فنلاند و چالش های پس از عضویت در ناتو

امین مهدوی

فنلاند پس از افت و خیزهای فراوان به عضویت در ناتو در آمد و سیاست بی طرفی خود را تغییر داد. این کشور اما به خوبی میداند که عضویت در ناتو برای آن چالش‌هایی به همراه خواهد داشت. شاید برای همین است که از ابتدای عضویت در این پیمان به دنبال گسترش نگاه استراتژیک خود در زمینه های مختلف است و فقط توجه آن معطوف به روسیه نیست.

در کنار این باید به این نکته اشاره کرد که رویکرد کوتاه مدت این کشور تمرکز بر دریای بالتیک و همکاری گسترده با کشورهای نوردیک برای پیشبرد اهداف مختلف است. هلسینکی به سن پترزبورگ نزدیک‌تر از استکهلم است . فنلاند با داشتن مرز 1300 کیلومتری با روسیه، هیچ تردیدی در مورد مسیری که تهدیدهای بالقوه از آن می آیند ندارد و این کشور خاطرات تلخی از دوران جنگ جهانی دوم دارد، مسئله ای که در پیوستن این کشور به ناتو اثرگذار بود.

اگر یک تهدید نظامی حاد محقق شود، نیروهای مسلح نسبتا کوچک فنلاند در زمان صلح می توانند ذخیره ای متشکل از 280000 نفر را بسیج کنند. از نظر تئوری، در مجموع 870000 فنلاندی 18 تا 60 ساله می توانند برای خدمت سربازی فراخوانده شوند. این مقیاس قابل توجهی از بسیج برای کشوری با 5.5 میلیون نفر جمعیت است، جمعیتی مشابه جمعیت نیوزلند. سربازی اجباری همیشه از حمایت گسترده در فنلاند برخوردار بوده است، اما از زمان جنگ روسیه و اوکراین در سال ۲۰۲۰ ، محبوبیت عمومی خدمت اجباری افزایش یافته است. مفهوم "دفاع کامل" فنلاند تا حدودی با سنگاپور، با جمعیتی مشابه، همخوانی دارد. هر دو کشور نشان می‌دهند که نیروی انسانی محدود مانعی برای یک وضعیت دفاعی متکی به خود نیست و میتوان بر اساس این جمعیت توان دفاعی معقولی داشت.

ورود فنلاند به ناتو بر قابلیت‌ها و شیوه‌های قابل توجهی که در چارچوب دفاع و امنیت جمعی اروپا به‌ویژه بر اساس ماده 3 پیمان آتلانتیک شمالی به ارمغان می‌آورد، بسیار افزوده است و این کشور را به یک عضو کلیدی تبدیل میکند. در دهه 1990، در حالی که سایر کشورهای اروپایی مزایای صلح پس از جنگ سرد را دریافت کردند، فنلاند هرگز گارد خود را رها نکرد و مدل مبتنی بر خدمت اجباری خود را حفظ کرد. برخلاف اکثر اعضای اروپایی ناتو، فنلاند زرادخانه عمیقی را حفظ کرده است، درس اتکای به خود که از جنگ زمستانی 1939-1940 حفظ شده بود، اکنون باید با توجه به تجربیات اوکراین در میدان نبرد به طور گسترده‌تری در اروپا مورد توجه قرار گیرد. پس از افزایش قابل توجه هزینه های دفاعی از سال 2020، فنلاند وارد ناتو شد و بیش از 2 درصد از تولید ناخالص داخلی خود را برای دفاع متعهد کرد، از جمله تعهد 10 میلیارد دلاری برای خرید 64 جت جنگنده F-35A. نیروی دریایی این کشور در حال جایگزینی قایق های گشتی و مین لایه ها با ناوهای جدید است[1]. در واقع راهبرد نظامی این کشور در حال ارتقا یافتن است و به دنبال پوشش دادن نقاط ضعف خود است. همچنین دلیل مهم دیگری که فنلاند را برای پیوستن به ناتو ترغیب کرد قرار گرفتن در چتر دفاع هسته ای آن بود، مسئله ای که بسیار ارزشمند است و در کوتاه مدت و میان مدت فنلاند برنامه ای برای آن نداشت و این عضویت این خلا بزرگ را برای آنها پر کرد. عضویت در ناتو دفاع و امنیت فنلاند را تقویت می‌کند، اما همچنین می‌تواند این کشور را به هدفی برای انتقام‌جویی زیر آستانه درگیری‌های مسلحانه در صحنه های بین‌المللی گسترده‌تر تبدیل کند. در واقع فنلاند اکنون در حال تبدیل شدن به محل تسویه حساب و بازی قدرت های بزرگ است و این میتواند هزینه های گزافی برای آنها داشته باشد. برای مثال خرابکاری ها در کابل‌های فیبر نوری یا انفجار خطوط لوله گاز از جمله این چالش های جدید است که این کشور باید با آنها دست و پنجه نرم کند[2].

در کنار آن افزایش هزینه های دفاعی و نظامی منجر به کاهش سطح هزینه های رفاهی شده است که میتواند برای این کشور در آینده چالش های اجتماعی ایجاد کند، موضوعی که حتی این روزها هم قابل مشاهده است و سیاست های دولت این کشور در زمینه های رفاهی موید آن است[3].

در کنار آن حالا فنلاند یک هدف مشروع برای فشار به ناتو و اروپا است و روسیه میتواند با استقرار سامانه های دفاعی و هسته ای خود در مرز این کشور ناتو را به چالش بکشد و شاید یک خطای محاسباتی منجر به یک جنگ ویرانگر شود.

بنابراین شاید عضویت فنلاند در ناتو برای آنها امنیت نظامی به ارمغان آورده است، اما در کنار آن چالش های بزرگی نیز در آینده احتمالا گریبانگیر آنها خواهد شد.

[1] www.iiss.org

[2] nationalinterest.org

[3] www.euronews.com