سفر اوربان نخست وزیر مجارستان به روسیه

محمدصالح قربانی

ویکتور اوربان نخست وزیر مجارستان 5 ژوئیه از مسکو بازدید کرد تا در مورد چشم انداز حل و فصل صلح اوکراین با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه گفتگو کند، سفری نادر از سوی یک رهبر اروپایی به روسیه که با محکومیت کیف و رهبران اروپایی مواجه شد. سفر اوربان تنها چند روز پس از آن صورت می گیرد که او سفری اعلام نشده مشابه به اوکراین داشت، جایی که با زلنسکی دیدار کرد و پیشنهاد کرد که اوکراین موافقت خود را با آتش بس فوری با روسیه بررسی کند.

سفر ویکتور اوربان نخست وزیر مجارستان به روسیه که خود آن را به عنوان اقدامی در راستای «ابتکار صلح اوکراین» توصیف می‌کند مورد انتقاد ۲۷ عضو اتحادیه قرار گرفت.این سفر تنها چند روز پس از به دست گرفتن ریاست دوره ای اتحادیه اروپا توسط بوداپست انجام شد، ریاست شش ماهه مجارستان بر اتحادیه اروپا به این کشور اروپای مرکزی اجازه می دهد تا بر دستور کار و اولویت‌های این اتحادیه برای شش ماه آینده تسلط داشته باشد.

 اعضای این اتحادیه می گویند این اقدام مجارستان می تواند موضع بروکسل را در مورد مناقشه بیش از دو ساله با روسیه تضعیف کند. اتحادیه اروپا متشکل از ۲۷ کشور، قاطعانه با حمله نظامی روسیه به اوکراین مخالفت کرده و ۱۴ دور تحریم های بی سابقه علیه مسکو اعمال کرده است.

ویکتور اوربان برای این سفر از سوی شارل میشل، رئیس شورای اتحادیه اروپا، اورزولا فن در لاین، رئیس کمیسیون اروپا و جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه، به شدت مورد انتقاد قرار گرفت. این مقامات اعلام کردند که نخست‌وزیر مجارستان به هیچ وجه نماینده اتحادیه اروپا در چنین مذاکراتی نیست.

سفرای اتحادیه اروپا در بروکسل در ۱۰ ژوئیه برای بحث و گفتگو در خصوص سفرهای ویکتور اوربان به روسیه و چین و همچنین آینده ریاست مجارستان بر اتحادیه گرد هم آمدند.

نمایندگان در این نشست، ضمن انتقاد به اوربان به دلیل استفاده از جایگاه ریاست اتحادیه اروپا و نمادهای آن در طول سفرهایش به روسیه و چین، اعلام کردند که این اقدام به وحدت ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا آسیب زده و برخلاف معاهدات و مقررات بوده است.

آن‌ها نسبت به سفرها و ملاقات‌های دیپلماتیک رهبران مجارستان از زمان آغاز ریاست دوره‌ای این کشور بر اتحادیه ابراز نارضایتی کردند.

سفرا اقدامات اخیر ویکتور اوربان در این راستا را «نقض قوانین و مقررات» خواندند و خواستار تعهد کشور دارنده ریاست شورای اتحادیه اروپا برای همکاری با سایر کشورهای عضو شدند.

وزارت امور خارجه اوکراین نیز در بیانیه‌ای با ابراز مخالفت با این سفر، اعلام کرد: تصمیم برای انجام این سفر توسط طرف مجارستانی بدون هیچ گونه توافق یا هماهنگی با اوکراین گرفته شده است و ما از همه کشورها می خواهیم که به شدت بر تعهد خود مبنی بر عدم ملاقات با مقامات روسیه پایبند باشند.[1]

مجارستان این استدلال را به میان کشیده که ویکتور اوربان این دیدارها را به نمایندگی از اتحادیه اروپا انجام نداده، بلکه صرفاً به عنوان نخست‌وزیر کشورش به منظور بررسی امکان آتش‌بس در جنگ روسیه و اوکراین اقدام به این سفرها کرده است.

این در حالی است که پوتین در کرملین، در آغاز پخش تلویزیونی گفتگوی مشترک با اوربان، تصریح کرد که انتظار دارد مجارستان به‌عنوان رئیس دوره‌ای اتحادیه اروپا از طرف اروپا صحبت کند و گفت می‌دانم که این بار شما نه تنها به ‌عنوان شریک دیرینه ما، بلکه به‌عنوان رئیس این اتحادیه به مسکو آمده اید.

این سفر اختلافات در اتحادیه اروپا را افزایش داده است. ادعاهایی مبنی بر تصمیم برخی کشورهای عضو برای بررسی بایکوت نشست‌های غیررسمی اتحادیه اروپا در سطح وزرا که قرار است مجارستان طی شش ماه آینده ریاست آن را برعهده گیرد، مطرح شده است.

