افزایش تنش میان پکن و واشنگتن
استفاده از اپلیکیشن چینی «تیک‌تاک» که این روزها نگرانی‌هایی را در غرب درباره احتمال نظارت بر داده‌های کاربران ایجاد کرده است توسط برخی دولت‌های غربی ممنوع می‌شود. روزنامه «تاگس اشپیگل» آلمان در مطلبی نوشت: این برنامه چینی تا به حال در نهادهای اتحادیه اروپایی، کانادا و لتونی غیرمجاز شده است. کاخ سفید هم اعلام کرد تمام دفاتر کاری وابسته به دولت فدرال آمریکا تنها 30 روز وقت دارند اپلیکیشن چینی TikTok را از دستگاه کاری خود خارج کنند. این بخشنامه کاخ سفید در راستای قانون کنگره آمریکا مبنی بر ممنوعیت استفاده از اپلیکیشن چینی TikTok در دستگاه‌های فدرال به خاطر احتمال بروز معضلات در حوزه امنیت ملی آمریکا صادر شده است.
بسیاری از کارشناسان امنیت ملی آمریکا معتقدند حزب کمونیست چین می‌تواند از طریق اپلیکیشن TikTok به انتشار اخبار و اطلاعات نادرست، همچنین انتشار اخبار و اطلاعات با جنبه تبلیغی و گمراه‌کننده به طرفداری از حکومت چین یا سایر رقبای آمریکا دامن بزند، همچنین استفاده از تیک‌تاک در تمام تلفن‌های همراه دولتی آلمان ممنوع شده است. پس از آنکه کمیسیون اتحادیه اروپایی و پارلمان اتحادیه اروپایی استفاده از این اپلیکیشن را در هفته گذشته ممنوع کردند، خواسته‌های مشابهی برای مقامات آلمانی مطرح شد. البته طبق جدیدترین نظرسنجی در بین تمام وزارتخانه‌ها آلمان، استفاده از این اپلیکیشن در حال حاضر مسدود شده است، بدون اینکه منع مستقیمی برای آن وجود داشته باشد.
تنها استثنا وزارت بهداشت فدرال آلمان است. دلیل آن نگرانی‌های مربوط به حفاظت از داده‌ها و نگرانی‌های مربوط به دسترسی از چین است. یک سخنگوی وزارت دارایی فدرال آلمان روز چهارشنبه گفت: برنامه تیک‌تاک را نمی‌توان در دستگاه‌های تلفن همراه رسمی در وزارت دارایی فدرال استفاده کرد، همچنین در وزارت کار، تیک‌تاک روی تلفن‌های هوشمند رسمی مدیریت‌شده نصب نمی‌شود و نمی‌تواند به طور مستقل توسط کارمندان نصب شود. سایر وزارتخانه‌ها هم اعلام کردند تنها تعداد محدودی برنامه برای دستگاه‌های خدماتی در فروشگاه‌های اپلیکیشن داخلی موجود است و این اپلیکیشن چینی یکی از آنها نیست. سخنگوی وزارت ساخت‌وساز فدرال نیز می‌گوید: ممنوعیت احتمالی غیرضروری است. تنها مورد خاص وزارت بهداشت فدرال آلمان است که از مارس 2020 کانال تیک‌تاک خود را راه‌اندازی کرده است. این وزارتخانه به این ترتیب شروع به ارائه اطلاعات درباره همه‌گیری کرونا کرد و اکنون تقریبا 145 هزار دنبال‌کننده دارد. کارل لاوترباخ، وزیر بهداشت آلمان هر چند روز یک بار ویدئوهای کوتاهی درباره اصلاحات بیمارستانی در آنجا منتشر می‌کند و گاهی اوقات به پرسش‌های شهروندان پاسخ می‌دهد.
کاخ سفید هم روز دوشنبه استفاده از این برنامه رسانه‌های اجتماعی متعلق به یک شرکت چینی را در تلفن‌های دولتی ممنوع کرد. علاوه بر ایالات‌متحده آمریکا، کانادا نیز چنین ممنوعیتی را اعمال کرده بود. دولت ایالات‌متحده تیک‌تاک را به عنوان یک خطر احتمالی برای امنیت ملی توصیف می‌کند. کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا روز چهارشنبه لایحه‌ای ارائه کرد که به جو بایدن، رئیس‌جمهور این کشور اجازه می‌دهد تیک‌تاک را به طور کامل در ایالات‌متحده ممنوع کند. مایکل مک کال، رئیس جمهوریخواه این کمیته گفت: تیک‌تاک اسب تروای حزب کمونیست چین امروزی است که برای نظارت و بهره‌برداری از اطلاعات شخصی آمریکایی‌ها استفاده می‌شود.
