کوره جنگ اوکراین با «ائتلاف جنگنده‌ها» روشن می‌ماند
کوره جنگ اوکراین با «ائتلاف جنگنده‌ها» روشن می‌ماند
امریکا گام جدیدی برای گسترش دامنه جنگ اوکراین برداشته است. جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید اعلام کرد: جو بایدن، رئیس‌جمهور امریکا روز جمعه ۲۹ اردیبهشت (۱۹ می) به سران گروه ۷ اطلاع داده که با آموزش پرواز با جنگنده اف ۱۶ به خلبانان اوکراینی موافق است. این نخستین بار است که بایدن از این طرح که می‌تواند «پیش‌زمینه‌ای» برای ارسال جنگنده‌های امریکایی به اوکراین تلقی شود، حمایت می‌کند. جیک سالیوان تصریح کرد: آموزش کار با جنگنده اف ۱۶ به نیرو‌های اوکراینی نیازمند چند ماه فرصت است و در ماه‌های آتی تصمیم‌گیری خواهد شد تا مشخص شود چه کشور‌هایی این جنگنده‌ها را در اختیار اوکراین قرار خواهند داد. این برنامه آموزشی در اروپا قرار است اجرا شود و چندین ماه زمان برای کامل شدن آن لازم است. مقام‌های امریکایی ادعا کرده‌اند سریع‌ترین زمان لازم برای اجرای برنامه آموزشی و تحویل جنگنده‌های اف ۱۶ به اوکراین ۱۸ ماه است. آموزش خلبانان اوکراینی با جنگنده‌های اف ۱۶ قرار است در اروپا انجام شود و به احتمال زیاد در «هفته‌های آینده» آغاز خواهد شد.
واکنش‌ها
تصمیم جدید امریکا که نقطه عطفی در مسیر جنگ اوکراین محسوب می‌شود با استقبال دولت کی‌یف مواجه شده است. طبق مقررات ناظر بر صادرات تسلیحاتی امریکا، آموزش خلبانان اوکراینی با جنگنده‌های اف ۱۶و فروش یا ارسال این جنگنده‌ها به اوکراین از سوی هر کشور دیگری مستلزم کسب اجازه از واشنگتن است. دولت اوکراین از ماه‌ها قبل بر دریافت جنگنده‌های غربی اصرار داشته، اما تا این لحظه با پاسخ منفی امریکا و اکراه برخی دیگر از کشور‌های غربی مواجه بوده است. از شواهد چنین بر می‌آید در هفته‌های اخیر برخی دولت‌های اروپایی و بعضی اعضای دولت امریکا از جمله آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا به ارسال جنگنده‌های غربی به اوکراین تمایل پیدا کرده‌اند.
ولودیمیر زلنسکی رئیس‌جمهور اوکراین گفته است: «از تصمیم تاریخی امریکا برای حمایت از تشکیل «ائتلاف بین‌المللی جنگنده‌ها» که قدرت نیروی هوایی ما را تقویت می‌کند، استقبال می‌کنیم.» اوکراین بار‌ها خواهان دریافت جنگنده‌های اف ۱۶ از کشور‌های غربی شده و مدعی است که این جنگنده مؤثرتر از جنگنده‌های فعلی نیروی هوایی اوکراین هستند که متعلق به دوران شوروی سابق است. لهستان و اسلواکی تاکنون ۲۷ فرونده میگ ۲۹ خود را برای کمک به ارتش اوکراین در جنگ با روسیه، در اختیار این کشور قرار داده‌اند. با این حال این کمک نظامی به دلیل قدمت این جنگنده‌ها چندان کارایی و تأثیری برای اوکراین نداشته است.
