انزوای آذربایجان در میزبانی اجلاس کاپ 29

مرضیه شریفی

بیست و نهمین اجلاس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد، (کاپ۲۹) در تاریخ ۱۱ تا ۲۲ نوامبر (۲۱ آبان تا ۲ آذر) در شهر باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان برگزار خواهد شد. کنفرانس ‌های تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد مجموعه ‌ای از نشست‌ های سالانه با محوریت تغییرات آب‌ وهوایی است که از سال ۱۹۹۵ برگزار می‌شود و هدف این کنفرانس‌ ها بررسی پیشرفت ‌های حاصل ‌شده توسط اعضای کنوانسیون چارچوب سازمان ملل متحد در مورد تغییر آب‌ و هوا (UNFCCC) در محدودکردن تغییرات اقلیمی است اما نشست امسال با عدم استقبال و حضور رهبران مطرح جهان از شرق و غرب روبرو شده و همچنین انتقادات جدی از سوی سازمان ها، گروه ها و فعالان مستقل و مدافع محیط زیست و حقوق بشر در جهان نسبت به این اجلاس مطرح گردیده است.

هر چند اجلاس کاپ 29 هنوز کار خود را آغاز نکرده است اما تا کنون انتقاد های بسیاری نسبت به آن مطرح شده و عمدتا با واکنش های منفی از سوی سازمان ها، گروه ها و فعالان مستقل و مدافع محیط زیست و حقوق بشر در جهان مواجه شده است. از دیدگاه آنها مجموعه ای از دلایل و متغیر های حقوقی و فنی موید آن هستند که جمهوری آذربایجان، انتخاب شایسته ای برای میزبانی کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل نیست. در واقع رویه برگزاری این نشست ها پس از تصویب اعلامیه ریو، بر این اساس بوده است که کشورهایی که نقش پیشرو برای مقابله با آلودگی محیط زیست را دارند و دارای دستاورد های ملی موثر در این خصوص هستند، به عنوان میزبان کنفرانس انتخاب می شوند تا الگویی برای سایر کشورها باشند. این در شرایطی است که جمهوری آذربایجان کارنامه سیاهی در حفاظت از محیط زیست دارد که در این زمینه می شود به طور خاص اقدامات مغایر با اهداف زیست محیطی باکو در دریای خزر و رودخانه ارس را یاد آور شد. [1]

موضوع مهم دیگر آن است که کنفرانس های سالانه تغییرات اقلیمی سازمان ملل نه تنها با «حقوق محیط زیست»، بلکه با «حقوق بشر» و «حقوق بشر زیست محیطی» ارتباط دارند و جمهوری آذربایجان نه تنها ناقض اصول حقوق بین الملل محیط زیست بوده، بلکه در حقوق بشر نیز کارنامه بسیار منفی دارد و این موضوع باعث شده است تا عده ای از رهبران جهان از حضور در اجلاس کاپ 29 صرف نظر کنند در همین خصوص پانیه روناشه، وزیر محیط زیست فرانسه اعلام کرد که ماکرون در این اجلاس شرکت نخواهد کرد. وزیر محیط زیست فرانسه گفت: «ما در زمینه‌ی دیپلماتیک، روابط پیچیده و دشواری با آذربایجان داریم و مقامات فرانسوی در هیچ رویدادی که به نوعی سیاست آذربایجان را تقویت کند شرکت نخواهند داشت ». [2]

به غیر از ماکرون، رهبران دیگر هم در اجلاس کاپ 29 حاضر نخواهند شد. به عنوان مثال اولاف شولتس، صدراعظم آلمان در این اجلاس حاضر نمی‌شود؛ چراکه او درگیر یک نزاع داخلی است و ائتلاف سه حزبی دولت وی فروپاشیده است و حالا کارهای مهمتری دارد. جو بایدن، رئیس‌جمهور فعلی آمریکا (که در زمان نشست باکو هنوز در سمت خود خواهد بود) و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، نیز غیبت خود در کاپ۲۹ را اعلام کرده‌اند. جاستین ترودو، نخست ‌وزیر کانادا هم در این اجلاس غایب خواهد بود. همچنین لولا دا سیلوا، رئیس‌جمهور برزیل به دلیل آسیب به سرش، حضور خود در این رویداد را لغو کرده است. روزنامه گاردین نیز نوشته است که رهبران چین، مکزیک، آفریقای جنوبی، ژاپن و استرالیا نیز در این رویداد بین‌المللی شرکت نمی‌کنند.

حتی اورزولا فن در لاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا نیز تصمیم گرفته است به آذربایجان سفر نکند. سخنگوی کمیسیون اروپا اعلام کرد: کمیسیون در مرحله انتقال قرار دارد و رئیس بر روی وظایف نهادی خود تمرکز خواهد کرد و در نهایت گفته شده که شاید شارل میشل، رئیس شورای اروپا در این اجلاس حاضر شود. [3]

همچنین مواضع باکو در رابطه با رژیم صهیونیستی و دعوت از هیئت عالی رتبه اسراییلی برای شرکت در این اجلاس دلیل مهمی است تا سران برخی از کشورها از حضور در کاپ 29 انصراف دهند چرا که رژیم صهیونیستی  چنین رویدادی را یک فرصت مغتنم برای سفید شویی جنایات و بازسازی روابط و به دست آوردن اجماعی جهانی به نفع خود می‌داند و به دنبال آن است تا بر جنایت وحشیانه خود در غزه که منجر به شهادت ۴۲ هزار نفر بر اساس آمار رسمی و بیش از ۱۸۰ هزار نفر بر اساس برآورد های غیر رسمی شده است سرپوش بگذارد و آن را کم اهمیت جلوه دهد. [4]

بهره کلام

جمهوری آذربایجان در حالی قرار است میزبان اجلاس کاپ 29 در باکو باشد که به دلایل مختلف و قابل استناد شایستگی آن را ندارد به همین علت شمار بسیاری از رهبران جهان از حضور در این رویداد انصراف داده اند موضوعی که باعث شده است قبل از شروع کاپ 29 این ادعا مطرح شود که اهداف اجلاس به دلیل عدم همراهی برخی کشورها ممکن است با شکست مواجه شود.

[1] http://www.irdiplomacy.ir/fa/news/2028691

[2] https://parsi.euronews.com/2024/11/07/

[3] https://www.toseeirani.ir/8/71240/

[4] https://kayhan.ir/fa/news/299367