خیز بزرگ اژدها؟

امین مهدوی

ارتش آزادی بخش چین در ماه گذشته یک آزمایش موشکی مهم و پیچیده انجام داد که نمایش قدرت نظامی این کشور برای همسایگان بود. پیچیدگی‌ها و استفاده از همه‌ي توان‌های لجستیک که برای اولین بار در این آزمایش استفاده شد مورد توجه تحلیلگران و دولت‌های بزرگ قرار گرفت. در واقع چین نشان داد که از مسیر پیشرفت‌های نظامی عقب نیست و حتی با سرعت در حال نزدیک شدن به رقبا است.

نمایش قدرت

دولت چین به دنبال آن است که بتواند خود را به عنوان یک قدرت بزرگ هسته‌ای در جهان مطرح کند. در کنار آن آنها در تلاش هستند تا با نمایش قدرت و توانایی‌های نظامی خود، میزان بازدارندگی خود را افزایش دهند. آزمایش اخیر اولین آزمایش جدی چین در قالب یک شبیه ساز حمله‌ي نظامی بود. این اقدام مانند رویکرد ایالات متحده و روسیه و هند بود. در واقع چین نشان داد که یک پله در قدرت بازدارندگی جلو رفته است و قدرت نظامی خود را افزایش داده است[1].

اهمیت این آزمایش در آنجا است که چین به خوبی توان لجستیک خود را برای مدیریت این پرتاب به کار گرفت. آنها از هدایت و راهبری تا رسیدن موشک به هدف را از طریق ماهواره ها، پایگاه زمینی و کشتی نظارت کردند. این اتفاق برای اولین بار در تاریخ رزمایش‌های چین رخ داد. همینطور استفاده از کلاهک آزمایشی نشان از ورود چین به عرصه‌ی جدیدی از تمرینات نظامی است. به بیان دیگر چین با این آزمایش در تلاش است تا قدرت چانه‌زنی خود را در برابر رقبا افزایش دهد و همینطور نشان دهد از نظر قدرت نظامی به قابلیت‌های قابل اتکایی دست یافته است[2].

همچنان محتاط

دولت چین علی رغم اینکه یکی از قدرت‌های بزرگ اقتصادی و نظامی جهان است، اما همچنان رویه‌ي  احتیاطی خود را در امور نظامی حفظ کرده است. استفاده از جزیره‌ي هاینان نشان از همین رویکرد محتاطانه‌ی چین داشت. چین مسیری را برای شلیک و آزمایش انتخاب کرد که از حریم کشورهای همسایه و رقبا عبور نکند تا تبدیل به یک معضل بین‌المللی نشود. همین‌طور انتخاب پرتاب از سکوی جزیره‌ای نشان از قدرت مانور چین در نقاط مختلف سرزمین‌های تحت حاکمیت آنها دارد[3].

یک مسئله‌ي مهم دیگری که درباره‌ي چرایی انتخاب جزیره‌ي هاینان وجود دارد، مسئله‌ی حفظ رازداری نظامی در چین است. آنها یک مسیر تقریبا ساده که نیاز به محاسبات پیچیده‌ای نداشت را برای شلیک انتخاب کردند، هم‌چنین موشک قاره‌پیمای استفاده شده از نسل قدیمی‌تر موشک‌های چینی بود و آنها از نسل جدید موشک‌ های خود در این آزمایش استفاده نکردند.

این اقدام چین به خوبی نشان می‌دهد که آنها کاملا محتاطانه در حال قدم گذاشتن به سمت پیشرفت‌های بیشتر در صنایع نظامی هستند. اما چین در عین حال از ابزار دیپلماسی غافل نیست، آنها به خوبی از این موضوع اطلاع دارند که تکرار آزمایش‌های موشکی می‌تواند از سمت رقبا به عنوان یک چالش یا اقدام خصمانه در نظر گرفته شود. اگر این اتفاق به وقوع بپیوندد یعنی مسیر دیپلماسی و اقتصاد برای چین به چالش خواهد خورد که به معنی کاهش توان و قدرت اقتصادی آن خواهد بود. بنابراین چین در تلاش است تا بتواند یک رویکرد متوازن بین قدرت نظامی و قدرت دیپلماسی خود ایجاد کند تا بتواند به اهداف بلند مدت خود برسد.

آیا موفق می‌‌شوند؟

دولت چین به دنبال تبدیل شدن به قدرت اول اقتصادی جهان و هم‌چنین تبدیل شدن به بزرگترین کشور دارای زرادخانه‌ی هسته‌ای است. آنها برای نیل به این اهداف نیاز به رشد و توسعه در حوزه‌های اقتصادی و فناوری دارند. دولت این کشور با درک شرایط پیچیده‌ی نظام بین‌الملل در حال پیشرفت قدم به قدم است. در واقع چین به دنبال تحریک رقبای خود نیست و همیشه تاکید کرده است که تمامی اقدامات نظامی و لجستیک در چارچوب ساختار دفاعی است. دولت چین آزمایشات موشکی مهم مانند آنچه در سپتامبر گذشته اتفاق افتاد را به اطلاع ایالات متحده رسانده بود. به بیان دیگر چین به دنبال افزایش سطح تنش با آمریکا و دیگر متحدین آن نیست بلکه به دنبال رسیدن به اهداف خود در یک روند بلند مدت است.

اما در این بین ایالات متحده در تلاش است تا مانع این اتفاق شود، آنها از ابزارهای مختلف اقتصادی، نظامی و سیاسی برای جلوگیری از رشد چین استفاده می‌کنند و در تلاش هستند تا بتوانند مانع تحقق اهداف چین شوند. آمریکا از ایجاد اتحاد ایندیا-پسفیک(هند و کشورهای ژاپن، استرالیا و چند کشور دیگر) تا فشار سیاسی برای استقلال تایوان و درگیر کردن چین به مسئله‌ي تمامیت ارضی، به دنبال غلبه بر چین و مهار آن هستند. سیاستی که باید دید چقدر در آن موفق خواهند شد.

[1] euronews.com

[2] reuters.com

[3] usnews.com