شوک دقیقه نودی به اردوغان
این روزها رقابت میان رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رقیب وی کمال قلیچدار اوغلو به نقطه اوج خود رسیده است. طبق قوانین انتخاباتی ترکیه، موسسات نظرسنجی در این کشور از حدود دوهفته باقیمانده تا انتخابات، ازنظرسنجی عمومی در خصوص وضعیت رقبا منع می شوند. همین مسئله، پیش بینی نتیجه انتخابات ریاست جمهوری ترکیه را تا حدودی دشوار ساخته است. نظرسنجی های قبلی نشان دهنده برابری آرای طرفین و حتی در مواردی پیشتازی کمال قلیچدار اوغلو نامزد ائتلاف مخالف اردوغان بوده است. با این حال هنوزتکلیف حدود ۱۰ درصد از آرای شهروندان ترکیه ای که در حقیقت، پیروز انتخابات را مشخص می کند تعیین نشده است! اگرنظرسنجی های انتخاباتی به صورتی آزادانه و گسترده در ترکیه صورت می گرفت،مشخص می شد که این آرای خاکستری به سوی کدام سبد رای تمایل پیدا کرده است!
کمال قلیچداراوغلو، مهم‌ترین رقیب رجب طیب اردوغان در انتخابات ریاست جمهوری ترکیه معتقد است که زمان تغییر در کشورش فرا رسیده است.بیشتر نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که قلیچداراوغلو این شانس را دارد که در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در ماه مه ۲۰۲۳ قدرتمندترین سیاستمدار این کشور در دو دهه اخیر را شکست دهد.احتمال پیروزی قلیچداراوغلو، سیاستمدار و اقتصاددان ۷۴ ساله در انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در حالی قوت گرفته است که افزایش هزینه‌های زندگی در این کشور به کاهش محبوبیت رجب طیب اردوغان منجر شده است. قلیچداراوغلو، رهبر حزب «جمهوری‌خواه خلق» است که در طیف میانه متمایل به چپ در صحنه سیاست ترکیه قرار دارد.نکته مهم تر اینکه کناره گیری محرم اینجه، یکی از نامزدهای دیگر انتخابات ریاست جمهوری از صحنه رقابتها، حتی احتمال پیروزی قیلچدار اوغلودر دور اول را نیز تقویت کرده است. موضوعی که قطعا منجر به نگرانی اردوغان گردیده است.
شعار تغییر!
در این میان، با توجه به حضور مستمر و بیست ساله اردوغان در راس معادلات سیاسی و اجرایی آنکارا، مخالفان وی با شعار تغییر وارد معادلات انتخاباتی شده اند.تغییری که بنابر ادعای قلیچدار اوغلو و همراهانش، قرار است پس از دو دهه رخ دهد و برخی راهبردها و تاکتیک های سیاسی ، امنیتی و اقتصادی ترکیه را تغییر دهد. در مقابل، اردوغان در اکثر سخنرانی های خود، کلیت پیشرفت های اقتصادی در کشورش را نسبت به قبل از سال ۲۰۰۲ میلادی ( زمانی که به تازگی در مسند قدرت قرار گرفته بود ) را مورد توجه قرار می دهد. اما منتقدان اردوغان از جمله برخی هم حزبی های سابق وی مانند عبدالله گل، احمد داوود اوغلو و علی باباجان معتقدند که اساسا نمی توان تحولات سال ۲۰۲۳ میلادی را با ۲۱ سال قبل مورد مقایسه قرار داد و در مقابل، نسبت به برخی بحران سازی های دولت ترکیه در عرصه های منطقه ای، سیاسی و اقتصادی طی سال های اخیر بی توجه بود! اوضاع اقتصادی نا به سامان ترکیه که یکی از مصادیق آن کاهش ارزش لیر می باشد، ممکن است در انتخابات امسال به پاشنه آشیل اردوغان و حزب عدالت و توسعه تبدیل شود.
چشم اندازی که مبهم است
قلیچدار اوغلو که وعده بازگشت به دموکراسی پارلمانی و شکوفایی اقتصادی در ترکیه را داده است، هفته گذشته در یک گردهمایی گفت: «من می‌دانم که مردم برای تأمین زندگی خود تلاش می‌کنند. من از هزینه‌های زندگی و ناامیدی جوانان اطلاع دارم.زمان تغییر فرا رسیده است. روحیه و درک جدید لازم است.»
