سفر علی‌اف به مصر

امیرعلی یگانه

در روزهای گذشته شاهد سفر رییس جمهور آذربایجان به کشور مصر بودیم1. حضور رییس جمهور آذربایجان در دانشگاه الازهر و دیدار با رییس این دانشگاه اسلامی نیز از رویدادهای مهم  سفر الهام علی اف در قاهره بود. این سفر که برای توسعه روابط  دو کشور صورت گرفت در میان اخبار نسل کشی رژیم صهیونیستی در غره و درگیری حزب الله با رژیم اسرائیل کمتر به  بررسی آن پرداخته شد. چرایی سفر رییس جمهور آذربایجان به مصر نیاز به بررسی ابعاد مختلف این سفر دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت؛

بررسی بحران غزه، یکی از اهداف اعلام شده سفر الهام علی اف به قاهره بررسی بحران انسانی در غزه و تلاش برای توقف این جنگ اعلام شده است2. با توجه به این مساله که دو کشور مصر و آذربایجان هر دو با رژیم صهیونیستی روابط دیپلماتیک دارند، تلاش این دو کشور میتواند بر روی بحران غزه تاثیر گذار باشد. ملت های دو کشور مصرانه خواهان پایان یافتن این جنگ خانمان سوز هستند و این مساله دو دولت مصر و آذربایجان را تحت فشار قرار داده است تا حتی ظاهرا در حال تلاش برای یافتن راه حل هایی برای خاتمه دادن به مشکلات غزه باشند اما در اصل شواهدی مبنی بر اقدامات عملی  دولت مصر و آذربایجان برای تحت فشار قراردادن اسرائیل مشاهده نمیشود و این مساله برای مردم دو کشور مذکور نگران کننده می باشد.

تبادل انرژی، یکی از مسائلی که در لابلای متون مذاکراتی دو رییس جمهور در قاهره دیده شد بحث ارتقا همکاری حول موضوع انرژی بود که آذربایجان با توجه به دارا بودن منابع غنی گاز و نفت میتواند با همکاری مصر این مزیت خود را به کشورهای منطقه صادر کند و ارزش افزوده این محصول خود را چندین برابر کند. جغرافیای مصر میتواند زمینه های لازم برای ترانزیت انرژی آذربایجان را فراهم کند و این مساله برای دولت مصر نیز که به شدت در مساله اقتصاد تحت فشار است کمک کننده مناسبی می باشد.

تقویت نقش اثر گذاری آذربایجان: رییس جمهور آذربایجان در سال های گذشته نشان داده است تمایل دارد نقش کشور خود در مناسبات بین المللی و منطقه ای را افزایش دهد. بعد از جنگ باکو و ایروان در قره باغ  و پیروزی نسبی که آذربایجان بدست آورد روحیه رییس جمهور این کشور برای توسعه نقش آذربایجان در مسائل بین المللی تقویت شد. حضور رییس جمهور این کشور در قاهره  درست در نزدیکی سرزمین های اشغالی پیامی برای مردم مسلمان منطقه غرب آسیا بود که کشور آذربایجان در تحولات غزه منفعل نیست و در حال ایفای نقش میانجی گری در قبال مردم مظلوم فلسطین می باشد. اینکه آیا هدف واقعی رییس جمهور آذربایجان این است یا نه، مساله ای است که آینده مشخص خواهد شد.

کریدورها ، یکی از مسائل مهمی که در مذاکرات دو کشور آذربایجان و مصر مشاهده شد، بحث تقویت خط ریلی باکو، تفلیس و قارص بود3، این راه مواصلاتی که در راستای طرح ایجاد و تقویت کریدور میانی مطرح شده است یکی از طرح های ترکیه برای دور زدن ایران و روسیه در منطقه شرق آسیا می باشد. با  تقویت خط ریلی باکو تفلیس قارص، منطقه آسیای مرکزی میتواند محور مواصلاتی موازی با طرح  کریدوری شمال _جنوب  ایران و روسیه باشد . در صورت عملیاتی شدن این طرح، مصر نیز میتواند به عنوان کشوری که در این طرح حضور دارد از مزایای جغرافیایی خود استفاده کند و حق ترانزیت کالا به دیگر کشورهای غربی را دریافت نماید.

در مجموع باید گفت، طرح های اقتصادی یکی از مواردی است که کشورها تمام اقدامات خود را حول این محور طراحی میکنند. در جهانی که اقتصاد حرف اول را می‌زند، حتی امنیت نیز در پیوند با آن تعریف خواهد شد. دولت آذربایجان بعد از پیروزی نسبی که در جنگ قره باغ بدست آورد در حال تدارک طراحی جدیدی برای پیشرفت کشور خود می باشد که با ایجاد و تقویت کریدور میانی در کنار طرح کریدوری شمال_جنوب از تمام امکانات منطقه برای افزایش قدرت خود بهره ببرد. آذربایجان هم در طرح کریدور میانی ترکیه حضور فعال دارد و هم در طرح کریدور شمال_جنوب روسیه و ایران. بنابراین عملگرایی کشور آذربایجان در شرایط بین المللی موجود میتواند نقش این کشور در طرح های توسعه بین المللی قدرت های فرامنطقه ای را افزایش دهد. این مساله بصورت خاص تاثیرات خود  را بر روی همسایگان این کشور خواهد گذاشت ( ایران، روسیه).

 1. https://news.az/news/video-azerbaijan,-egypt-set-to-boost-trade-following-high-level-visits

2. https://caliber.az/en/post/246729/

3. https://english.ahram.org.eg/NewsContent/1/1234/525094/Egypt/Foreign-Affairs/Sisi-commends-progress-in-AzerbaijanArmenia-border.aspx