حجاب؛ لبهی درگیری اسلام و غرب
چگونگی پوشش زنان، موضوعی است که در صد سال گذشته از مهمترین مسائل فرهنگی در جهان به شمار میرود. چرایی اهمیت این موضوع به دوران رنسانس بازمیگردد، جنبش فرهنگی که در قرن پانزدهم با انسان شناسی و جهان بینی مادی در اروپا شکل گرفت و با سه مبنای امانیزم، راسیونالیزم و لیبرالیزم، حکومت و جامعه سکولار را در غرب متولد کرد. بعد از آن جامعه مسیحیت تدریجا در فرهنگ جدید استحاله شد، از اینرو پوشش زنان متناسب با مدرنیته تغییر یافت و به سمت برهنگی کشانده شد. ذکر این نکته ضروری است که؛ «اگرچه برنامه حیازدایی از قرن ۱۵-۱۶ شروع میشود، اما تا قرن ۲۰ زنان اروپایی در اجتماع بطور محسوس تغییر پوشش نشان ندادند و فقط در قرن ۱۸ اندکی دامنهایشان از زمین فاصله گرفت»1. اینکه چرا بعد از رنسانس، برهنگی بعد از گذشت چند قرن تبدیل به فرهنگی غالب در اروپا میشود و چه عواملی در این امر نقش داشتهاند، نیازمند بحثی مستقل است، اما به هر حال «در نهایت ترویج سیاستهای حیازدایی و فرهنگ بیبند و باری همراه با زمینهسازیهایی که پس از انقلاب صنعتی صورت گرفت، در اوائل قرن بیستم، که برای اولین بار شاهد پوششهای نیمه برهنه زنان در اروپا هستیم، به ثمر رسید. از سال ۱۹۲۱ به بعد دامنها کوتاهتر شد تا به زانو رسید و این امری بیسابقه در تاریخ پوشاک به شمار میرفت»2.
از طرفی تمدن مدرن غربی از آغاز شکلگیری، با ابزارهای مختلف به دنبال گسترش فرهنگش در سایر جوامع بوده است تا بدین وسیله زمینه را برای سلطه بر جهان فراهم سازد. قطعا آنچه در این راستا غرب را با چالشی اساسی روبه رو کرده، فرهنگ الهی اسلام است که بزرگترین رقیب فرهنگی مادی غرب به شمار میرود. از اینرو غربیها جنگی را علیه فرهنگ اسلام به راه انداختهاند. در این جنگ، برهنگی که یکی از اصلی ترین لوازم فرهنگ غربی است، نقشی اساسی را ایفا میکند، چرا که غربیها معتقدند با تغییر یافتن پوشش زنان مسلمان به سبک غربی، فرهنگ مدرنیته در کشورهای اسلامی گسترش مییابد و زمینه برای سلطه فراهم میشود. برای روشن شدن مطلب برخی از عبارات صاحبنظران غربی را در اینباره میآوریم:
«میشل نویسنده اسلام ستیز فرانسوی میگوید: جنگ بر ضد اسلام گرایی، با کشتن مسلمانان فایدهای ندارد؛ فقط با فاسد کردن آنها میتوان به پیروزی دست یافت. پس باید به جای بمب بر سر مسلمانان دامنهای کوتاه فرو بریزیم.
مستر همفر جاسوس معروف انگلیسی: زنان مسلمان دارای حجاب محکم هستند و نفوذ فساد در میانشان ممکن نیست. به هر وسیلهای شده باید آنها را از حجاب اسلام خارج کرد. آنگاه مردان و جوانان فریفته میشوند و فساد در کانون خانوادهها رخنه میکند.»
فرانتس فانون جامعه شناس و فیلسوف فرانسوی: استعمار حداکثر کوشش خود را بر مسئله چادر تمرکز داده است. هر چادری که دور انداخته میشود افق جدیدی را که تا آن هنگام بر استعمارگر ممنوع بود در برابر او میگشاید. پس از دیدن هر چهره بیحجابی امیدهای حملهور شدن اشغالگر ده برابر میگردد»3.
