چین؛ خیزش اژدها

امیرعلی یگانه

در روزهای گذشته کشور چین میزبان گروه های 14گانه فلسطینی بود1 . پکن در اردیبهشت سال قبل  میزبان دور اول دیدارهای مقامات فتح و حماس برای دستیابی به توافق بود.

گروه های مختلف فلسطینی با دیدگاه های متضاد سیاسی در این گردهمایی  در مورد آینده سرزمین خود به بحث و گفتگو پرداختند و نسبت به پایان دادن دو دستگی و لزوم وحدت میان گروه های اصلی فلسطینی تاکید داشتند. در خاتمه این نشست در بیانیه مطبوعاتی این گروه های فلسطینی بر تشکیل دولت موقت آشتی ملی پس از جنگ غزه تاکید شد. این نشست به دعوت چین در این برهه زمانی دارای ابعاد گوناگونی می باشد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت:

نقش آفرینی جدی پکن در تحولات مهم بین المللی، چین در سال اخیر با توجه به وضعیت پیچیده پرونده های بین المللی در تلاش بود که بتواند نقش خود به عنوان یک ابر قدرت را تثبیت نماید. این روند باعث شده است که پکن در پرونده های مهم بین المللی نقش آفرینی جدی داشته باشد از جمله میانجی گری میان ایران و عربستان2 ، حضور در سوریه، حمایت جدی از روسیه در جنگ اوکراین. این مساله نشان دهنده تغییر در سیاست های اصولی چین است که با روندی آرام در حال تحکیم جایگاه خود در روابط بین الملل به عنوان کشوری ابر قدرت و تعیین کننده می باشد. مظهر این تغییر فرمان در سیاست های رسمی چین که از سالیان گذشته بدون جلب توجه در حال نفوذ به کشورهای جهان با سیاست اقتصادی خویش بود، دخالت در مسئله فلسطین برای اتمام این جنگ خانمان سوز می باشد.

رقابت با ایالات متحده ، یکی دیگر از مسائلی که پکن به شدت در حال دنبال کردن است رقابت با ایالات متحده برای تقویت نفوذ خود در پرونده های مهم بین المللی می باشد. موضوع فلسطین که به لحاظ جهان شمول بودن، یکی از مسائل مهم بین الملی محسوب میشود میتواند وزن سیاسی چین در روابط بین الملل را افزایش دهد و کشورهای جهان نیز بعد از موفقیت آمیز بودن حضور چین در پرونده فلسطین در رقابت آمریکا و چین، دست برتر را چین خواهند دید. انتخاب پرونده فلسطین به خاطر اهمیتی که ایالات متحده به متحد استراتژیک خود رژیم صهیونیستی میدهد یک نوع پیغام برای واشنگتن نیز محسوب خواهد شد3. چین میتواند بعد از حل مسئله فلسطین، دیگر پرونده های حل نشده جهانی را نیز به سبک خود حل و فصل نماید.

نفوذ اقتصادی به فلسطین، پکن در سال های گذشته با ایده ابر پروژه یک کمربند یک راه توانست زیرساخت های زیادی در کشورهای همسایه خود ایجاد نماید و با این اقدام کشورهای زیادی را به خود وابسته نمود. تکمیل پروژه مذکور میتواند بخشی از معامله چین با گروه های فلسطینی برای فردای بعد از جنگ باشد. ایجاد زیرساخت های چینی در سرزمین فلسطین میتواند این محدوده جغرافیایی را تبدیل به پل انتقال کالا و اجناس جبهه شرق به مغرب زمین کند. این معامله دو سر برد میتواند وضعیت اقتصادی سرزمین جنگ زده فلسطین را بهبود ببخشد و برای چین نیز منفعت مالی مناسبی در بر خواهد داشت. اینکه رژیم صهیونیستی با توجه به سرمایه گذاری های قابل توجه چین در سرزمین های اشغالی که از سال های قبل ادامه دار بوده است4 موافق طراحی پکن باشد مسئله ای است که در آینده باید نسبت به صحت آن اظهار نظر کرد.

در مجموع باید گفت، چین نسبت به تغییر روند اقدامات خود در مسائل بین المللی یک تغییر محسوس داشته است و با حضور خود در پرونده های مهم جهانی در حال نقش آفرینی است یک واقعیت غیر قابل کتمان است. افزایش وزن بازیگری چین میتواند نقش کنش گری ایران را نیز تقویت نماید و با هدایت ایران، چین به عنوان دومین ابر قدرت جهانی فعالیت های جبهه شرق را به پبش خواهد برد. چین از دیرباز مسائل اقتصادی را اولویت بازیگری خویش میدید اما با توجه به اهمیت نقش امنیت در ثبات مسائل اقتصادی اینک چین اولویت خود را تقویت امنیت خود میبیند، این مسئله بار دیگر ثابت نمود که نقش امنیت در جهان امروز به شدت در حال افزایش است و کشورهای جهانی در ابتدا باید بتوانند برای ثبات خود مسائل امنیتی  خود را حل و فصل نمایند و سپس به رشد اقتصادی فکر نمایند. در واقع باید گفت مناسبات بین المللی به بعد و قبل عملیات طوفان الاقصی و وعده صادق تقسیم شده است.

1.        https://www.reuters.com/world/hamas-fatah-meet-with-media-china-after-reconciliation-talks-2024-07-23/

2.       https://mecouncil.org/publication/chinas-approach-to-palestine-and-israel-towards-a-greater-role/

3.        https://www.nbcnews.com/news/world/china-hamas-fatah-palestinian-unity-middle-east-diplomacy-rcna162825

https://thediplomat.com/2023/12/understanding-chinas-position-on-the-israel-palestine-conflict/