مسلماً عملی شدن وعده غربی‌ها و اعطای جنگنده‌های اف ۱۶ به اوکراین می‌تواند به گسترش هر چه بیشتر جنگ اوکراین از طریق افزایش توانمندی آفندی و پدافندی نیروی هوایی اوکراین و نیز توانمندی بیشتر این نیرو برای حملات به داخل خاک روسیه با تسلیحات دوربرد منجر شود. اکثر کارشناسان غربی نیز بر این باورند ارسال اف ۱۶ که متداول‌ترین هواپیمای جنگنده کشور‌های عضو ناتوست در پیشگیری از تسلط کامل روسیه بر آسمان اوکراین به‌ویژه در مناطق نزدیک به جبهه‌های نبرد می‌تواند نقش مهمی ایفا کند. اوکراینی‌ها مدعی هستند در صورت در اختیار داشتن اف ۱۶ توانایی نیروی هوایی این کشور برای مقابله با جنگنده‌های روسی به ویژه سوخو ۳۵ که تاکنون شمار زیادی از جنگنده‌های اوکراینی را سرنگون کرده دو چندان خواهد شد. به‌علاوه، برای تضمین امنیت اوکراین در درازمدت نیز بسیار مهم است. با این حال روسیه نیز بیکار نخواهد نشست و مسلماً اقدامات تاکتیکی و تکنیکی برای خنثی‌سازی عملکرد جنگنده‌های اف ۱۶ که غرب در اختیار اوکراین قرار خواهد داد صورت خواهد داد.
مواضع دوگانه
بریتانیا به عنوان نزدیک‌ترین متحد امریکا که همانند واشنگتن خواهان گسترش دامنه جنگ اوکراین است موضعی حمایتی در زمینه ارسال جنگنده‌های اف ۱۶ به اوکراین اتخاذ کرده است. ریشی سوناک، نخست‌وزیر بریتانیا از حمایت امریکا از ابتکار شماری از کشور‌ها از جمله بریتانیا، به منظور آموزش استفاده از جنگنده‌های اف ۱۶ به خلبانان اوکراینی استقبال کرد. سوناک گفته است: «بریتانیا برای آن که توان جنگ هوایی لازم را در اختیار اوکراین قرار دهد، با امریکا، هلند، بلژیک و دانمارک همکاری می‌کند.» اخیراً سران بریتانیا و هلند به زلنسکی قول تشکیل یک «ائتلاف جنگنده‌ها» برای ارسال جنگنده اف ۱۶ به اوکراین را دادند، اما این دو صحبتی از اینکه خودشان به اوکراین جنگنده بفرستند نکردند. با این حال این اقدام با واکنش مثبت همه اعضای ناتو مواجه نشده است. در این راستا آندژی دودا، رئیس‌جمهور لهستان در واکنش به تشکیل این ائتلاف، با اعلام اینکه نیروی هوایی این کشور کمبود جنگنده‌های پیشرفته دارد، با اعطای جنگنده‌های اف ۱۶ لهستان به اوکراین مخالفت کرد.
کشور‌های غربی از جمله اعضای گروه ۷ هر چند مدعی ادامه حمایت تسلیحاتی از اوکراین در جنگ با روسیه «تا هر زمان که نیاز باشد» هستند، اما در مواجهه با واقعیات جنگ، نگران کاهش توانمندی‌های ارتش‌های خود به دلیل ارسال سیل‌آسای انواع تجهیزات نظامی و تسلیحات به کی‌یف شده‌اند. آن‌ها همچنین تاکنون از بیم تشدید جنگ توسط مسکو از اعطای تسلیحاتی به اوکراین که این کشور را قادر به انجام حملات در عمق خاک روسیه کند اجتناب کرده‌اند. هر چند اولین گام برای ارائه اینگونه تسلیحات را لندن با ارسال موشک‌های کروز هوا پرتاب «استروم شادو» به اوکراین که نوع صادراتی آن دارای بردی بیش از ۲۵۰ کیلومتر است صورت داده و بدین ترتیب توانمندی لازم برای انجام حملات دور را به نیروی هوایی اوکراین اعطا کرده است.
