آثار سو اصلاحات فرهنگی بر زنان عربستانی

مرضیه شریفی

در دهه دوم هزاره جدید میلادی ، عربستان سعودی پس از روی کار آمدن ملک سلمان وارد دوران جدیدی از حیات اجتماعی و سیاسی خود شده است. ملک سلمان که در اوایل سال ۲۰۱۵ میلادی جانشین ملک عبدالله شد ، سعی بر آن داشت تا در سیاست ‌های کلان عربستان سعودی تغییراتی را اعمال کند ، اما این تغییرات در عربستان سعودی پس از به قدرت رسیدن محمد بن ‏سلمان به ‌عنوان ولیعهد شتاب بیشتری به خود گرفت. بن‏ سلمان از زمانی که به عنوان ولیعهد عربستان سعودی منصوب شده است سعی داشته تا با رویکرد جدیدی سیاست ‌های عربستان را به پیش ببرد. [1]

تلاش بن سلمان برای انجام اصلاحات

محمد بن سلمان از زمان تکیه زدن بر کرسی ولیعهدی در عربستان ، تلاش گسترده ‌ای برای نمایش چهره ‌ای اصلاح‌ طلبانه از خود به ‌کار گرفته است و وانمود می‌کند که رویکرد های سنتی عربستان به پایان رسیده است و مردم این کشور از این پس با آزادی بیان و عمل و رفتار بیشتری زندگی خواهند کرد. وی با توسعه نمونه ‌های زندگی مدرن اروپایی در پروژه‌ های کلان تلاش دارد خود را به ‌عنوان یک نئولیبرال معرفی کند. [2]

چشم انداز 2030 و تغییر هویت دینی در جامعه عربستان

محمد بن سلمان از زمان روی کار آمدنش برای ایجاد تغییرات ریشه‌ ای و اسلام زدایی از عربستان تلاش بسیاری کرده است او با پشت پا زدن به فرهنگ و رسوم دیرینه مردم عربستان و زیر پا گذاشتن ارزش های اسلامی ، ترویج غرب گرایی را سر لوحه کار خود قرار داده و برای رسیدن به بلند پروازی خود طرح " عربستان ۲۰۳۰ " را ارائه کرده است . چشم ‌انداز 2030 عربستان سعودی در ابعاد گوناگون توسعه طرح شده است و این در حالی است که به بنیان ‌های مذهبی و سنتی و بافت محافظه ‌کارانه ‌ی جامعه‌ ی عربستان سعودی از بعد اجتماعی - فرهنگی بسیار بی توجهی شده است. [3]

در سند مذکور آمده است که روحانیون و حاکم شرع موظف هستند علاوه بر تساهل اجتماعی در تعامل با اهل کتاب ، سکولاریسم و تسامح پیرامون موسیقی ، جشن و سینما ، موضوع آزادی زنان در رفتار اجتماعی را تبیین کنند. این مسئله به زنان سعودی اجازه خواهد داد در جشن‌ های مبتذل که در این کشور برگزار خواهد شد ، شرکت کنند. در واقع هدف محمد بن سلمان این است که نوشیدن مشروبات الکلی و جشن ‌های مختلط کاملا آزادانه باشد و هیچکس حق نداشته باشد علیه آنها اقدامی انجام دهد. [4]

افزایش بی بند و باری و آزار زنان در عربستان

یکی از مواردی که در چشم انداز 2030 عربستان و بر خلاف باور های فرهنگی _ مذهبی مطرح شده است و ادعا می شود که در جهت افزایش آزادی های زنان صورت گرفته ، برگزاری مجالس مختلط است. طی چند سال اخیر دولت سعودی بارها در چهارچوب اصلاحات بن سلمان اقدام به برگزاری چنین مجالسی کرده هر چند در ظاهر آزادی هایی برای زنان عربستانی اعمال شده اما افزایش بی بند و باری در این کشور آسیب هایی را به زنان وارد کرده است. به طور مثال در حین برگزاری مجالس و کنسرت های مختلط تعداد بالای موارد آزار جنسی زنان اتفاق افتاده و از جانب ماموران حاضر اقدام بازدارنده ای صورت نگرفته است. [5]

تضییع حقوق زنان عربستانی با وجود طرح اصلاحات فرهنگی

با وجود آنکه محمد بن سلمان برای بهبود وجهه دولت این کشور ، اقداماتی را در زمینه آزادی ‌های مربوط به زنان انجام داده است ، اما زنان عربستانی همچنان از نقض گسترده حقوق خود رنج می ‌برند ، در میان کشور های جهان ، عربستان سعودی از لحاظ ایجاد محدودیت برای زنان از بالاترین درجه برخوردار است و خشونت علیه زنان به ‌اشکال مختلف در جامعه عربستان دیده می ‌شود ، براساس شکایاتی که کمیسیون حقوق بشر و انجمن ملی برای حقوق بشر دریافت کردند ، سوء استفاده از قدرت توسط مردان در زمینه‌ های گوناگون انجام می‌شود. به نظر می رسد مهم ‌ترین عامل این اتفاق آن است که تلاش‌ های بن‌ سلمان بیش از اینکه ابعاد ریشه‌ ای به خود بگیرد و نیازمندی‌ های اساسی زنان را شامل شود ، به فعالیت ‌های تبلیغاتی منحصر شده است و اصلاحات چیزی جز رواج مظاهر تجدد و سرگرمی های غربی در عربستان نیست حال آنکه برای ایجاد کشوری دموکراتیک ، فراهم کردن ملزومات سیاسی که حقوق مردم در آن رعایت شود باید مطرح باشد.  [6]

 [1] http://tabyincenter.ir/37436/

[2] https://www.tasnimnews.com/fa/news/1401/09/14/2816372

[3] https://frqjournal.csr.ir/article_138409

[4] https://akharinkhabar.ir/world/8883097

[5] https://www.farsnews.ir/news/13981001000425

[6] https://www.tasnimnews.com/fa/news/1401/09/14/2816372