مهاجرت تیغ دولبه
مهاجران را از شمال آفریقا، به ویژه کشورهای الجزایر، تونس و مراکش جذب می‌کند که این امر ریشه در روابط تاریخی و استعماری این کشورها با فرانسه دارد. علاوه بر این، مهاجرانی از کشورهای جنگ‌زده و بحران‌زده‌ای مانند سوریه، عراق، افغانستان و لیبی نیز به فرانسه پناه آورده‌اند.
فرانسه همواره یکی از کشورهای مهم و مقصدی جذاب برای مهاجران در اروپا بوده است. در چند دهه اخیر، این کشور شاهد رشد چشمگیر تعداد مهاجران بوده است که عوامل مختلفی در این افزایش تاثیرگذار بوده‌اند. مهاجران از اقصی نقاط جهان به فرانسه می‌آیند و بسیاری از آنان نقش کلیدی در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی این کشور ایفا کرده‌اند. با این حال، در کنار مزایای اقتصادی و اجتماعی، مسائلی چون مشکلات اجتماعی، اقتصادی و تهدیدات امنیتی نیز به مساله مهاجرت در فرانسه دامن زده است.
رشد جمعیت مهاجر در فرانسه در سال‌های اخیر قابل توجه بوده است. گزارش‌های سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که تعداد مهاجران در فرانسه از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ حدود ۱۰ درصد افزایش یافته است. این افزایش عمدتاً ناشی از بحران‌های انسانی در مناطق خاورمیانه، آفریقا و جنوب آسیا بوده که منجر به پناهندگی هزاران نفر به فرانسه شده است. از نظر جغرافیایی، فرانسه بیشترین مهاجران را از شمال آفریقا، به ویژه کشورهای الجزایر، تونس و مراکش جذب می‌کند که این امر ریشه در روابط تاریخی و استعماری این کشورها با فرانسه دارد. علاوه بر این، مهاجرانی از کشورهای جنگ‌زده و بحران‌زده‌ای مانند سوریه، عراق، افغانستان و لیبی نیز به فرانسه پناه آورده‌اند.
همچنین، افزایش مهاجرت از سایر کشورهای آفریقایی مانند ساحل عاج، سنگال، نیجر و مالی و نیز کشورهای اروپای شرقی مانند رومانی و بلغارستان نیز مشاهده می‌شود. این مهاجران عمدتاً به دنبال فرصت‌های اقتصادی و اجتماعی بهتر به فرانسه می‌آیند. مهاجران نقش‌های مهمی در توسعه فرانسه ایفا می‌کنند. مشارکت آنها در بازار کار، به ویژه در صنایعی مانند کشاورزی، ساخت و ساز، خدمات و بهداشت و درمان، بسیار چشمگیر است و به عنوان نیروی کار ارزان توانسته‌اند به رونق اقتصاد فرانسه کمک کنند. علاوه بر این، مهاجران با خود فرهنگ و آداب و رسوم مخصوص خود را به فرانسه آورده‌اند که به غنای فرهنگی این کشور افزوده و بخشی از هویت اجتماعی فرانسه امروز را شکل داده‌اند.
از جنبه اقتصادی، مهاجران همچنین نقش مهمی در تقویت نظام مالی و صندوق‌های بازنشستگی فرانسه ایفا می‌کنند. اشتغال بسیاری از مهاجران در مشاغل بلندمدت، به تقویت سیستم تأمین اجتماعی فرانسه کمک می‌کند.
