرفتن از این موضوع قصد داشته باشد رهبری اروپا را به‌ دست گیرد. [4]

فرانسه دوست یا دشمن ؟

سه شنبه گذشته مراسم تحلیف ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه در مسکو برگزار شد و پیر لوی سفیر فرانسه در مسکو یکی از معدود دیپلمات های غربی بود که در این مراسم شرکت کرد آن هم در شرایطی که تنش های لفظی میان دو کشور بالا گرفته است  حال در چنین شرایطی این سوال مطرح می شود که در نهایت می توان از فرانسه به عنوان دوست روسیه یاد کرد و یا دشمن این کشور ؟

در پاسخ به این سوال باید گفت که رویکرد دوگانه فرانسه در رابطه با روسیه حتی برای هم پیمانان غربی این کشور نیز تعجب برانگیز بوده است. با این حال به نظر می رسد که فرانسه به صورت چند وجهی به ارتباط خود با روسیه می نگرد. پاریس همانقدر که مسکو را به عنوان تهدید تلقی می کند به تبعات رویگردانی کرملین نیز می اندیشد تبعاتی چون بحران انرژی ، اعتراضات داخلی شهروندان و ...

[1] https://www.scfr.ir/fa/200/118968

[2] https://basirat.ir/fa/news/45791

[3] https://www.irna.ir/news/85130728

[4] https://www.sharghdaily.com/fa/tiny/news-929718