ماموریت دشوار پایان دادن به جنگ در سودان

پس از اینکه خارطوم پایتخت سودان از شهری آرام به کانون درگیری تبدیل شد، تحرکاتی از جانب عربستان و آمریکا برای برگزاری نشست جده به منظور برقراری آتش بس انجام شد.

گرچه در نشست جده توافقاتی حاصل شد اما آتش بسی برقرار نشد و روز جمعه مناطق مختلف خارطوم شاهد درگیری بود.

در واقع این گام اضطراری و کوتاه مدت بود. به منطور خاموش کردن صدای تفنگ‌ها، نمایندگان دو ژنرال به جده رفتند اما طرفین تمایلی به حل و فصل ریشه ای بحران ندارند.

قانع کردن دو ژنرال برای آتش بس دشوار است. «عبدالفتاح البرهان» خود را مشروع می داند و حمیدتی را شورشی می خواند در مقابل حمیدتی خواهان وضع برابر است. دو ژنرال حاضر به کوتاه آمدن نیستند.

از سویی مشکلی که میانجی گران دارند این است که نیاز دارند که دو طرف به آنها اعتماد کنند و امتیازی برای حل بحران بدهند؛ اما دو ژنرال هرکدام منافع خاص خود را دنبال می‌کنند.

تنها موضوعی که طرفین روی آن توافق دارند این است که قدرت به غیرنظامیان داده نشود.

به عبارت بهتر هر کدام از دو ژنرال به دنبال کسب غنایم هستند و به نظر نمی‌رسد که دموکراسی فعلا جایی در سودان داشته باشد.

با این حال اگر جنگ به زودی پایان نیابد، سودان در معرض فروپاشی قرار خواهد گرفت.

آنچه کار را برای آتش بس سخت کرده، این است که طرف‌های درگیر به دنبال از رده خارج کردن طرف دیگری است؛ اما این وضعیت نمی‌تواند تا ابد ادامه یابد زیرا ذخایر سلاح طرفین تمام خواهد شد و کمک‌های مالی و لجستیکی هم ته خواهد کشید.

دودستگی در صفوف طرفین رخ خواهد داد و گروه‌های مسلح دیگری وارد عمل خواهند شد و گروه‌های داخلی برای دفاع از خود مسلح خواهند شد.

این وضعیت به ویژه دردارفور خطرناکتر است. تاکنون حادثه برنامه ریزی شده علیه غیرنظامیان رخ نداده است اما به محض اینکه هر کدام از طرفین مرتکب کشتاری علیه گروه یا قبیله خاص شود، این درگیری بسیار پیچیده خواهد شد.

همگان اوضاع دارفور در سال‌های 2003 و 2004 را به خاطر دارند و این احتمال وجود دارد که همه سودان وضعیتی مشابه آنچه در دارفور رخ داد، پیدا کند.

این در حالی است که جنگ در سودان سبب فرار شمار زیادی شده است و سخنگوی کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهجویان اعلام کرد که شمار جمعیتی که از درگیری‌های نظامی سودان گریخته‌اند به 200 هزار نفر رسیده است.

«اولگا سارادا» گفت:  حدود 60 هزار از این جمعیت با عبور از کویر خود را به کشور چاد رسانده‌اند.90 درصد از 30 هزار نفری که در روزهای اخیر وارد چاد شده‌اند زنان و کودکان هستند و یک‌پنجم این کودکان خردسال از سوء تغذیه رنج می‌برند.

او به منظور جلوگیری از بروز یک فاجعۀ انسانی و پیشگیری از تنش‌ها بر سر منابع ناچیز پشتیبانی از آوارگان، خواستار حمایت مالی فوری از سوی از جامعۀ جهانی شد.

این سخنگو تأکید کرد که حمایت از بخش خصوصی در مقایسه با سایر موارد اضطراری، با وجود فوریت و شدت بحران، کند بوده است.

منابع وابسته به یونیسف هم اعلام کردند که یکی از کارخانه‌های اصلی تولید غذا برای کودکان مبتلا به سوءتغذیه در خارطوم، پایتخت سودان، بر اثر آتش‌سوزی نابود شده است.

این منابع از دلیل این آتش‌سوزی و احتمال عمدی بودن آن ابراز بی‌اطلاعی کرده و بیان کردند: این حادثه به خوبی نشان می‌دهد که درگیری‌های نظامی چگونه جان کودکان بی‌گناه را به اشکال گوناگون به خطر می اندازد.

پیشتر، با ادامۀ درگیری نظامی بین دو گروه رقیب در پایتخت سودان، سازمان ملل متحد 12 اردیبهشت هشدار داده بود که تدوام این وضعیت می‌تواند به فرار 800 هزار نفر از این کشور منجر شود.

پایان دادن به جنگ سودان نیاز به تحرک بین المللی فعال دارد و اگر جنگ به سرعت پایان نیابد، خطر در افق دیده می‌شود. خاتمه دادن به جنگ در حال حاضر ماموریت دشواری است اما اوضاع زمانی دشوارتر خواهد شد که گروه‌های مسلح رقیب هرکدام به دنبال کسب منافع خود باشند.

شاخصه درگیری کنونی در سودان این است که کانون آن خارطوم است. درگیری کنونی بحران انسانی تمام عیاری را رقم زده است  و جدای از آوارگان زیادی این درگیری برجای گذاشته است.

سودانی‌هایی که آب و برق و سوخت ندارند و نیاز به پول دارند، احساس می کنند که جامعه جهانی آنها را به حال خود رها کرده است. راه حل ساده برای بحران سودان وجود ندارد و اوضاع به جای اینکه بهتر شود در حال بدتر شدن است.

رسانه‌ها روز شنبه 15 آوریل از درگیری شدید بین نظامیان سودان در شهر ورزشی در جنوب خارطوم، پایتخت سودان خبر دادند.

چندی است که اختلاف میان ژنرال «عبدالفتاح البرهان» رئیس شورای حاکمیتی و فرمانده ارتش سودان با سرلشکر «محمد حمدان دقلو» مشهور به «حمیدتی» شعله‌ور شده‌‌ است، ریشه این اختلاف کاهش قدرت و اختیارات فرمانده نیروهای واکنش سریع و حتی مطرح شدن بحث ادغام این نیروها در ارتش سودان است، به‌علاوه، این دو فرمانده درباره توافقنامه چارچوب (تشکیل دولت مدنی و خروج نظامیان از صحنه سیاست) اصلاح ساختار ارتش و تشکیلات امنیتی، روابط خارجی سودان با یکدیگر اختلاف نظر دارند.

منبع: تسنیم