با وجود این مزایا، مسئله مهاجرت در فرانسه با چالش‌ها و مخالفت‌هایی نیز مواجه است. نگرانی‌هایی در مورد تأثیر مهاجرت بر بازار کار، امنیت و فرهنگ کشور توسط برخی از سیاستمداران و گروه‌های اجتماعی مطرح می‌شود. این گروه‌ها که بیشتر آنها راست افراطی هستند، پس از همه گیری کووید-۱۹ و تشدید چالش‌های اقتصادی بیشتر به موضوع مهاجران حساس شده‌اند. در واقع، فشار بر منابع اقتصادی و بازار کار یکی از دلایل اصلی مخالفت با مهاجرت است. برخی معتقدند که مهاجران فرصت‌های شغلی را از شهروندان فرانسوی می‌گیرند و در برخی موارد، به دلیل دستمزد پایین‌تر، رقابت را برای کارگران محلی دشوار می‌کنند. همچنین، در مناطقی با تراکم بالای مهاجران، مشکلاتی مانند بیکاری، فقر و نابرابری اقتصادی می‌تواند منجر به تنش‌های اجتماعی شود. مسائل امنیتی نیز از دیگر نگرانی‌هاست. در کنار آن نگرانی‌هایی در مورد «مهاجرت غیرقانونی»، «افزایش جرم و جنایت» و «تفاوت‌های فرهنگی» در فرانسه وجود دارد. ورود برخی از مهاجران از مناطق جنگ‌زده و ناآرام و احتمال ارتباط برخی از آنها با ایدئولوژی‌های افراطی، نگرانی‌هایی را در مورد امنیت داخلی این کشور ایجاد کرده و منجر به اتخاذ سیاست‌های سختگیرانه‌تر در قبال مهاجرت شده است. این اتفاق به ویژه با توجه به ناآرامی‌های شکل گرفته در چند سال اخیر در اروپا سرعت بیشتری به خود گرفته است. علاوه بر آن برخوردهای افراطی و تبلیغات رسانه‌ای که علیه مهاجران شکل گرفته است منجر به شکل گیری یک دو قطبی در جامعه فرانسه شده است. جایی که مهاجران را به عنوان متهم در فعالیت‌های مختلف غیر قانونی دستگیر می‌کنند، این مسئله در مواردی صرفا به خاطر مهاجر بودن یا رنگ پوست افراد است. همین تبعیض زمینه ساز اعتراضات مدنی گسترده در فرانسه شده است و بارها مهاجران به این دست استانداردهای دوگانه اعتراض کرده‌اند. این در حالی است که جریان‌های افراطی در فرانسه که به نام حقوق بشر و حفظ فرهنگ و استانداردهای زندگی در کشورشان به حضور مهاجران معترضند، نسبت به موارد دیگر حقوق بشری که در جهان در حال اتفاق است، بی تفاوت هستند. برای نمونه می‌توان به رفتار آنها در قبال فلسطینیان یا تظاهرات حمایتی از غزه اشاره کرد.
در نهایت، افزایش مهاجرت در فرانسه پدیده‌ای پیچیده با ابعاد مختلف است. مهاجران نقش مهمی در تقویت نیروی کار، تنوع فرهنگی و رشد اقتصادی فرانسه ایفا می‌کنند. با این حال، نگرانی‌ها در مورد تأثیرات اقتصادی، اجتماعی و امنیتی مهاجرت نیازمند مدیریت دقیق و اتخاذ سیاست‌های جامع و متوازن است. تعامل سازنده و همکاری بین مهاجران و جامعه میزبان می‌تواند به شکوفایی بیشتر فرانسه در نظام بین الملل کمک کند. برای مدیریت چالش‌های ناشی از مهاجرت، اتخاذ رویکردهای چندجانبه و واقع‌بینانه از سوی دولت فرانسه ضروری است. این رویکردها باید شامل ادغام مؤثر مهاجران در جامعه، ارائه آموزش و فرصت‌های شغلی برابر، مبارزه با تبعیض و نژادپرستی و همچنین همکاری بین‌المللی برای حل بحران‌های منطقه‌ای که منجر به مهاجرت می‌شوند، باشد. همچنین، تقویت گفتمان مثبت در مورد مهاجرت و تأکید بر نقش سازنده مهاجران در جامعه می‌تواند به کاهش تنش‌ها و ایجاد فضایی برای همزیستی مسالمت‌آمیز کمک کند. در صورت موفقیت فرانسه در مدیریت پدیده مهاجرت، نه تنها به نفع این کشور خواهد بود بلکه می‌تواند به عنوان یک الگوی موفق در جهان شناخته شود. هرچند این اتفاق بسیار دور از ذهن و سخت است، زیرا نفع جریان‌هایی مانند راست افراطی یا صهیونیست جهانی در ایجاد دو قطبی مهاجر با میزبان است تا از این طریق بتوانند به منافع سیاسی و اقتصادی خود برسند.
امین مهدوی
