آلمان به دنبال فرصت‌سازی؟

امین مهدوی

چند روزی است که از توافقات گازی سه جانبه بین آلمان،سوییس و ایتالیا سخن به میان آمده است و وزیر انرژی آلمان این توافق را تایید کرده است. این توافق به سه کشور اجازه می دهد که ترانزیت گازی با یکدیگر داشته باشند و در مواقع بحرانی یا کمبود انرژی برای هریک از این کشورها، اعضای دیگر می توانند به آنها گاز را منتقل کنند[1]. در واقع این یک قرارداد در تامین امنیت انرژی برای این کشورها است که البته هزینه های اقتصادی آنها را افزایش خواهد داد.

ساز و کار همبستگی

آلمان این طرح را قبل تر با کشورهای دانمارک و اتریش نیز پیاده کرده بود و از این طرح به عنوان آخرین راه حل کمبود شدید گاز یاد کرده است. آلمانها معتقدند با این دست همکاری های چند جانبه می توان برای شرایط بحرانی آماده بود و هم اینکه این یک فرصت بسیار خوب برای افزایش همکاری ها بین کشورهای اروپایی است. در این طرح جدید که قرار است سوییس به آن بپیوندد، به این صورت است که در صورت مشکل تامین گاز در یکی از کشورهای آلمان یا ایتالیا کشور دیگر از طریق خاک سوییس به دیگری گاز را منتقل می کند[2]. این طرح از آن جهت برای آلمان و ایتالیا مهم است که خود را برای شرایط دشوار و بدترین سناریوی ممکن آماده می کنند و در کنار آن انتقال زمینی گاز از سوییس سرعت بیشتری دارد و به بهبود شرایط در مواقع بحرانی کمک می کند. دیگر هدف آلمان از انعقاد این قرارداد افزایش حوزه نفوذ خود در کشورهای غیر اتحادیه اروپا است[3].

اهداف آلمان

 آلمان به دنبال افزایش نقش کنشگری خود در سیاست و ساختار نظام بین الملل است و در همین راستا در تلاش است که با کشورهای مختلف روابط خود را افزایش دهد. در این بین سوییس به عنوان یک کشور اروپایی که عضو اتحادیه اروپا نیست گزینه‌ی خوبی برای افزایش تعامل آلمان با همسایگان است و این کشور در نظر دارد که با معرفی مدل های متنوع همکاری های اقتصادی و راهبردی، خود را به عنوان یک شریک مطمئن برای  کشورهای دیگر نشان دهد. این موضوع به دولت آلمان کمک بسیاری خواهد کرد تا بتواند اقتصاد خود را با سرعت بیشتری به سمت رشد هدایت کند و از مزایای همکاری های متنوع اقتصادی بهره مند شود.

در کنار آن آلمان به دنبال تنوع بخشیدن به منابع تامین انرژي خود است. این کشور به خوبی می داند که تامین گاز ارزان قیمت پس از جنگ روسیه تبدیل به یک معضل و نقطه ضعف جدی برای آن شده است که در زمینه های مختلف اقتصادی و اجتماعی و سیاسی بر این کشور اثرات عمیقی گذاشته است. در همین چارچوب آلمان در تلاش برای افزایش گزینه های تامین انرژی خود است و آن را در چارچوب ساز و کار همبستگی تعریف می کند. در این چارچوب هرچند آلمان هزینه های اضافی باید برای تامین انرژی بپردازد و این افزایش هزینه ارتباط مستقیم با سطح زندگی مردم این کشور دارد. با این حال آلمان به دنبال این است که از این شرایط برای خود یک فرصت ایجاد کند. در واقع این فرصت سازی را می توان در دو قالب دید، اول اینکه آلمان به تنهایی به دنبال تبدیل شدن به یک بازیگر مهم انرژی در اروپا است تا بتواند با دست باز به انتخاب بپردازد و در بلند مدت هزینه های انرژی خود را مدیریت کند تا بتواند به گاز ارزان قیمت برسد و در ادامه‌ی آن کاهش هزینه‌ها را برای مردم به ارمغان آورد. هرچند این نگاه یک روند طولانی مدت خواهد بود و اثرات آن به این زودی ها بر زندگی مردم نمایان نخواهد شد. اگر این راهبرد نتواند به اهداف خود برسد بی شک زمینه ساز افزایش شکاف های اجتماعی و اقتصادی می شود و می تواند به ناآرامی های اجتماعی نیز تبدیل شود.

علاوه بر این آلمان به این دست همکاری ها در چارچوب اتحادیه اروپا نگاه می‌کند. در این قالب آلمان به عنوان یکی از رهبران اصلی اتحادیه اروپا به دنبال افزایش ضریب نفوذ این اتحادیه در اقصی نقاط جهان است و شراکت های چندگانه و چند جانبه با کشورهای مختلف فرصت خوبی برای اتحادیه اروپا خواهد بود. در این چارچوب می توان به طرح دروازه جهانی اتحادیه اروپا اشاره کرد و بخشی از فعالیت های آلمان را از این چارچوب دید. در واقع آلمان به دنبال این است که خود را چه به صورت مستقل و چه در قالب اتحادیه اروپا به عنوان یک بازیگر مهم و کلیدی در سطح نظام بین الملل تعریف کند و در تلاش است به پشتوانه‌ی این نقش عقب افتادگی‌های اقتصادی و اجتماعی خود را جبران کند و همچنان به عنوان یک قدرت بزرگ اقتصادی و سیاسی دیده شود. باید دید که در آینده مسیر آلمان به کدامین سو می رود.

 [1] world-energy.org

[2] reuters.com

[3] srnnews.com