آنچه آورده شد و نیز شواهد تاریخی گویای آن است که مسئله حجاب، لبهی درگیری اسلام و غرب است. به نظر نگارنده جبهه اسلام برای پیروزی در خط مقدم این درگیری، باید سه کار را انجام دهد:
1. شناخت برنامه دشمن
2. احتراز و تبری جستن از برنامه دشمن؛ نفی و طرد در ابعاد نظری و عملی
3. ترویج حجاب در سه سطح کشوری، دنیای اسلام و جهان
در توضیح ترویج حجاب در سطح جهان میتوان گفت؛ همانطور که برهنگی از مهمترین ابزار برای گسترش فرهنگ غربی است، عکس این مطلب نیز وجود دارد، به این معنا که ترویج حجاب در سطح جهانی، گسترشدهنده فرهنگ اسلام است که این امر میتواند تهدیدی بزرگ برای تمدن مادی غرب باشد. در سالهای اخیر با رشد فزاینده اسلام و افزایش محجبهها در اروپا، دول غربی قوانینی علیه حجاب وضع کردهاند، به نوشته روزنامه ال پائیس اسپانیا، «از میان ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا به علاوه بریتانیا، ۹ کشور تا کنون قوانین ضد حجاب وضع کردهاند، در پنج کشور دیگر نیز طرحهایی برای محدود کردن حجاب به مجالس آنها ارائه شده است. در کشورهایی بدون چنین مقررات محدود کننده، برخی مناطق به صورت مستقل از دولت مرکزی اقدام به ممنوعیت پوشاندن موی سر و پوشیدن روسری کردهاند. تنها ۶ کشور یعنی کرواسی، قبرس، یونان، لهستان، پرتغال و رومانی هستند که در آنها تا کنون بحث و جدل عمومی درباره ممنوعیت حجاب اتفاق نیفتاده است»4. دلیل این هجمه زیاد علیه حجاب در اروپا آن است که؛ «این نگرانی در میان دولتمردان اروپایی وجود دارد که مسلمانان به لحاظ عقیدتی در آحاد اقوام اروپایی نفوذ پیدا کنند. از این رو با توجه به پیشبینیها به نظر میرسد برنامه کشورهای اروپایی از طریق اعمال فشار بر روی مسلمانان موجبات مهاجرت اجباری آنها را فراهم آورد. لذا پوشش برای سایر اقلیتها مجاز است و فقط مسلمانان را در این مورد با محدودیت مواجه ساختهاند»5. به دیگر بیان میتوان گفت، از آنجایی که لیبرالهای مدعی آزادی دریافتهاند ترویج حجاب اسلامی بنمایههای فکری تمدن مادیشان را به چالش میکشاند و پایههای قدرتشان را به لرزه میاندازد، متوسل به زور شدهاند.
کلام آخر آنکه همهی ما مسلمانان باید با آگاهی از اینکه غرب با ترویج برهنگی، هویتمان را نشانه گرفته است، مراقب باشیم موضوع پوشش زنان در جامعه که از بارزترین نقاط قوت فرهنگ اسلام در مقابله با فرهنگ غرب میباشد، تبدیل به نقطه ضعفی برای جبهه اسلام نگردد و با تلاش در راستای ترویج حجاب، فرهنگ غرب را به انزوا کشانیم.
1. تاریخچه حجاب در اروپا تا قرن بیستم https://www.hi-hijab.com/
2. تاریخچه حجاب در اروپا تا قرن بیستم https://www.hi-hijab.com/
3. تلاش غربیها برای از بین بردن چادر زنان ایرانی https://portal.anhar.ir/node/24464/
4. نگاه رسانه اسپانیایی به مقوله پوشش زنان در اروپا؛ ضرورت آزادی حجاب https://www.irna.ir/news/84618914/
5. پشت پرده ممنوعیت حجاب در اروپا چیست؟ https://www.yjc.ir/fa/news/5747942/