منطقه در آستانه‌ی انفجار؟

پس از ۷اکتبر، سرعت تحولات در منطقه جنوب غرب آسیا شدت بیشتری گرفته است. این روند که توسط اسرائیل در حال تشدید است اگر کنترل نشود می‌تواند به یک فاجعه‌ی تمام عیار برای جامعه ی جهانی تبدیل شود.

آوریل 15, 2024 - 17:32
منطقه در آستانه‌ی انفجار؟
منطقه در آستانه‌ی انفجار؟

امین مهدوی

پس از ۷اکتبر، سرعت تحولات در منطقه جنوب غرب آسیا شدت بیشتری گرفته است. این روند که توسط اسرائیل در حال تشدید است اگر کنترل نشود می‌تواند به یک فاجعه‌ی تمام عیار برای جامعه ی جهانی تبدیل شود. اسرائیل در راستای استراتژی بقای خود به یک مجموعه اقدامات تهاجمی پرهزینه روی آورده است، آنها برای چندمین بار از خطوط قرمز بین المللی عبور کردند و انتظار داشتند که بازهم مانند گذشته توبیخ و تنبیه نشوند. اما این بار جمهوری اسلامی از صبر استراتژیک به بازدارنگی فعال روی آورد و تاحد زیادی محاسبات اسرائیل را درباره‌ی اقدامات آتی به چالش کشید.

سرریز تبعات جنگ غزه؟

به نظر می رسد گسترش تنش ها در منطقه ارتباط مستقیمی با جنگ در غزه دارد. اسرائیل ایران را به عنوان عامل اصلی طوفان الاقصی می شناسد و در تلاش است که جمهوری اسلامی را به یک نبرد کلاسیک بکشاند، جایی که در آن به لطف حمایت همه جانبه غرب برتری دارد. اما این رویکرد اسرائیل در حال شکل دهی یک مجموعه اتفاقات تنش زا است که اگر به درستی مدیریت نشود می تواند به طور کامل از کنترل خارج شود و خاورمیانه تبدیل به جهنم شود. اتفاقی که هیچ کس به جز نتانیاهو از آن استقبال نمی کند.

در کنار آن باید به مواضع کاملا سیاست زده غرب بویژه آمریکا، بریتانیا و فرانسه اشاره کرد. این کشورها که گویی جنایات گسترده اسرائیل در غزه را ندیده اند و یا تخطی از قوانین بین المللی را برای آنها استثنا می دانند و حتی محکوم نمی کنند، اکنون باید در یک موضع فعال، از طریق دیپلماسی مانع از گسترش تنش و شکل گیری جنگ در منطقه شوند. در واقع مماشات بیش ازحد قدرت های بزرگ غربی با اسرائیل منجر به این شده است که این رژیم هیچ خط قرمزی برای خود قائل نشود و بی پروایانه دست به اقدامات هنجار شکنانه بزند.

در این بین موضع گیری دولت چین قابل توجه است. این کشور با درک شرایط منطقه به نظر به خوبی از علل افزایش تنش آگاه است و بیان داشته است که اگر جنگ در غزه متوقف شود خشونت ها در منطقه کاهش می یابد. بنابراین زمان آن رسیده است که هرچه سریعتر قطعنامه آتش بس شورای امنیت سازمان ملل اجرایی شود تا بتوان تنش ها را در منطقه مدیریت کرد[1].

دعوت گسترده به خویشتن داری و کنترل اوضاع بنظر بیشتر جنبه سیاسی دارد تا کاربردی، زیرا اسرائیل می داند که حمایت گسترده دولت های غربی را دارد. بنابراین اگر دعوت به خویشتن داری با اعمال فشار به اسرائیل همراه نباشد بعید است که اثرات چندانی داشته باشد. این موضوع یعنی طرف غربی به وظیفه خود به طور کامل عمل نکرده است و باید هزینه های آن را نیز بپردازد. در واقع غرب بازهم چشم هایش را به روی اقدام غیرقانونی اسرائیل در حمله به ساختمان کنسولگری ایران بسته است و یک طرفه در حال محکومیت اقدام ایران[2] بدون توجه به علت آن یعنی عبور اسرائیل از خطوط قرمز است. این مسئله می تواند بسیار خطرناک و هزینه زا نه تنها برای غرب بلکه برای همه ی دنیا شود و بی شک حمایت کورکروانه از اسرائیل تبعات گسترده ای خواهد داشت. این حمایت آن هم درست زمانی که آنها در حال نسل کشی در غزه هستند بیشتر نقاب از چهره غرب می اندازد که جان انسانها برای آنها یکسان نیست و منافع سیاسی و اقتصادی بیش از جان انسان‌ها آن هم انسان های خاورمیانه ارزشمند است.

در کنار این موضوع این حمایت می تواند به  آسیب های گسترده اقتصادی و اجتماعی در غرب تبدیل شود، جایی که مردمش بعد از سالها ذات اسرائیل را مشاهده کردند و از عمق خشونت آن آگاه شدند. این موضوع می تواند در بلند مدت برای دولت های حامی اسرائیل هزینه زا باشد، در کنار آن افکار عمومی جهان به خوبی از اینکه اسرائیل در حال آغاز یک جنگ بزرگ است مطلع هستند. در واقع امروزه دیگر دولت های غربی نمی توانند روایت و گفتمان غالب را در مظلومیت اسرائیل هدایت کنند و مردم جهان از طریق رسانه های مختلف در حال رصد و تحلیل شرایط منطقه و جهان هستند[3]. این مسئله می‌تواند به افزایش شکاف اجتماعی  منجر شود و همچنین سبب افزایش فاصله بین طبقات مختلف مردم شود  که هزینه های اجتماعی دولت ها را افزایش می دهد. در کنار آن شروع جنگ یعنی کاهش مجدد رفاه، افزایش تورم، خطر در زنجیره تامین، افزایش قیمت سوخت و در مجموع رکود و ریاضت اقتصادی- اجتماعی برای مردم. بنابراین برای غرب و جهان بهتر است که  اسرائیل را با ابزارهای مختلفی که در اختیار دارند مدیریت کنند و با حمایت از پایان جنگ غزه، مانع از شروع جنگی شوند که معلوم نیست کجا و چگونه به اتمام خواهد رسید.

 

[1] globaltimes.cn

[2] reuters.com

[3] thegeopolitics.com