ماموریت خاص سالیوان در عربستان!

«جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی آمریکا و «محمدبن سلمان» ولیعهد عربستان سعودی طی نشستی در شهر بندری جده روابط استراتژیک دو کشور را بررسی کردند.

موضوعات این مذاکره روابط دوجانبه بین عربستان و آمریکا، مسائل منطقه ای و امکان برداشتن گام های بیشتر در عادی سازی روابط بین ریاض و تل آویو بود.واقعیت این است که روابط آمریکا و عربستان سعودی در دوره ریاست جمهوری «جو بایدن» با تنش های متعددی مواجه شده است،از جمله این تنش ها باید به موضع گیری اولیه دولت بایدن درباره جنگ یمن و وعده تجدید نظر در فروش تسلیحات به ریاض اشاره کرد.

هر چند که بعدها این مسئله به فراموشی سپرده شد. موضوع دیگر بی اعتمادی فزاینده ریاض به واشنگتن پس از خروج مفتضحانه آمریکا از افغانستان بود که موجب شد عربستان سعودی به دنبال شرکای قابل اعتمادتری یعنی چین و روسیه برود.مسئله دیگر بی اعتنایی ریاض به خواسته جو بایدن برای افزایش تولید نفت به منظور جبران کاهش تولید نفت روسیه و نیز کاهش بهای آن بود.

بایدن بارها از عربستان سعودی خواسته است با افزایش تولید و عرضه نفت به بازارهای جهانی زمینه کاهش بهای آن را فراهم آورد، اما ریاض اکنون با گسترش بی سابقه روابط با قدرت های رقیب آمریکا یعنی چین و روسیه و تعریف منافع خود جدای از منافع واشنگتن در عرصه انرژی، به این خواسته آمریکا کم محلی و به بهانه های مختلف از اجرای خواسته واشنگتن خودداری کرده است؛ مسئله ای که خشم مقامات و قانون گذاران آمریکایی را به دنبال داشته و حتی برخی از آن ها خواهان مجازات عربستان سعودی شده اند. اما به رغم تهدیدات مکرر واشنگتن، ریاض و دیگر کشورهای عربی عضو اوپک پلاس با تصمیم اخیر خود برای کاهش 7/3 میلیون بشکه ای نفت نشان دادند که برای سعودی ها منافع دراز مدت و روابط با روسیه و چین از اهمیت دوچندان برخوردار شده است.

مجموع این مسائل در کنار میانجی گری چین بین عربستان سعودی و ایران وعادی سازی روابط دو کشور بیش از پیش موجب نگرانی مقامات واشنگتن شده است. اکنون دولت بایدن خواهان عادی سازی روابط ریاض و تل آویو به عنوان گامی متقابل شده است.مسئله مدنظر دیگر در سفر جیک سالیوان به جده، تلاش برای عملی ساختن پروژه هایی است که موجب افزایش حضور و نفوذ هند در برابر چین در منطقه غرب آسیا شود.

بدین ترتیب به نظر می رسد هدف از سفر مشاور امنیت ملی آمریکا به عربستان سعودی و دیدار با مقامات ارشد سعودی و در کنار آن همتایان هندی، اماراتی و سعودی خود در وهله نخست تلاش برای بازسازی روابط واشنگتن و ریاض و در مرحله دوم ایجاد همکاری ها و ائتلاف های جدید به ویژه در بُعد اقتصادی در راستای افزایش سطح روابط هند با کشورهای عربی با هدف مقابله با نفوذ فزاینده چین در غرب آسیاست.

در این زمینه، آمریکا، عربستان، امارات و هند درباره یک پروژه بزرگ عمرانی مذاکره می‌کنند که کشورهای حوزه خلیج فارس را از طریق یک شبکه ریلی و نیز خطوط کشتیرانی به هند متصل خواهد کرد.

مذاکرات مشاوران امنیت ملی آمریکا، عربستان، امارات و هند درباره این پروژه مشترک احتمالی در این راستا انجام شده است. این پروژه یکی از طرح های اصلی کاخ سفید برای مقابله با افزایش نفوذ چین در این منطقه است.با وجود این  روند روابط چین با کشورهای عربی در غرب آسیا به ویژه عربستان سعودی حاکی از گسترش فزاینده حضور و  نفوذ اقتصادی، تجاری و حتی سیاسی و نظامی پکن در این منطقه به رغم خواسته واشنگتن است.

سيدرضا ميرطاهر