تیک‌تاک متعلق به گروه چینی Bytedance است، بنابراین مدت‌هاست انتقاداتی مبنی بر اینکه داده‌ها در این اپلیکیشن امن نیستند وجود دارد. همچنین بیم آن می‌رود که دولت چین به آن دسترسی داشته باشد. این شرکت چینی البته این ادعاها را رد می‌کند. با این حال، در ماه دسامبر، این شرکت اعتراف کرد کارمندان به‌طور غیرقانونی به داده‌های روزنامه‌نگاران دسترسی داشته‌اند تا منبع نشت اطلاعات را پیدا کنند.
خبرنگاران از ایالات‌متحده آمریکا و بریتانیا تحت تأثیر این جاسوسی قرار گرفتند. وزارت خارجه لتونی نیز استفاده از پلتفرم ویدئوی کوتاه چینی تیک‌تاک را روی تلفن‌های همراه شرکت‌ها و سایر دستگاه‌های رسمی به دلایل امنیتی ممنوع کرده است. یک سخنگوی این وزارتخانه روز پنجشنبه به رادیو لتونی در ریگا گفت این اقدام پیشگیرانه‌ای است که توسط سرویس امنیت داخلی وزارتخانه توصیه شده است. اتریش هم اخیرا ممنوعیت استفاده از این اپلیکیشن را به دلایل امنیتی در دستور کار قرار داده است. کمیسیون اتحادیه اروپایی هم اخیرا استفاده از شبکه اجتماعی تیک‌تاک را در دستگاه‌های کاری کارکنان خود به دلیل نگرانی‌های حفظ حریم خصوصی ممنوع کرده است.
بیم آن می‌رود دولت چین به داده‌های این اپلیکیشن دسترسی داشته باشد. یک سخنگوی کمیسیون اروپا اعلام کرد این اقدام موقت است ولی باید به طور مرتب بررسی شود. این شبکه اجتماعی چینی از این اقدام انتقاد کرد. این اقدام کمیسیون اروپا تازه‌ترین اتفاق در روند تنش‌های فزاینده میان پکن و غرب به شمار می‌رود. دولت‌های غربی در ماه‌های اخیر به طور فزاینده‌ای از نگرانی‌های خود درباره جمع‌آوری اطلاعات از سوی این پلتفرم چینی و ارائه آن به مقام‌های پکن گفته بودند. هلند نیز ممنوعیت استفاده از این اپلیکیشن را اجرایی کرده است. مرکز نظرسنجی پیو اخیرا گزارش داده از اوایل سال 2021 تیک‌تاک بیشتر از هر برنامه دیگری در آمریکا دانلود شده است.
اخیرا کنگره آمریکا مصوبه‌ای را علیه تیک‌تاک تصویب کرد. بر اساس لایحه بودجه ۲ حزبی که 23 دسامبر 2022 توسط کنگره تصویب شد، استفاده از تیک‌تاک در دستگاه‌های دولتی ممنوع اعلام و پس از امضای آن توسط جو بایدن تبدیل به قانون شد. این قانون در پی نگرانی‌های فزاینده نسبت به این شبکه اجتماعی متعلق به چین تصویب شده است. کریستوفر ری، مدیر اف‌بی‌آی در این باره مدعی شده است: دولت چین ممکن است از تیک‌تاک برای کنترل اطلاعات یا نرم‌افزار میلیون‌ها کاربر استفاده کند و الگوریتم پیشنهاد این اپلیکیشن که مشخص می‌کند ویدئوهای بعدی که کاربران مشاهده می‌کنند، کدام ویدئوها خواهند بود، می‌تواند برای تاثیرگذاری بر افکار کاربران مورد استفاده قرار گیرد.
اعمال ممنوعیت بر شبکه تیک‌تاک بر خلاف ادعای غربی‌ها درباره آزادی بیان و آزادی رسانه‌ها محسوب می‌شود. این مساله نشان می‌دهد ادعای غربی‌ها بویژه آمریکا درباره هواداری و صیانت از اصل آزادی بیان و نیز فعالیت آزاد و بدون محدودیت رسانه‌ها از جمله شبکه‌های اجتماعی تا چه حد دور از واقعیت است. در عین حال اعمال انواع محدودیت‌ها و ممنوعیت تیک‌تاک در کشورهای اروپایی و آمریکا در راستای کارزار گسترده غرب علیه چین معنا پیدا می‌کند. ایالات‌متحده به عنوان سردمدار غرب بارها چین را مهم‌ترین چالش ژئوپلیتیک آمریکا اعلام کرده و مدعی قصد آن برای تغییر نظام بین‌المللی مبتنی بر نظم لیبرال شده است. به رغم ادعاهای مقامات دولت بایدن درباره رقابت برابر با چین و تنش‌زدایی در روابط دوجانبه اما آنچه از خلال مواضع و اقدامات آمریکا در قبال چین از زمان روی کار آمدن بایدن می‌توان دریافت، تلاش واشنگتن برای تقابل همه‌جانبه در عرصه‌های اقتصادی، تجاری، نظامی، امنیتی، سیاسی و سایبری با پکن است.
