فعال‌نمایی دیپلماتیک ترک‌ها با نشست آنتالیا

امیرعلی یگانه

در روزهای اخیر ترکیه میزبان رویدادی دیپلماتیک در سطح منطقه بود که هیات‌هایی از کشورهای مختلف از جمله ۱۹ رئیس دولت، ۷۳ وزیر و ۵۷ نماینده بین‌المللی در سومین نشست دیپلماسی آنتالیا حضور داشتند1. این نشست در حالی برگزار شد که منطقه غرب آسیا با جنگ در غزه  و شبح  گسترش دامنه جنگ روبرو است. ترکیه در ماه های اخیر فعالیت دیپلماتیک خود را به شدت گسترش داده است و همزمان با مشکلات اقتصادی که در داخل دارد سعی میکند با تقویت مناسبات بین المللی خود ضعف های اقتصادی خود را ترمیم نماید. ترکیه از نشست آنتالیا چندین هدف دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت ؛

عادی سازی رابطه ارمنستان : یکی از اهدافی که ترکیه  دراین نشست دنبال میکند بهبود رابطه با ارمنستان است که از سال 2008  تیره و تار شده و دو کشور هیچگونه رابطه ای با یکدیگر ندارند2. ترکیه که  نقش خود در منطقه آسیای مرکزی را برادر بزرگتر این کشور ها میداند در پی نزدیک شدن هر چه بیشتر به این منطقه است و اگر رابطه با ارمنستان بهبود بیاید مسیر دسترسی به کشورهای حوزه آسیای مرکزی برای ترکیه تسهیل میشود و نقشه های ترکیه برای ایجاد کریدور تورانی دراین منطقه قابل دستیابی خواهد شد. باید در نظر داشت بهبود رابطه دو  کشور ترکیه و ارمنستان در سایه تنش های نظامی ایروان و باکو برقرار نخواهد شد، برای حل این مشکل احتمال دستیابی به صلح بین دو کشور آذربایجان و ارمنستان نیز با میانجی گری ترکیه محتمل بنظر میرسد.

بهبود رابطه با روسیه: ترکیه در ماه اخیر تبادلات دیپلماتیک مهمی با کشورهای غربی داشت و توانست مجوز فروش هواپیمای نظامی f14 از ایالات متحده را دریافت کند و همچنین  ترکیه  موافقت خود با  حضور سوئد در ناتو را  رسما اعلام کرد و با این اقدام خود را به جبهه غرب نزدیک تر نمود. این اقدام ترک ها پیامی خاص برای روسیه داشت و باعث شد رییس جمهور ترکیه شخصا با دعوت از روس ها برای حضور در نشست آنتالیا نسبت به دلجویی از این کشوراقدام کند. روابط اقتصادی روسیه و ترکیه در سال اخیر با عبور از 65 میلیارد دلار رکورد تازه ای را ثبت کرد و ترکیه  نمیخواهد با دور شدن از کشور روسیه روابط اقتصادی گسترده ای که با این کشور را دارد از دست بدهد.

ترکیه در نقش منجی جنگ روسیه و اوکراین:  یکی از اهداف اعلامی همیشگی اردوغان آمادگی  ترکیه برای رایزنی با کشورهای اوکراین و روسیه است تا با استفاده از جایگاه میانجی گری خود جنگ بین دو کشور را خاتمه بدهد3. رییس جمهور ترکیه با سیاست عملگرایانه خود در این جنگ با دو طرف این جبهه ارتباط خود را حفظ کرده است. نشست آنتالیا یکی از محل هایی است که اردوغان میتواند  در نقش میانجی خود را مطرح کند و جایگاه کشور ترکیه در سطح بین المللی را تقویت نماید.

حل مشکلات اقتصادی داخل: ترکیه در دو سال اخیر با ثبت رکورد های نجومی تورم در داخل کشور خود با مشکلات بزرگی دست و پنچه نرم میکند4 و نشست آنتالیا برای برون رفت از مشکلات اقتصادی محل مناسبی می باشد زیرا قریب به 19 رییس جمهور در این اجلاس حضور دارند و دولت اردوغان میتواند با استفاده از ظرفیت های اقتصادی ترکیه کمی از مشکلات داخلی خود را حل کند. ترکیه با استفاده از دیپلماسی اقتصادی از ظرفیت کشورهای مختلف برای کمک به اقتصاد داخلی خود یاری میجوید.

در مجموع باید گفت، نشست آنتالیا برای  تقویت چهره دیپلماتیک کشور ترکیه طراحی شده است و این کشور با استفاده از تجاربی که در زمینه دیپلماسی اقتصادی دارد در پی فروکاستن از تبعات اقتصاد داخلی بیمار خود است. ترکیه با سیاست های عملگرایانه خود در مناسبات بین المللی  در سال های اخیر توانسته بحران های داخلی را به شکل موقت مدیریت کند اما در زمانه ای که روند تعاملات کشورها به شکلی سریع در حال تغییر و تحول است و هرلحظه امکان گسترش دامنه جنگ در منطقه غرب آسیا  وجود دارد ، سیاست های عملگرایانه کشوری مثل ترکیه میتواند ادامه دار باشد؟ در زمانه تعیین جبهه بندی کشورهای مختلف دنیا، دولت هایی که به تعبیری با وزش نسیمی سیاست خود را تغییر میدهند در چشم دو جبهه شرق و غرب جایگاهی برای  ایفای  نقش های حساس خواهند داشت؟

 1. https://en.webangah.ir/2024-03-01/news=68444/

2. https://www.dailysabah.com/politics/diplomacy/armenia-ready-for-full-normalization-with-turkiye-political-will-needed

3. https://www.trtworld.com/turkiye/double-standards-of-major-powers-revealed-at-antalya-diplomacy-forum-fidan-17209496

4. https://tradingeconomics.com/turkey/inflation-cpi