حکومت بر اقتصاد ویران سوریه
همچنین صرفنظر از اینکه تحریمها برداشته شوند یا همچنان باقی بمانند، سوریه از یک سلسله مشکلات ساختاری اقتصادی رنج میبرد. امروز زیرساختهای این کشور بهویژه شبکهی حملونقل سوریه بهشدت خسارت دیده است. مشکلات مربوط به جابهجایی در سراسر این کشور بر افزایش مستمر هزینهی تولید میافزاید. همچنین کمبود کالاهای کلیدی و منابع انرژی، بهویژه سوخت و برق کاملاً محسوس است. منابع اصلی نفت و گاز طبیعی در شمال شرق تحت کنترل کردهاست، تولید بخش انرژی بهشدت کاهش یافته است تا جایی که جولانی قادر به تامین سوخت نانواییها هم نیست.
سوریه پس از سقوط حکومت اسد به لحاظ اقتصادی دچار چالشهای عمدهای شده است هر چند برخی از آنها متعلق به سالهای جنگ داخلی در سوریه است که تاکنون باقی ماندهاند. رژیم اسد به دلیل تحریمهای متعدد و سرقت منابع نفتی خود توسط غربی ها نتوانست این مشکلات را حل کند اما روند بازسازی زیرساختهای این کشور در دوران اسد رو به بهبود بود. با بدست گرفتن حکومت در سوریه توسط ارتش آزاد سوریه و هیئت تحریر الشام سهم خواهی کشورهایی که در سقوط اسد دخیل بودند شروع شده است علاوه بر این تحریمهای بینالمللی، بحران انرژی و مدیریت پیچیده ی کشوری که حالا در دست تحریرالشام است، موانع بزرگی بر سر راه بازسازی اقتصادی این کشور قرار داده است.
اکنون الجولانی با چالشهای اقتصادی جدیدی روبرو شده است. در خیابانهای دمشق، یک روز پس از سقوط اسد، هرجومرج به وجود آمد. بانک مرکزی غارت شد و شهرهای مختلف سوریه شاهد اعتصاب و اعتراضات کسبه و فعالان اقتصادی بوده است.
با وجود آن که پس از سقوط اسد، ارزش پوند سوریه در بازار سیاه به طور قابلتوجهی بهبود یافت و به ۱۲هزار پوند در مقابل یک دلار آمریکا رسید. چند روز قبل از سقوط دمشق، این رقم بیش از ۲۲هزار پوند بود. افزایش ارزش پول سوریه یکی از چالشهای عمده دولت جدید خواهد بود. چرا که طی چند سال گذشته، سوریها حتی با کنار گذاشتن پوند سوریه، لیر ترکیه را بهعنوان ابزار اصلی مبادلات خود انتخاب کردهاند. واضح است، وادارکردن مردم این مناطق به استفاده ی دوباره از پول ملی سوریه به دلیل بیثباتی فزایندهی آن، اقدام محبوبی نخواهد بود.و بنظر می رسد اعتراضاتی را در پی داشته باشد بنابراین اجرایی نیست. همانطور که اقدام جولانی در سوریه برای اعمال تعرفهها و مالیاتهای گمرکی روی کالاهای وارداتی سبب اعتراض کسبه، شرکتها و مؤسسات تجاری مناطق «الدانا» و «سرمدا» در شمال «ادلب» شد.
همچنین صرفنظر از اینکه تحریمها برداشته شوند یا همچنان باقی بمانند، سوریه از یک سلسله مشکلات ساختاری اقتصادی رنج میبرد. امروز زیرساختهای این کشور بهویژه شبکهی حملونقل سوریه بهشدت خسارت دیده است. مشکلات مربوط به جابهجایی در سراسر این کشور بر افزایش مستمر هزینهی تولید میافزاید. همچنین کمبود کالاهای کلیدی و منابع انرژی، بهویژه سوخت و برق کاملاً محسوس است. منابع اصلی نفت و گاز طبیعی در شمال شرق تحت کنترل کردهاست، تولید بخش انرژی بهشدت کاهش یافته است تا جایی که جولانی قادر به تامین سوخت نانواییها هم نیست.
در واقع وضعیت اقتصادی در سوریه روز به روز وخیمتر و قیمت کالاها به دلیل تعرفههای سنگین گمرکی از یک سو و کمبود کالا از سوی دیگر در حال افزایش است عدم وجود سوخت لازم برای فعالیت نانوایی ها نیز مزید بر علت شده است در چنین شرایطی که مردم سوریه نیازهای اساسی شان هم به سختی تامین می شود الجولانی به عربستان سفر کرده تا شاید آنجا بتواند با تن دادن به خواسته های آل سعود، چالشهای اقتصادی موجود سوریه را کمتر کند.
در واقع سوریه از سوی عربستان سعودی نیز مورد توجه قرار گرفته است و این کشور ثروتمند منطقه آمادگی خود را برای بازسازی سوریه اعلام کرده است. عربستان برای پیش برد مگا پروژهی نئوم نیاز به فضایی با ثبات و به دور از تنش های سیاسی دارد بنابراین ایجاد ثبات حداقلی در سوریه برای عربستان یک هدف حیاتی است. همچنین آل سعود به دنبال آن هستند که در میان کشورهای عربی وجههای برتر داشته باشند و نقش رهبری اعراب منطقهی غرب آسیا را ایفا کنند. بنابراین، در غیاب قدرتنمایی دولت های تاثیر گذاری چون مصر، عربستان فرصت را مغتنم شمرده و آمادهی سرمایه گذاری در سوریه است.
در زمان اسد، ایران، روسیه، عراق، چین و الجزایر و برخی دیگر از کشورهای جهان مانند هند، پاکستان و کشورهای آسیای جنوب شرقی روابط تجاری و اقتصادی خود با سوریه را قطع نکرده بودند و با وجود مشکلات گستردهی مالی حداقلها و نیازهای اساسی مردم در سوریه قابل دست یافتن بود. اما امروز شاهد آن هستیم که حامیان و پشتیبانان تروریستهای تکفیری حتی توانایی تامین نان مردم سوریه را هم ندارند.
با این حال اگر طوفان سیاسی در دمشق فروکش کند و دولتی باثبات و مستقل، بر سرکار بیاید که بتواند نهادها را تثبیت کند و بر آشفتگی جنگ داخلی غلبه کند، اقتصاد سوریه می تواند به مرور زمان بهبود یابد. که البته پروسهای زمان بر و طولانی خواهد بود. چرا که بسیاری از منابع اقتصادی، زیرساختها و منابع انسانی این کشوراز دست رفته و سطح عمومی تولید و تولید ناخالص داخلی دولت کاهش یافته است
حکیمه زعیم باشی