اما این ادعای قلیچدار اوغلو نیز از سوی طرفداران اردوغان به چالش کشیده شده است. بر اساس گزارش شبکه یورونیوز، مخالفان قلیچداراوغلو بر این نظرند که او فاقد قدرت رقیب خود برای جذب مخاطبان است و نمی‌تواند چشم‌انداز روشنی برای دوران پس از اردوغان ارائه دهد اما حامیانش بر «صداقت و اخلاق‌مداری» قلیچداراوغلو تأکید دارند. قلیچداراوغلو پس از آنکه در سال ۲۰۱۰ به ریاست حزب جمهوری‌خواه خلق درآمد ،در رقابت‌های انتخاباتی با حزب عدالت و توسعه شکست‌خورده است.
اما اینک حمایت ۶حزب مهم ترکیه از قلیچداراوغلو یکی از مهم‌ترین ابزارهای پیروزی او در انتخابات ماه مه است.
البته پیش‌بینی می‌شود که قلیچداراوغلو در صورت پیروزی در انتخابات پیش روی ترکیه، برای حفظ ائتلاف اپوزیسیون با چالش هایی مواجه شود. انتخاب او به عنوان نامزد مشترک اپوزیسیون برای رقابت با آقای اردوغان پس از یک مشاجره ۷۲ ساعته انجام شد.
یکی از ابهاماتی که برخی رای دهندگان ( خصوصا رای دهندگان مردد) در خصوص انتخاب قلیچدار اوغلو دارند ناظر بر آینده شکل گیری دولت ائتلافی وی در آنکاراست! میان۶ حزب مخالف اردوغان که اکنون با یکدیگرائتلاف کرده اند، اختلافات مبنایی و عمیقی در برخی تصمیم سازی های کلان اقتصادی -اجتماعی وجود دارد که قطعا به تصمیم سازی های سیاسی نیز تسری پیدا خواهد کرد.
رقابتی که در دقیقه ۹۰ تشدید می شود
در هر حال نظرسنجی‌های قبلی ، از رقابت فشرده در انتخابات ریاست جمهوری و مجلس ترکیه حکایت دارند، انتخاباتی که نه تنها رهبر آینده این کشور را مشخص می‌کند بلکه در مورد نقش آنکارا در جنگ اوکراین و منطقه غرب آسیا هم تصمیم خواهد گرفت.مخالفان دولت کنونی ترکیه بر این نظرند که اصرار اردوغان برای پایین نگاه داشتن نرخ بهره، عامل نرخ بالای تورم در این کشور بوده است.
قلیچداراوغلو پیش از ورود به سیاست، در وزارت دارایی ترکیه کار می کرد و سال‌ها ریاست تأمین اجتماعی این کشور را برعهده داشت.او در سال ۲۰۰۲ و زمانی که حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان برای نخستین بار به قدرت رسید، با حمایت حزب «جمهوری‌خواه خلق» به عنوان یکی از نمایندگان استانبول وارد مجلس ترکیه شد.قلیچداراوغلو که به عنوان یکی از چهره‌های برجسته مبارزه با فساد در ترکیه شناخته می‌شود در سال ۲۰۱۰ و یک سال پس از شکست در رقابت شهرداری استانبول با رسوایی اخلاقی دنیز بایکال رئیس وقت حزب جمهوری‌خواه خلق، به ریاست این حزب انتخاب شد.
انتخاب قلیچداراوغلو به عنوان رئیس جدید حزب جمهوری‌خواه خلق اگرچه به افزایش امیدها برای شروعی جدید منجر شد اما این حزب از آن زمان تاکنون نتوانسته است بیش از ۲۵ درصد آرا را از آن خود کند.
حزب عدالت و توسعه در آخرین انتخابات پارلمانی در سال ۲۰۱۸ میلادی، ۴۳ درصد آرا را از آن خود کرد.با این حال برخی بر این نظرند که قلیچداراوغلو بدون سر و صدا با کنار گذاشتن «کمالیست‌های افراطی» از حزب جمهوری‌خواه خلق، حضور اعضایی که با سوسیال دموکرات‌های اروپا همسو هستند را تقویت کرده است.هفته گذشته هزاران نفر در شهر عمدتاً کردنشین «وان» ترکیه در حمایت از قلیچداراوغلو تظاهرات کردند.
منبع: رسالت
