پادشاه جدید بریتانیا؛ دست دوستی با فرانسه یا مصلحت اندیشی

دیدار تاریخی پادشاه بریتانیا از فرانسه، اگرچه در فضایی دوستانه و با لبخندهای طرفین همراه بود اما از این واقعیت که این دو کشور هیچگاه نمیتوانند به یکدیگر اعتماد کامل داشته باشند، چیزی کم نمیکند. ریشه های این بی اعتمادی به تاریخ پر فراز و نشیب روابط دو کشور باز میگردد، این دو کشور بیش از۴۰بار با یکدیگر در جنگ و نبرد بوده اند از اولین جنگ در سال۱۱۰۹ میلادی تا جنگ ۱۰۰روزه در سال۱۸۱۵ که بیشتر این جنگها با حمایت های بریتانیا علیه جمهوری فرانسه تدارک دیده میشده است.

اوج این درگیری ها با شکست ناپلئون در سال۱۸۵۹ همراه بود و برای چندین دهه صلحی شکننده بین دو کشور برقرار شد، هرچند بریتانیا ترس حمله  فرانسه را داشت. این روابط همواره رو به سردی پیش میرفت تا در سال۱۹۰۴ معاهده معروف Entente Cordiale بین دو کشور به امضا رسید و این دو فصل جدیدی از روابط و دوستی را آغاز کردند و منجر به همکاری و همراهی بیشتر این دو کشور برای مهار آلمان شد. این دو کشور در جنگ های جهانی کنار یکدیگر متحد بودند و علیه آلمان جنگیدند، در دوران جنگ سرد از لیبرال دموکراسی حمایت کردند و هر دو از اعضای موسس ناتو بودند. بنظر این روابط به گرمی پیش میرفت که ژنرال دوگول با نگاهی منفی به روابط بریتانیا و ایالات متحده سعی در جداسازی فرانسه از اتحادهایی داشت که بریتانیا عضو آنها بود و همچنین اجازه عضویت به آنها را در نهادهای اروپایی نمیداد. هرچند بعد از دوگول این مسئله حل شد اما ریشه های بی اعتمادی بین طرفین بسیار عمیق بود و این موضوع با خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا که درسال ۲۰۱۶ و  بر اساس همه پرسی به انجام رسید به اوج خود رسیده است. فرانسه بریتانیا را به ترک بلوک مشترک در زمان بحران مالی متهم کرد و آقای جانسون نخست وزیر اسبق بریتانیا نیز همواره به انتفاد از عملکرد فرانسه در زمینه های مختلف می‌پرداخت.[1]

در واقع می‌توان گفت که روابط دو کشور در یکی از چالشی ترین و بدترین شرایط صد سال گذشته قرار دارد. در این شرایط و اوضاع پیچیده روابط، چارلز سوم پادشاه بریتانیا به همراه ملکه خود کاملیا هفته گذشته مهمان کاخ ریاست جمهوری فرانسه بودند. دیداری که برای ۶ ماه به دلیل اعتراضات و نا آرامی های فرانسه به تعویق افتاده بود و پس از بازگشت آرامش به این کشور این دیدار سه روزه به انجام رسید.

بنظر می‌رسد از وقتی که آقای سوناک به نخست وزیری رسیده است روابط این دو کشور رو به بهبود است، زیرا نظرات و نگاه ریشی سوناک به مکرون تا حد زیادی شبیه است. این شباهت فقط به روسای دولت بر نمی‌گردد، در واقع، این دو کشور شباهت‌های پنهان زیادی دارند - از جمله جمعیت تقریباً یکسان، ساختار اقتصادی شبیه به هم.

با وجود این شباهت ها آنها همچنان رقبای تاریخی هستند و به قول نویسنده فرانسوی ژوزه آلن فرالون، زمانی که رابطه با انگلیسی‌ها را توصیف کرد اینگونه گفت که: «عزیزترین دشمنان ما»،  بیانی به بهترین وجه ممکن از نوع نگاه فرانسه به انگلیس[2].

با این حال مکرون از ابتدای پادشاهی چارلز سوم سعی کرده است که روابط حسنه و گرمی با او داشته باشد، بنظر رئیس جمهور مکرون به خوبی میداند که راه تعامل با برتانیا از باکینگهام میگذرد و ساختمان شماره ۱۰ چندان نقش مهمی نمی‌تواند ایفا کند و استقبال با شکوه او از پادشاه به خوبی موید این مطلب است.

موضوعات مطرح شده بین دو رئیس کشور چندان رسانه ای نشد اما موضوعاتی مانند جنگ اوکراین، بحران آب و هوایی و بحران مهاجران از جمله مسائلی بود که رسانه ای شد و نشان از نقاط اشتراک و تلاش این دو کشور در راستای منافع مشترک بین طرفین است[3]. در واقع وجود چالش های جدی که این روزها هردو کشور با آن دست و پنجه نرم میکنند، از عوامل مهم شکل گیری این دیدار و تلاش برای بهبود روابط است، فارغ از مسائل جهانی موضوعات داخلی بین دو کشور مانند اقتصاد و معیشت و زنجیره تامین نیازهای مختلف از جمله دیگر دلایلی است که میتوان برای این دیدار برشمرد.

این دیدار بنظر برای هردو طرف از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. چارلز سوم به دنبال تثبیت خود به عنوان پادشاه است و در تلاش است تا حد ممکن بریتانیا از اثرات بحران‌های جهانی مانند جنگ اوکراین و بحران مهاجران درامان بماند و برای خود چالش و دردسر جدیدی ایجاد نکند، بنظر این دیدار برای پادشاه به منزله یک فرصت در راستای همین اهداف بوده که بتواند فرانسه را به عنوان پیشگام در این مسیر قرار دهد و طبق سنت تاریخی انگلیسی با کمک های مالی خود فرانسه را همراه سازد و هزینه های پادشاهی را تا حد امکان کاهش دهد و از سرمایه اجتماعی یا نیروی بریتانیایی حداقل استفاده شود.

  فرانسه نیز برای بهبود شرایط و بحران اقتصادی و افزایش نقش خود به عنوان یک بازیگر مهم به این دیدار و نتایج آن نیاز دارد تا بتواند هم وجهه ی رئیس جمهور خود را بازگرداند و هم در سطح اروپا خود را از انزوا خارج کرده و یک بازیگر اثرگذار  به ویژه در سطح اتحادیه اروپا نشان دهد و  به عنوان یک عنصر اصلی در اتحادیه اروپا بتواند هم چنان اتحادیه را حفظ کند و در کنار آن مکرون به دنبال پر کردن خلا ناشی از نبود خانم مرکل است و سعی دارد با کارها و اقداماتی مهم و البته الهام بخش خود را رهبر اروپا نشان دهد موضوعی که تا به امروز در انجام آن چندان موفق نبوده است. در کنار این مسئله فرانسه به دنبال این است که این پیام را برای دیگر اعضا ارسال کند که بریتانیا از اینکه از اتحادیه اروپا جدا شده ناخشنود است و به دنبال راه های جبران این جدایی است.

امین مهدوی

[1] euronews.com

[2] euronews.com

[3] reuters.com