اوج گیری تنش ها در شبه جزیره کره

مرضیه شریفی

دو کشور کره شمالی و جنوبی ، از سال 1953 توسط یکی از نظامی ترین مرزهای جهان از هم جدا شده اند و از آن زمان به بعد، به استثنای دوره‌های نادری که شاهد روابط نزدیک بودند، با احتیاط به یکدیگر می نگرند.

دو دولت کره شمالی و جنوبی خود را مالک تمام شبه جزیره کره یعنی کل خاک طرف مقابل می دانند به همین جهت این دو کشور یکدیگر را به رسمیت نمی شناسند و در خاک دو طرف سفارت ندارند و سفر شهروندان هر دو کره به یکدیگر نیز ممنوع است. [1]

ریشه دشمنی ها در روابط دو کره

همانطور که ریشه اختلافات میان کشورهایی که با هم مرز مشترک دارند در دخالت عوامل خارجی است روابط پر تنش دو کره نیز متاثر از حضور و مداخله کشورهای ابر قدرت است.

دو کشور ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی در آگوست ۱۹۴۵، شبه جزیره کره را به دو بخش تقسیم کرده و هر یک کنترل بخشی از آن را بدست گرفتند. اتحاد جماهیر شوروی و اقمارش یک رژیم کمونیستی را در قسمت شمالی این شبه جزیره تاسیس کرد و در قسمت جنوبی نیز یک حکومت نظامی شکل گرفت که به طور مستقیم توسط ایالات متحده حمایت می شد.

در سال ۱۹۴۸، ایالات متحده خواستار یک انتخابات با حمایت و نظارت سازمان ملل با حضور تمامی مردم شبه جزیره کره برای تعیین سرنوشت خود شد اما دولت کمونیستی کره شمالی این برنامه را نپذیرفت به همین جهت در قسمت جنوبی و با مرکزیت سئول یک دولت مستقل جدید شکل گرفت که سیاستمداری شدیداً ضد کمونیستی به نام سینگ مان ری، ریاست آن را بر عهده داشت. قسمت شمالی شبه جزیره نیز با استقرار یک دولت کمونیستی به ریاست یک شبه نظامی به نام کیم ایل سونگ به عنوان نخست وزیر و به مرکزیت پیونگ یانگ به این اتفاق واکنش نشان داد و از آن زمان تا کنون هرگز شاهد روابطی به دور از تنش و نا آرامی میان دو کره نبودیم. [2]

بی ثباتی در شبه جزیره کره در نتیجه حضور ماجراجویانه واشنگتن

بعد از فروپاشی شوروی و پایان جنگ جهانی، ایالات متحده همچنان حضور خود در آسیای شرقی با دو هدف عمده‌ی مهار چین و کره شمالی حفظ کرده است و این موضوع تنش‌ها میان واشنگتن با پیونگ یانگ و همسایه جنوبی اش که متحد آمریکاست را افزایش داده است به همین جهت کره شمالی سعی بر آن داشته تا از طریق دستیابی به تسلیحات هسته ای و انجام آزمایش‌های موشکی مختلف و مانورهای نظامی، روند افزایشی قدرت خود را در برابر آمریکا و همسایه ی جنوبی اش  به نمایش بگذارد و ابزار چانه ‌زنی خود در مذاکرات آینده را ارتقاء بخشد. [3]

در همین خصوص چندی پیش نشریه چینی " گلوبال تایمز " با انتشار گزارشی نوشت : کارشناسان چینی می گویند که تهدید های نظامی آمریکا علیه کره شمالی سبب افزایش تنش ها در شبه جزیره کره می شود. کارشناسان چینی معتقدند که بهترین راه حل مسئله شبه جزیره کره کنار گذاشتن ذهنیت جنگ سرد و توقف تحریکات و تهدیدات نظامی آمریکا علیه کره شمالی است. [4]

نا کامی ها در خلع سلاح هسته ای پیونگ یانگ

پیونگ یانگ نشان داد که با وجود انزوای سیاسی و وضعیت بد اقتصادی، حاضر نیست سلاح هسته‌ای را به عنوان تنها اهرم فشار علیه آمریکا کنار بگذارد. کره شمالی درخواست کره جنوبی و آمریکا برای کنار گذاشتن برنامه اتمی در قبال وعده کاهش تحریم ‌ها را رد کرده و از اوایل سال جاری تولید تصاعدی کلاهک‌‌های هسته ای را در دستور کار خود قرار داده است. [5]

