مناقشه پکن و تایپه، شکست دیگر ناتو!

نوید دانشور

     طی دهه‌های اخیر همواره چین، تایوان را قلمرو خود دانسته و در طول چند سال گذشته رزمایش‌های نظامی متعددی را در مناطق اطراف این جزیره انجام داده[1] و دائماً در حال رصد و پایش وضعیت این جزیره واقع در آب‌های شرقی چین بوده است. در ادامه همین وضعیت و سیاست، یکی از ابتدایی‌ترین اقدامات چین محاصره اقتصادی و نظامی این جغرافیای کوچک بوده است.[2] شاید بتوان پیشاپیش پیش‌بینی نمود پس از شکست‌های متعدد نیروهای غربی به رهبری ناتو در جبهه‌های اکراین در مقابل روسیه و شکست فاجعه‌بار نظامی-اطلاعاتی در مقابل نیروهای مقاومت فلسطین، اگر فشارهای چین از حالت بالفعل به حرکت عملی تبدیل گردد مسلماً سومین شکست بزرگ ناتو و هم‌پیمانانش رقم خواهد خورد.

باید در نظر داشت شاید در ظاهر این سیاست محاصره یا ایجاد اقدامات ثانویه جهت تحت‌فشار قراردادن تایپه بخشی از یک سیاست بلندمدت و آرمانی به نظر برسد ولی در عمل کارایی خود را نشان داده و باعث شده است بارها مقامات غربی به فکر حفظ و یا تقویت منافع خود در مرزهای تایوان باشند. در همین خصوص دستیار وزیر دفاع آمریکا در امور دفاعی حوزه هندوپاسیفیک، الی راتنر بیان داشته است که" محاصره کردن تایوان باعث خواهد شد که متحدان تایپه منابع خود را برای کمک به این جزیره بسیج کنند چراکه محاصره تایوان تأثیر اقتصادی ویران‌کننده‌ای خواهد داشت".[3]  در ادامه به خاطر داریم که تأثیرات این سیاست به‌گونه‌ای بود که سخنگوی وقت وزارت خارجه آمریکا با صدور بیانیه‌ای به بیان کرده بود: از چین می‌خواهیم فشار نظامی، دیپلماتیک و اقتصادی خود علیه تایوان را متوقف کند.

اما آنچه در پس این شرایط نهان شده است، شکست اهداف و برنامه‌های به‌ظاهر بازدارنده ناتو در عرصه سیاست‌های جهانی باشد. چراکه پس از توقف و شکست پیش‌بینی‌شده ناتو و متحدان غربی آن در جبهه‌های نبرد اوکراین و در ادامه شکست متحد استراتژیک آمریکا در سرزمین‌های اشغالی نوید سومین عدم توفیق اهداف و سیاست‌های ناتو به گوش می‌رسد. پیش‌بینی عدم توفیق ناتو در مواجه با بحران‌ها و چالش‌های پیش روی اعضا و متحدین ناتو آن‌چنان سخت یا پیچیده نخواهد بود. در دوران نظم نوین جهانی چالش‌های جدیدی پیش روی ناتو قرارگرفته است .اما معضل اصلی که ناتو این روزها با آن دست‌به‌یقه است عدم وجود یک رویکرد ثابت و یکسان در اعضای آن است. موضوعی که به‌خوبی در نشستهای اخیر آن‌ها نمایان بوده است، که این‌یک بلاتکلیفی استراتژیک و مهم است و اعضای آن باید به این سؤال مهم پاسخ دهند که هدف ناتو چه بوده و برای تحقق آنچه باید کرد؟[4]  همین سؤال مهم نشان‌دهنده عدم وجود اراده‌ای قاطع در حمایت‌های قطعی و نهایی در چالش‌های بین‌المللی است که از آن جمله مهم‌ترین آن‌ها بحران تایوان در مواجه با چین اشاره کرد.  کارشناسان نظامی معتقدند زمانی که در اوایل سال جاری میلادی ینس استولتنبرگ دبیر کل ناتو  از این واقعیت که روسیه و چین در حال نزدیک‌‌تر شدن هستند گفته و از هراس ناتو از سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجه چین و پیشرفت‌های نظامی آن‌ها سخن می‌گفت معنای این جمله که ناتو باید مطمئن شود که دوستانی در هند و اقیانوسیه دارد فقط حمایت‌های ظاهری بوده باشد،[5] چراکه عملاً ناتو اجماع و از آن مهم‌تر قدرت متمرکزی جهت مواجهه مستقیم با چین را نخواهد داشت. درعین‌حال ینس استولتنبرگ درباره آینده تایوان ابراز نگرانی کرده و بیان داشته است: «آنچه امروز در اروپا یعنی جنگ میان اوکراین و روسیه رخ‌داده، می‌تواند فردا در آسیا رخ دهد. همین جمله به‌ظاهر ساده دبیر کل ناتو نشان‌دهنده ترس و واهمه ناتو و هم‌پیمانان آن از مواجهه مستقیم با چین خبر می‌دهد.

در پایان باید خاطرنشان ساخت که با توجه به بروز درگیری‌ها و مناقشات مختلف در دنیا و احتمال شعله‌ور شدن بحران‌های جدید در سراسر جهان، اتحادهای جدیدی بین کشورهای مختلف در حال شکل‌گیری است که در پس آن می‌توان به حاشیه رانده شدن و شکست اهداف از پیش تعیین‌شده ناتو را مشاهده کرد. این مسئله زمانی بیشتر به نظر می‌رسد که با نگاهی به وضعیت اقدامات و عدم توفیقات ناتو و متحدانش در طول سال‌های اخیر علی‌الخصوص در مناقشه روسیه و اوکراین و نیز مقاومت ملت مظلوم فلسطین در مقابل رژیم اشغالگر قدس شاهد انفعال و عدم کارایی این اتحاد غربی هستیم.

[1] https://www.theguardian.com/world/2023/sep/27/china-military-excercises-near-taiwan

[2] https://www.reuters.com/world/asia-pacific/china-says-military-held-naval-air-combat-readiness-patrol-around-taiwan-2023-08-19/

[3] https://www.atlanticcouncil.org/news/transcripts/analyzing-the-pentagons-2023-china-military-power-report/

[4] https://fa.iuvmpress.co/%D9%86%D8%A7%D8%AA%D9%88-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%AA%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%81%DB%8C-%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF

[5] https://parsi.euronews.com/2023/02/01/nato-warning-increasing-cooperation-between-beijing-and-moscow-and-chinas-nuclear-weapons