وزیر خارجه عربستان در اوکراین به دنبال چه بود؟
به گزارش مشرق، حدود یک هفته پیش، جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا به کی‌یف، پایتخت اوکراین سفر کرد و به عنوان مخالف روسیه در این کشور جولان داد.«فیصل بن فرحان» وزیر خارجه عربستان سعودی نیز در کمال تعجب هفته جاری به کی‌یف رفت و با «ولادیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهور و «دیمیتری کولبا» وزیر خارجه اوکراین دیدار کرد.
کی‌یف نیز اعلام کرد که ریاض تمام تلاش خود را برای کاهش رنج ملت اوکراین به کار خواهد بست. (عربستان سعودی سال‌هاست که بیشترین درد و رنج را به مردم یمن تحمیل کرده است).
بن فرحان نیز توضیح داد که عربستان دو بسته کمک به اوکراین به ارزش ۴۱۰ میلیون دلار ارائه کرده است.
فیصل بن فرحان در خصوص اهداف این سفر در جمع خبرنگاران گفت که طبق توافق با طرف اوکراینی، محل هزینه ۴۱۰ میلیون دلار کمک بشردوستانه دولت عربستان که در ماه اکتبر مقرر شده بود، مشخص گردید.
روزنامه رأی الیوم با انتشار یادداشتی در این خصوص، نوشت که اکنون چند سوال مطرح است و آن این است که آیا ریاض در این سفر راه واشنگتن را دنبال کرده است؟ چرا در این زمان دست به این اقدام زدید؟ اهداف ریاض از این سفر چیست؟ چرا اقدام به کمک مالی به کی‌یف می‌کند اما ارائه هرگونه کمک به کشورهای دوست و برادر عربی خود را مشروط می‌کند؟
نویسنده در ادامه پاسخ این سوالات را غیرقطعی دانست و نوشت: «عربستان سعودی از آغاز بحران اوکراین و روسیه بی طرفی را برگزیده و حتی برخی اوقات، با انتخاب روسیه، اقدام به تشدید تنش و برهم زدن تعادل، کرد و از پذیرش درخواست واشنگتن برای افزایش تولید نفت خودداری کرد. حال ریاض از دروازه ایجاد تعادل به کی‌یف باز می‌گردد و پس از آن‌که جنگ اوکراین به سال دوم خود وارد می‌شود، کمک‌های قابل توجهی بالغ بر ۴۰۰ میلیون دلار به اوکراین ارائه می‌کند.
نویسنده بر این باور است که مسکو که روابطش با عربستان سعودی به صورت صعودی و مثبت تقویت شده است، ممکن است از این سفر وزیر خارجه عربستان به کشور دشمنش؛ اوکراین، ناراضی باشد به ویژه که فیصل بن فرحان؛ نخستین مقام سعودی و عرب است که طی سی سال اخیر به اوکراین سفر کرده است.
به اعتقاد نویسنده، اما این سفر در نوع خود متعادل ماند و به سطح حمایت محمد بن سلمان، ولی‌عهد سعودی که حاکم واقعی عربستان محسوب می‌شود، از اوکراین نرسید و با وجود همه فشارها، از حمایت توافق «اوپک +» بر نداشت. لذا نمی‌توان گفت که سفر وزیر خارجه عربستان به کی‌یف با وجود آن‌که اعلام شده نبود، تعجب‌آور نیست. ضمن این‌که همه نیروهای داخلی و خارجی اوکراین می‌دانند که سفرهایی این‌چنین با هماهنگی امنیتی صورت می‌گیرد و در هنگام حضور این مقامات در اوکراین، حملات هوایی و نظامی سوریه متوقف می‌شود. بایدن نیز اعلام کرد که مسکو از سفرش به کی‌یف اطلاع داشت.
در ادامه این یادداشت آمده است: کشورهایی مثل مصر، اردن و سایر کشورها به کمک‌های مالی عربستان سعودی وابسته هستند و مسکو قطعا در میان آنها نیست. لذا این سوال برای این کشورها به وجود می‌آورد که چگونه ریاض آنها را به عنوان «کشورهای دوست و خواهر» نادیده می‌گیرد و کمک به آنها را مشروط می‌کند اما اکنون به کمک ۴۰۰ میلیون دلاری در قابل کمک‌های بشردوستانه و نفتی به کی‌یف اقدام می‌کند.