شروع دور جدیدی از تنش ها در شبه جزیره کره

در هفته‌های اخیر شاهد اوج گیری تنش ها در شبه جزیره کره بودیم که گمانه زنی‌ها در خصوص شعله ور شدن آتش جنگ در این منطقه را افزایش داده است. اما علت افزایش تنش‌های اخیر در شبه جزیره کره چیست؟ همانطور که پیش‌تر ذکر شد یکی از مهمترین عوامل بی ثباتی در شبه جزیره کره حضور واشنگتن در این منطقه است. ایالات متحده از طریق اتحاد های نظامی، نشست‌ های دو جانبه و سه جانبه و مانور های نظامی با کره جنوبی با مشارکت بمب افکن‌ های راهبردی « بی یک بی »، استقرار زیر دریایی های هسته ای در بخش جنوبی این شبه جزیره و شریک کردن سئول در برنامه‌ریزی برای مقابله با تهدیدات اتمی همسایه شمالی به فعالیت برای تشکیل کمربند سیاسی و نظامی علیه چین و کره شمالی در منطقه می پردازد. [6]

در مقابل تحرکات ایالات متحده، کره شمالی با انجام اقداماتی به دنبال نمایش قدرت بازدارندگی خود در مقابل تهدیدات احتمالی است. در همین خصوص اخیراً کره شمالی پس از دو بار پرتاب ناموفق در ماه‌های مه و آگوست اعلام کرد که یک ماهواره جاسوسی نظامی را پرتاب کرده و با موفقیت آن را در مدار قرار داده است. این موضوع پاسخ کره جنوبی را به دنبال داشت و این کشور اعلام کرد بخشی از توافق کاهش تنش نظامی بین کره در سال ۲۰۱۸ را لغو کرده است. کره شمالی هم در تلافی اقدام کره جنوبی گفت که تمام اقدامات نظامی خود را که تحت این توافق متوقف کرده بود، باز می‌گرداند. همچنین کره شمالی اخیراً تجهیزات و تسلیحات جدیدی را در مرز با کره جنوبی مستقر ساخته است. وزارت دفاع کره شمالی در بیانیه‌‌ای که خبرگزاری دولتی این کشور منتشر کرده است گفت: همه اقدامات نظامی را که در چارچوب توافق سال ۲۰۱۸ با هدف کاهش تنش در مرزهای دو کشور متوقف کرده بود از سر می‌گیرد. در این بیانیه آمده است که: « از این پس نیروهای مسلح ما ملزم به اجرای توافق نظامی بین دو کشور نیستند. ما اقدامات نظامی از جمله در زمین، هوا و دریا را که با هدف کاهش تنش به اجرا گذاشته شده بود، معکوس خواهیم کرد و واحد های نظامی نیرومند تر و تسلیحات جدیدی را در جوار نوار حائل غیر نظامی بین دو کشور مستقر خواهیم کرد».[7]

 عاقبت تنش ها در شبه جزیره کره به کجا خواهد رسید ؟

در حال حاضر شبه جزیره کره شاهد یک وضعیت بی ‌سابقه است. وضعیتی که ترکیبی از تهدید به حمله، مانورهای نظامی و آزمایش‌ های موشکی و تهدید به استفاده از سلاح ‌های اتمی است و در چنین شرایطی تحرک جدی در جهت کنترل اوضاع یا آرام کردن و کاهش تنش انجام نشده است بنابراین اگر اقدام موثری صورت نپذیرد احتمال افزایش دامنه ی تنش‌ها در این منطقه دور از ذهن نخواهد بود.

 [1] https://www.asriran.com/fa/news/910283

[2] https://rooziato.com/1396140444

[3] https://www.mehrnews.com/news/5614997/

[4] https://www.irna.ir/news/85286465/

[5] https://www.farsnews.ir/news/14020712000357

[6] http://irdiplomacy.ir/fa/news/2021715

[7] https://www.sharghdaily.com/