اختلافات داخلی رژیم اسرائیل پس از آتش بس

پس از 15 ماه درگیری و کشتار بی‌وقفه در غزه، سرانجام رژیم اسرائیل بدون دسترسی به هیچکدام از اهداف تعیین شده اولیه، مجبور به عقب نشینی و موافقت با اعلام آتش‌بس شد. این توافق آتش‌بس با مقاومت شدید شرکای ائتلاف راست افراطی نتانیاهو مواجه شده است که نخست وزیر رژیم اسرائیل برای باقی ماندن در قدرت به آن وابسته است.
پیامدهای سیاسی این تصمیم در داخل رژیم اسرائیل به شدت پیچیده و غیرقابل پیش‌بینی است. خروج یک‌جانبه بن گویر، وزیر امنیت ملی اسرائیل، از کابینه و استعفای دو وزیر دیگر از حزب وی یعنی «قدرت یهود» در پی این آتش‌بس، زلزله‌ای عمیق در ساختار سیاسی اسرائیل به وجود آورده است.
این وزیر تندروی اسرائیلی که به موضع‌گیری‌های افراطی در قبال مردم غزه و اِعمال فشار بر فلسطینیان شهرت دارد؛ از مخالفان اصلی توافق آتش‌بس به شمار می‌رفت.
بن گویر پیش از این نیز، با تمام طرح های پیشنهادی آتش بس به شدت مخالفت کرده بود و معتقد است که هرگونه آتش‌بس یا توافق موقت با حماس تنها به تقویت این گروه و بازسازی توانایی‌های نظامی آن منجر خواهد شد. او بر این باور است که تنها با نابودی کامل حماس و پایان دادن به تهدیدات آن، امنیت اسرائیل تأمین خواهد شد.
در شرایط فعلی، بنیامین نتانیاهو و ائتلاف حاکم بر اسرائیل با چالش‌های داخلی شدیدی روبه‌رو هستند.  ائتلاف کنونی که ۶۲ کرسی از ۱۲۰ کرسی کنست (پارلمان رژیم اسرائیل) را در اختیار دارد، بدون حزب «قدرت یهود» همچنان اکثریت را در اختیار دارد، اما مشکل اصلی برای نتانیاهو در جای دیگری است: حزب «صهیونیسم مذهبی» به رهبری بزالل اسموتریچ که 7 کرسی را در اختیار دارد. در صورتی که اسموتریچ تصمیم به خروج از ائتلاف بگیرد، وضعیت دولت به شدت بی‌ثبات خواهد شد و نتانیاهو بدون اکثریت نمی‌تواند دولت خود را حفظ کند.
اسموتریچ برخلاف بن گویر، اعلام کرده که قصد ندارد از ائتلاف خارج شود، اما واقعیت این است که نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که او در انتخابات آینده ممکن است با افت محبوبیت روبه‌رو شود. یکی از دلایل این مسأله، حمایت حزب «صهیونیسم مذهبی» از پیش‌نویس قانون معافیت سربازی برای حریدی‌ها (یهودیان ارتدوکسی) است که باعث ایجاد نارضایتی در بخش‌های مختلف سرزمین اشغالی شده است. این قانون ممکن است حمایت عمومی را از اسموتریچ کاهش دهد و در نتیجه حزب وی در انتخابات آینده با شکست روبه‌رو شود.
اسموتریچ، با وجود حمایت از مرحله اول آتش‌بس، به شدت بر این باور است که پس از آزادی اسرای فلسطینی، رژیم اسرائیل باید دوباره به غزه حمله کند و کنترل کامل بر این منطقه را به دست آورد. این رویکرد، که خواسته‌های امنیتی رژیم اسرائیل را از دیدگاه یک جناح افراطی دنبال می‌کند، به شدت با نظرات برخی دیگر از گروه‌های سیاسی داخلی رژیم اسرائیل تفاوت دارد و می‌تواند به بحران‌های جدیدی دامن بزند. در همین حال، احزاب مخالف دولت ائتلافی، که از آتش‌بس حمایت کرده اند، به نظر نمی‌رسد که در صورت فروپاشی ائتلاف نتانیاهو، تمایلی به پیوستن به حزب لیکود داشته باشند و احتمالا خود را برای انتخابات زودهنگام آماده می کنند.
نتانیاهو که در حال حاضر به دلیل سمت سیاسی خود از پیگرد قضائی مصونیت دارد، به احتمال زیاد پس از پایان جنگ با چالش‌های قضایی جدیدی روبه‌رو خواهد شد. او مجبور خواهد شد به اتهامات فساد اداری و مالی که در گذشته علیه او مطرح شده است، پاسخ دهد. در این میان، اسموتریچ و بن گویر که در گذشته از نتانیاهو در برابر پیگیری‌های قضایی حمایت کرده‌اند، اکنون هر کدام به دلایل مختلف، از ائتلاف خارج شده یا تهدید به خروج کرده‌اند.
این موضوع به وضوح نشان می‌دهد که چالش‌های سیاسی و امنیتی در اسرائیل تنها محدود به مسائل نظامی و جنگی نیست، بلکه در سطح داخلی و سیاست‌گذاری نیز رژیم اسرائیل با بحران‌هایی روبه‌روست که می‌تواند ثبات دولت نتانیاهو را به خطر بیاندازد.
در پایان باید گفت، تحولات اخیر در اسرائیل نه تنها نتیجه جنگ طولانی‌مدت با حماس، بلکه نشانگر مشکلات عمیق‌تر سیاسی است که ممکن است در آینده به بحران‌های بیشتری منجر شود. با توجه به نارضایتی‌ها و شکاف‌های داخلی، به نظر می‌رسد که دولت اسرائیل در مسیر دشواری قرار دارد. حتی اگر رژیم اسرائیل به نظر برسد که به یک آتش‌بس رسیده است، چالش‌های داخلی آن می‌تواند روند تحولات سیاسی را پیچیده‌تر کند و آینده سرزمین های اشغالی را تحت تأثیر شرایط نامطلوبی قرار دهد.

نویسنده: محمدصالح قربانی