اهداف کلان
امریکا به عنوان سردمدار ناتو در راستای منافع سیاسی، اقتصادی و امنیتی خود نه تنها شرکای اروپایی خود را تشویق به ارسال هر چه بیشتر تسلیحات به اوکراین می‌کند، بلکه با دامن زدن به آتش بی‌ثباتی و ناامنی در اروپا ضمن تثبیت هر چه بیشتر موقعیت خود در اروپا، زمینه وابستگی امنیتی و نظامی کشور‌های اروپایی به واشنگتن را فراهم کرده است. ناتو و امریکا که در دوره پسا جنگ سرد به تدریج وارد موضع تخاصم با روسیه و تلاش برای تضعیف آن شدند، اکنون به جنگ اوکراین به مثابه فرصتی بی‌همتا برای درهم شکستن نظامی، اقتصادی و در نهایت سیاسی روسیه و کاهش شدید مشروعیت ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور این کشور می‌نگرند. امریکا مدت‌هاست خواهان فروپاشی روسیه و حتی تجزیه آن است. نگرانی دولتمردان واشنگتن از زرادخانه هسته‌ای استراتژیک روسیه و اقدامات پوتین در مقابله با سیاست‌ها و اقدامات امریکا در نقاط مختلف جهان و مهم‌تر از آن همسویی روسیه و چین در جایگزینی نظم بین‌المللی لیبرال غربی در جهان، موجب شده است ایالات متحده از هر فرصتی برای کاهش توان و قدرت روسیه استفاده کند. «نوام چامسکی» اندیشمند و پژوهشگر امریکایی می‌گوید: «سیاست کنونی ایالات متحده جنگیدن تا آخرین شهروند اوکراین و همزمان پیش بینی نکردن راهی برای جلوگیری از رخداد‌های تراژیک بیشتر در این کشور و در واقع تضعیف چنین امید‌هایی با قراردادن تنها دو راه در برابر پوتین برای بیرون رفتن از این مخمصه است: یا محاکمه او به عنوان جنایتکار جنگی در دادگاه لاهه یا ادامه همین وضع تا نابودی کامل اوکراین.»
از دیدگاه جو بایدن رئیس‌جمهور امریکا و مقامات ارشد نظامی و امنیتی دولت او، این جنگ فرصتی بی‌همتا و غیر قابل تکرار برای ضدیت هر چه بیشتر علیه روسیه و در عین حال کسب سود‌های هنگفت برای مجتمع‌های نظامی صنعتی امریکا فراهم آورده است. ضمن اینکه واشنگتن بر این گمان است که پیروزی روسیه در جنگ اوکراین آن هم در مجاورت ناتو به معنای بی‌اعتباری این سازمان نظامی و گسترش هر چه بیشتر نفوذ و قدرت منطقه‌ای و بین‌المللی روسیه خواهد شد و معادلات امنیتی، نظامی و سیاسی را در اروپا به ضرر غرب تغییر خواهد داد؛ بنابراین آن‌ها به اصطلاح عزم خود را جزم کرده‌اند تا به هرقیمت از پیروزی روسیه جلوگیری نمایند. مسئله مهم اینکه امریکا در کارزار حمایت نظامی و تسلیحاتی از اوکراین در راستای مقابله روسیه، هزینه‌های بسیار گزاف سیاسی، اقتصادی، نظامی و تسلیحاتی را بر متحدان اروپایی خود تحمیل کرده است. در واقع واشنگتن به بهانه تجدید همگرایی فرا آتلانتیکی و لزوم همسویی اروپا با امریکا، همه تلاش خود برای سوء استفاده از کشور‌های اروپایی برای حمایت از اوکراین از یکسو و قطع همه پیوند‌های خود را با روسیه به ویژه در زمینه نفت و گاز و نیز روابط تجاری در راستای منافع امریکا صورت داده است. همچنین واشنگتن از جنگ اوکراین به مثابه عاملی برای تقویت موقعیت خود در اروپا استفاده کرده است. اکنون دولت بایدن با چراغ سبز برای ارسال جنگنده‌های اف ۱۶ به اوکراین از جانب کشور‌های اروپایی نه فقط هزینه هنگفتی به این کشور‌ها تحمیل می‌کند بلکه هر چه بیشتر در آتش جنگ اوکراین می‌دمد.
منبع: روزنامه جوان