پاسخ این است که همانطور که بن فرحان در اکتبر گذشته اذعان داست، مسکو احتمالا با ارائه کمک‌های بشردوستانه و کمک‌های نفتی با ملاحظات نفتی مخالفتی ندارد. لذا این سفر وزیر خارجه عربستان قابل درک است زیرا کشورش ، بر خلا مقامات اروپایی و آمریکایی سلاح‌هایی را که معادلات جنگ را تغییر دهد، به کی‌یف ارائه نمی‌کند ضمن این‌که عامل انسانی در فصل زمستان بسیار اهمیت دارد و عربستان سعودی می داند که چگونه این پول به عنوان کمک در اوکراین خرج شود،همان طور که «محمد الجدعان» وزیر دارایی عربستان، تایید کرد که دوران اعطای کمک بدون قید و شرط تغییر کرده است.
در ادامه این یادداشت آمده است: « شایان ذکر است که عربستان سعودی یکی از ۱۴۱ کشوری بود که هفته پیش به نفع قطعنامه غیرالزام‌آور سازمان ملل مبنی بر خروج مسکو از اوکراین رای مثبت داد. سپس وزیر بن فرحان به کی‌یف رفت و این امر سوالات زیادی را برای مقامات روسیه در خصوص موضع ریاض در قبال جنگ اوکراین به وجود آورده است. هرچند که این قطعنامه غیرالزام‌آور است اما عربستان سعودی، پیشتر در عملیات تبادل اسرا میان روسیه و اوکراین نقش داشت و این به آن معناست که شاید سفر بن فرحان به کی‌یف در همین راستا و تقویت نقش میانجیگری در جنگ اوکراین باشد».
رسانه‌های غربی، سفر بن فرحان به کی‌یف را سفر صلح‌آمیز توصیف کردند و تا اکنون، مسکو موضع‌گیری قابل توجهی علیه این سفر اتخاذ نکرده است. قدردانی مقامات مسؤول اوکراین از عربستان سعودی و سفر حمایتی او، کاملا طبیعی و قابل پیش‌بینی است؛ هرچند که کی‌یف بیش از این از ریاض انتظار دارد.
بنا بر این یادداشت، آن‌چه که اهمیت دارد این است که بن‌فرحان نه تنها به عنوان نخستن مقام سعودی که به عنوان نخستین مقام عربی از زمان حمله روسیه به اوکراین، به این کشور رفته است و از نظر برخی، حضور او در کشورش تحت جنگ و محاصره حاکی از آن است که وی نقش یک بازیگر بین‌المللی را در بحرانی جهانی که در سطح یک جنگ جهانی است، ایفا می‌کند و قدرت آن در تاثیرگذاری بر موازنه قوا با استفاده از سلاح نفت و پول و چه بسا ایفای نقش به عنوان میانجیگر و بی‌طرف برای پایان دادن به جنگی که وارد دومین سال خود می‌شود، قابل ملاحظه است.
فیصل بن فرحان، کی‌یف را از طریق قطار ریاست جمهوری که او را به لهستان می برد، ترک کرد، همانطور که جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، کی‌یف را با همین قطار به سمت ورشو ترک کرد. فرحان ۴۰۰ میلیون دلار کمک بشردوستانه سعودی را به اوکراین داد و بایدن کمک نظامی جدیدی به ارزش ۵۰۰ میلیون دلار ارائه کرد.
به دنبال آغاز درگیری روسیه با اوکراین در فوریه گذشته، کشورهای غربی ضمن محکوم کردن مسکو و تشدید فشارهای اقتصادی، حمایت‌های همه جانبه سیاسی، مالی، تسلیحاتی از کی‌یف را در دستور کار قرار دادند.
به رغم حمایت‌های غربی‌ها، در صحنه میدانی روسیه توانست دست‌کم ۲۰ درصد از خاک اوکراین را به تصاحب خود درآورد.
روسیه پیش از این بارها تأکید کرده که کشورهای غربی با تأمین تسلیحات برای اوکراین به صورت غیررسمی خودشان را وارد جنگ کرده‌اند. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین هفته پیش گفت: «مرز میان دخالت مستقیم و غیرمستقیم به تدریج در حال از بین رفتن است».
