اروپا و عبور از دریای سرخ

امین مهدوی

اتحادیه اروپا در راستای تامین منافع اقتصادی خود به دنبال نقش فعال تری در تامین امنیت دریایی است. این اتحادیه در جدید ترین تصمیم خود بنا دارد یک گروه نظامی دریایی را به دریای سرخ اعزام کند تا از منابع و منافع آنها در این آبراه مهم دریایی محافظت کند.

دریای سرخ، دریای خون

پس از طوفان الاقصی و تهاجم اسرائیل به غزه، جنبش انصارالله یمن در حمایت از مردم فلسطین اعلام داشت که کشتی های عبوری به سرزمین های اشغالی را هدف حمله قرار خواهد داد. در همین راستا این جنبش هزینه های دریایی را برای اسرايیل در این تنگه بسیار افزایش داده است. در اولین اقدام تهاجمی علیه یمن ایالات متحده با همراهی بریتانیا و چند کشور دیگر به اقدام نظامی پرداختند تا امنیت این آبراه را مجدد برای اسرائیل تامین کنند اما این اقدامات کافی نبود و ایالات متحده به دنبال افزایش دامنه حملات خود است، این موضوع می تواند زمینه ساز گسترش تنش در منطقه شود و به قول‌ اردوغان دریای سرخ را به دریای خون تبدیل کند[1].

مواضع اروپا

از زمان شروع درگیری بین حماس و اسرائیل صادرات دریایی اروپا از طریق دریای سرخ با معضل روبه رو شده است. از یک سو افزایش هزینه ها و ریسک ارسال کالا و از سویی دیگر مسیرهای جایگزین طولانی تر و از نظر اقتصادی به صرفه نیستند. این موضوع بر اقتصاد کشورهایی مانند هلند و آلمان تاثیرات به سزایی گذاشته است و دولت های  آنها به دنبال یک راه حل برای رفع این مشکل هستند. در همین راستا کشورهای اتحادیه اروپا ضمن درک شرایط منطقه به دنبال افزایش تنش نیستند و طرحی برای تامین امنیت دریایی کشتی های اروپایی در دریای سرخ دارند. این طرح که باید بین سران اروپا درباره آن بحث های جدی تری شود به دنبال ارسال سه ناو جنگی از کشورهای اروپایی به منطقه است و ماموریت آنها تامین امنیت عبور کشتی های اروپایی است.

در عین حال ایالات متحده از اروپا خواسته است که این ماموریت در راستا و هماهنگ با ماموریت آمریکا باشد، موضوعی که با مخالفت بیشتر کشورهای اروپایی همراه شد و آنها بیان داشتند که این ماموریت مستقل خواهد بود[2]. هرچند به نظر می رسد که اتحادیه اروپا در نهایت این برنامه را در مواقع نیاز با اقدامات ایالات متحده هماهنگ کند.

در این بین مواضع اسپانیا به عنوان مرکز رهبری عملیات دریایی اتحادیه اروپا مخالفت کامل در همکاری با ایالات متحده است. نخست وزیر اسپانیا تاکید کرده است که این کشور در صورت ارائه طرحی مبنی بر همکاری با ایالات متحده آن را وتو خواهد کرد. اسپانیا معتقد است که همکاری با آمریکا در این زمینه منجر به افزایش تنش ها در منطقه می شود و اروپا را از برنامه اصلی خود دور می کند. در ادامه این مواضع کشورهای فرانسه و آلمان نیز تاکید داشتند که تمایل به همکاری با یک مجموعه اروپایی را دارند و از آن حمایت می کنند[3].

به نظر می رسد که اختلاف نظر بین کشورهای اتحادیه اروپا درباره نحوه تعامل با چالش های موجود در دریای سرخ، رو به افزونی است و این یعنی اروپا نمی تواند موضع مشخصی در این باره بگیرد.

در کنار عدم موضع گیری مشخص در اروپا این عدم هماهنگی منجر به یک چالش دیگر برای آنها می شود و آن تامین نیرو و تجهیزات برای این برنامه گشت زنی دریایی است. اروپا برای تامین نیروهای مورد نیاز باید بتواند موافقت همه‌ی اعضا را داشته باشد تا بتواند یک حضور موثر در منطقه داشته باشد. در غیر اینصورت آنها با معضل تامین نیرو و تجهیزات روبه رو هستند.

هم چنین اتحادیه اروپا باید به دنبال ایفای نقش در حل ریشه ای این بحران یعنی کنترل اسرائیل باشد. اروپا به خوبی می داند که مسئله تامین امنیت در دریای سرخ ارتباط مستقیمی با جنگ غزه دارد. این بلوک باید سعی کند  در حل این معضل با تکیه بر سرمایه گذاری بیشتر بر دیپلماسی و افزایش فشار بر طرفین درگیری به ویژه اسرائیل، به ایفای نقش بپردازد. زیرا اروپا به خوبی می داند که رویکرد نظامی و افزایش فشارهایی از این دست نه تنها راه گشا نیست بلکه می‌تواند انبار باروت منطقه را منفجر کند. در واقع اروپا باید به دنبال راه حل خوب برای این مناقشه باشد و تعلل آن در انتخاب راهبرد منجر به انتخاب بین بد و بدتر خواهد شد، زیرا زمان در این روزها بسیار مهم تر از آن چیزی است که طرف اروپایی بخواهد برای راهبرد و رسیدن به نظر واحد آن را تلف کند.

بنابراین اگر اروپا با عینک منطق و بشر دوستی به ماجرا نگاه کند می تواند در راستای منافع جمعی خود و کشورهای منطقه دست به اقدامات دیپلماتیک سازنده بزند یا اینکه تحت تاثیر لابی گری های اسرائیل رویکرد دیگری را برگزیند که البته احتمال آن زیادتر است.

[1] euronews.com

[2] politico.eu

[3] reuters.com