رهبران گروه‌های سیاسی در پارلمان اروپا در ادامه، نیز جلسه‌ای را برای بررسی مجازات‌های احتمالی از جمله تحریم نشست‌ها و پایان زودهنگام ریاست مجارستان بر اتحادیه با ذکر دلایل مشابه برگزار کردند.

در همین راستا، احزاب لیبرال «تجدید اروپا» و «سبزها» در پارلمان اروپا نسبت به ریاست اوربان به شدت ابراز نگرانی کردند و خواستار لغو آن شدند.

والری هایر، رئیس گروه «تجدید اروپا» در این خصوص گفت: «نخست‌وزیر مجارستان مواضع اتحادیه اروپا و جایگاه این نهاد را تضعیف کرده و برخلاف منافع جمعی عمل می‌کند؛ این روند باید متوقف شود. زمان آن رسیده است که ریاست سرکش ویکتور اوربان بر شورای اتحادیه اروپا مهار شود.»

سلب ریاست دوره‌ای یک کشور عضو قبل از پایان دوره آن غیرمنتظره و پیچیده است، زیرا در معاهدات اتحادیه اروپا ساز و کار قانونی مستقیمی برای چنین وضعیتی وجود ندارد.

یکی از گزینه‌ها در این خصوص شاید استفاده از کانال‌های دیپلماتیک و فشار سیاسی باشد که می‌تواند کشور مربوطه را به کناره‌گیری داوطلبانه از نقش خود ترغیب کند.

اگر موضوع درخواست کناره‌گیری از ریاست دوره‌ای اتحادیه به میان آید و اجماعی بین کشورهای عضو و نهادهای اتحادیه اروپا حاصل شود، شورای اتحادیه اروپا می‌تواند انتقال ریاست دوره‌ای به کشور بعدی را تأیید کند.

با این حال، این سناریو برای مجارستان غیرمحتمل به نظر می‌رسد زیرا این کشور علیرغم اختلافات با اتحادیه اروپا و کشورهای عضو، در سال‌های اخیر نشان داده است که نسبت به سیاست‌های خود پایبند است.

علاوه بر این، اکثر اعضای اتحادیه اروپا نسبت به این ایده مردد هستند زیرا نگرانند که این اقدام سابقه‌ای نه چندان مطلوب از خود به جا بگذارد و پایه‌های ریاست دوره‌ای که به کشورهای کوچکتر فرصت تأثیرگذاری بر دستور کار اتحادیه می‌دهد را تضعیف کند.[2]

نخست وزیر مجارستان که به طور گسترده در میان رهبران اتحادیه اروپا گرم ترین روابط با پوتین را دارد، به طور معمول تلاش های اتحادیه اروپا برای کمک به کیف و اعمال تحریم ها علیه مسکو را به دلیل اقداماتش در اوکراین مسدود، به تاخیر انداخته یا کمرنگ کرده است. او مدت‌هاست که برای توقف خصومت‌ها در اوکراین بحث می‌کند، اما بدون اشاره به آنچه ممکن است برای تمامیت ارضی یا امنیت آینده این کشور باشد.

این موضع متحدان مجارستان در اتحادیه اروپا و ناتو را ناامید کرده است، آنها اقدامات روسیه را به عنوان نقض قوانین بین المللی و تهدیدی برای امنیت کشورهای اروپای شرقی محکوم کرده اند.

اوربان می گوید که او به ریاست شش ماهه خود بر شورای اتحادیه اروپا به عنوان یک "مأموریت صلح" نگاه می کند و گفت که جنگ در اوکراین بر امنیت و اقتصاد اروپا سنگینی کرده است و تنها گفتگو و دیپلماسی می تواند به خصومت ها پایان دهد.[3]

نخست وزیر 61 ساله مجارستان، از سال 2010 قدرت را در این کشور به دست دارد و با احتساب یک دوره 4 ساله قبل از آن، حاکم 18 سال از دوران 25 ساله مجارستان پساکمونیستی بوده است. اوربان فردی جاه طلب دانسته می شود که با ایجاد ارتباط با کشورهای روسیه، چین و آمریکای دونالد ترامپ و برقراری موازنه بین آن ها، سعی در  امتیازگیری از کشورهای مختلف داشته و به دنبال آن است که مجارستان را به عنوان کشوری مهم و تاثیر گذار معرفی کند اما محدودیت های مجارستان همچون محصور بودن در خشکی، مساحت 93.000 کیلومتر مربعی و جمعیت حدود 9.5 میلیون نفری باعث می شود که توسط برخی کشورها از جمله کشورهای اروپایی همانند اوکراین جدی گرفته نشده و میانجیگری آنها رد شود.

[1] https://www.irna.ir/news/85530375/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%87-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%81%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%B3%DA%A9%D9%88

[2] https://parsi.euronews.com/2024/07/13/yellow-card-from-brussels-to-orban-will-hungarys-presidency-in-eu-be-suspended

[3] https://apnews.com/article/hungary-russia-orban-putin-visit-ukraine-4755f85d49703be7971b262c18707222