تغییر مرجعیت سیاسی از دیدگاه هنری کیسینجر
استراتژیست مشهور آمریکایی میانجیگری چین در توافق ایران و عربستان را عامل تغییر مرجعیت دیپلماسی در نظام بین‌المللی خواند. هنری کیسینجر، وزیر پیشین خارجه و استراتژیست معروف آمریکایی توافق ایران و عربستان سعودی را تغییر اساسی در وضعیت و تحولات منطقه غرب آسیا خواند و گفت: سعودی‌ها اکنون با بازی آمریکا علیه چین به دنبال متعادل کردن امنیت خود هستند. کیسینجر 100 ساله در مصاحبه با روزنامه واشنگتن پست گفت: تنش زدایی در خاورمیانه برای همه خوب است و اگر «شی جین پینگ» رئیس‌جمهوری چین نقشی در مهار ایران و اطمینان‌بخشی به ریاض بگیرد برایش آرزوی موفقیت می‌کنم. این استراتژیست آمریکایی اقدام دیپلماتیک چین در توافق میان تهران و ریاض را به نوعی مشابه سفر خودش به پکن در سال 1971 که وزیر خارجه آمریکا بود می‌داند. سفر کیسینجر به چین مقدمات سفر ریچارد نیکسون، رئیس‌جمهوی پیشین ایالات‌متحده به چین و آغاز تنش‌زدایی در روابط ۲ کشور بود. دیپلمات اسبق آمریکایی تصریح کرد ظهور پکن به عنوان یک میانجی صلح در درازمدت مرجعیت دیپلماسی در نظام بین‌المللی را تغییر خواهد داد. وی تاکید کرد که ایالات متحده دیگر یک قدرت ضرور و تنها قدرتی که توان و قدرت کافی برای میانجیگری بین کشورها باشد نیست و چین اکنون سهم خود را در این زمینه طلب می‌کند. کیسینجر با بیان اینکه چین در سال‌های اخیر به دنبال مشارکت در نظم جدید جهانی است، توضیح داد که توافق ایران و عربستان حرکتی قابل توجه از سمت پکن برای ایفای چنین نقشی است. هنری کیسینجر در ادامه مصاحبه خود تاکید کرد که این تغییرات، تصمیمات اسرائیل علیه ایران را نیز پیچیده می‌کند، چرا که اکنون هر اقدامی در غرب آسیا باید منافع پکن را هم در نظر بگیرد.
پایگاه خبری میدل ایست مانیتور در گزارش خود می‌نویسد: تردیدی نیست که احیای روابط دیپلماتیک میان ایران و عربستان سعودی خبر مهمی بود که البته بسیاری را نیز شوکه کرد. از ماه آوریل سال 2021، بغداد میزبان 5 دور مذاکرات میان ایران و عربستان بود؛ ۲ کشوری که رقابت‌های قابل توجهی را با یکدیگر در سطح منطقه و جهان اسلام داشته و دارند. در این راستا، یکی از مزایای این مذاکرات برقراری آتش‌بس در یمن بوده که البته هنوز هم کمابیش سرِ جای خود است.
با این حال، ناگهان چین اعلام کرد با میانجیگری آن، ایران و عربستان نسبت به احیای روابط دیپلماتیک میان خود و بازگشایی سفارتخانه‌های‌شان در خاک یکدیگر توافق کرده‌اند. از این رو، بلافاصله پس از اعلام خبر مذکور، سوال‌های مختلفی مطرح شد: علت تعیین زمان ۲ ماهه برای ایران و عربستان جهت بازگشایی سفارتخانه‌ها و مراکز دیپلماتیک‌شان در خاک یکدیگر چیست؟ چرا این اقدام فورا صورت نمی‌گیرد؟ اهداف اصلی این مساله چه هستند؟ اساسا چرا توافق اخیر ایران و عربستان در برهه زمانی کنونی صورت گرفت و تبعات آن چیست؟ چرا چین میانجی اصلی این توافق بوده؟ آیا باید کاهش شدید سطح تنش‌های منطقه‌ای در عراق، یمن، سوریه و لبنان را انتظار داشته باشیم؟ آیا توافقنامه ماهیتی تاکتیکی دارد یا خیر؛ کاملا راهبردی است؟ آیا این توافق به این معناست که عربستان سعودی می‌خواهد وزن جهان شرق را در قالب سیاست خارجی خود سنگین‌تر کند و به دولت آمریکا پیام‌های واگرایی را برساند؟ بله! بایدن در ماه جولای سال 2022 به عربستان سعودی سفر کرد و به دنبال مصالحه با محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان بود، با این حال وی دستاورد چندانی از این سفر نداشت و در نتیجه اشاره کرد که آمریکا منطقه خاورمیانه را ترک نخواهد کرد و نمی‌گذارد چین و روسیه خلأ احتمالی حضور واشنگتن در منطقه را پر کنند.
بایدن تاکید کرد آمریکا اجازه نمی‌دهد قدرت‌های مذکور به خاورمیانه نفوذ کنند. در نقطه مقابل، شی‌جین پینگ رئیس‌جمهور چین نیز ماه دسامبر از پادشاهی سعودی بازدید کرد و با استقبال گرمی روبه‌رو شد؛ مساله‌ای که عملا خود شی جین پینگ را نیز شگفت‌زده کرد و استقبال سعودی‌ها از رئیس‌جمهور چین با استقبال سردی که از بایدن انجام دادند، کاملا فرق داشت.
منبع: وطن امروز
